Akne nedir?
Akne, cildimizin gozeneklerinin uzerinde yerleşen, kırmızı renkte, ciltten kabarık olarak gorulen, zaman zaman ici iltihaplı olabilen sivilcedir. Genellikle yuzde, daha sonra sırtta, omuz başlarında ve goğus V bolgesinde gorulur. Buna benzer gorunumde her sivilce akne değildir. Bazen folikulit denilen kıl donmeleri de akne gibi gorunebilir.
Kimlerde gorulur?
Ergenlik doneminin sorunu olduğu icin 12-25 yaş arasında sık olarak gorulur. Gunumuzde bu yaş aralığı bazen ozellikle kızlarda 9-10’lu yaşlara kadar inmiştir. Ergenlik doneminde olmasına rağmen genellikle kan hormon duzeyleri normaldir.

Ancak androjen hormonlar denilen baskın olan hormonlar cilt uzerinde sebum uretimini arttırarak, cildi parlak ve yağlı, gozenekleri genişlemiş, icleri siyah nokta (komedon) ile dolmuş hale getirebilir. Hatta bu hormonlar gecici olarak ciltte tuylenme de yapabilir. Bununla birlikte kızlarda daha şiddetli tuylenmeler varsa ve beraberinde adet duzensizliği de goruluyorsa polikistik over denilen (yumurtalıklarda kistik yapı) durum acısından bir jinekoloji uzmanı tarafından değerlendirilmekte fayda vardır.
Yağlanan cildin gozeneklerinin tıkanması daha kolaydır, tıkalı gozenekler bakteriler icin guzel bir yaşam alanı olduğundan bakteriler, bu kucuk deliklerin icinde yuvalanırlar ve orayı şişirerek akneye neden olurlar.
Akne Tedavisi
Aknenin tedavisinde prensip, cildi duzenli olarak sabah ve akşam ılık suyla ve yağlı veya akneli ciltlere uygun jellerle yıkamaktır.
Ardından tonik kullanmak bu tip durumlarda kalan yağı uzaklaştırmak, gozenek iclerini daha iyi temizlemek icin uygundur. Bu amacla formule edilmiş hafif salisilik asitli solusyonlar, aynı zamanda sivilceler uzerinde de iyileştirici ozelliklere sahiptir.
Temizlenen cilde akneli ciltler icin tasarlanan nemlendiriciler kullanılabilir. Eğer cildin nemi iyi ise gerek yoktur.
Doktorunuzun onerdiği akne ilaclarını sabah ve akşam duzenli olarak kullanmak ve ozellikle 2-3 ay sabretmek şarttır. Cunku cildin aylık dongulerini atlatıp kullanılan urunlerin olumlu yanıt vermesi icin en az bu sureye ihtiyac vardır. Bazen surulen ilacların yanına kısa sureli kullanılan antibiyotik tedavileri de ilave edilebilmektedir. Akne icin kullanılan bu ilacların 2-4 ay kullanılabilen duşuk dozlu formları coğu defa başarılı olmaktadır, ancak ne yazık ki akne yine tekrar edebilmektedir. Cunku bu hastalık akıntıya kurek cekilen bir donemin yani surekli androjen etkili hormonların yonetimdedir.
Kistik akne nedir?
Bazı akneler ufak değildir. Bir cok gozeneğin cıkışları aynı anda tutulmuştur. Oldukca sert, bazen ortası hafifce yumuşamış, pembeden mora doğru değişen renklerde, coğu kez ağrılı ve buyuk noduller ya da kistler şeklindedir. Bunların tedavisi surulen ilaclarla değil, ağızdan onerilen retinoidlerle yani A vitamini turevi urunlerle olmaktadır. Şayet zamanında bu tedavilere başlanmazsa bu lezyonlar cok gec iyileştikleri icin yerlerinde ciddi iz bırakmaktadırlar. Bu izler ciltten cukur olucak şekilde, bazen fibroz (sert) bantlar, ya da buzulmeler şeklinde olabilmektedir.
Retinoik asitler
Hucre buyumesinde ve farklılaşmasında rol oynayan A vitamini, gorme fonksiyonunda, ureme ve diğer ureyen hucrelerin olduğu tum sistemlerde ihtiyac duyulan bir vitamindir. A vitamininden (retinol) doğal olarak oluşan retinoidler ve sentetik turevleri, kimyasal yapılarıyla ve işlevleriyle A vitaminine benzemektedir.

Doğal retinoidler; A vitamini (retinol), ve onun metabolitleri olan retinaldehit ve retinoik asittir. İceriğinde retinol ve benzeri olan her şey A vitamini gibi gorev yapacaktır. Cildin ikinci tabakası ve gencliğinin anahtar yeri olan dermis ve bazal katmanda aktive olur. Burada kollajen ,elastin ve hyaluronik asit denilen şeker jolesi kıvamındaki şeffaf bağ dokusunun uretimini arttırmak icin fibroblastları (cildin fabrika hucrelerini) uyarır. Kollajen ve elastin uretimini arttırarak cilde kaybettiği elastikliği yeniden kazandırır. Cilt ve sac hucrelerinin (keratinositlerin) hucresel uretimini-genetik yazılımını onarır. Ciltteki yeni damar yapımını da duzenleyerek cildi tamir eder ve sağlık verir.
Eczanelerde sadece cilt hastalıkları uzmanının yazacağı recete ile alınabilen isotretinoin icerikli sentetik retinoik asitler bulunur. Doktorunuz genellikle her ay sizi takip eder, coğu defa kan testleri ile karaciğer enzimlerine bakılarak yapılan bu aylık takipler 6-8 ay surer. Her ay takip edilen hasta gunden gune iyileşmeye başladığında morali tekrar yerine geleceğinden sabretmeyi de kolayca kabullenir, takiplerini hic aksatmaz. Bu tedavide cilt adeta iceriden peeling olur yani soyulur. Ancak o kadar naif ve uzun zamanlı bir soyulmadır ki; bu durumu bizler sadece, ciltte kuruma olarak goruruz, dudaklar da dahil kurur. Sonuc genellikle cok iyidir, nadiren tekrar akne problemi olabilir ancak bu durum daha kısa sureli ve hızlı bir şekilde cozulebilmektedir.
Referanslar:

1.Elias PM, Williams ML. Retinoids, cancer and the skin.archives of dermatology 1981;117:160-180.

2. Connor MJ. Mechanism of retinoid actionin the skin. In:Lowe NJ, Marks R eds.retinoids a Clinician’s Guide, (2nd ed.).london.Martin Dunitz ltd,1998; 1-7

3. Savaşkan H.Oral Retinoidler.ed. Tuzun Y. Dermatolojide Gelişmeler, İstanbul. İstanbul Deri ve Zuhrevi Hastalıklar Derneği Yayını,teknografikMatbaacılık,1991;67-72

[h=2]İstanbul Dermatolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]