Soru: Ben 26 yaşında bir kadınım. Senelerden beri kansızlığım vardır. Bunun icin cok ceşitli doktorlara gittim. Her seferinde demir noksanlığı olduğunu soyleyerek demir hapları ve demir şurupları verdiler. Surekli bu ilacları kullandığım halde kansızlığım bir turlu duzelmedi. Son olarak gittiğim doktor Akdeniz anemisi olabileceğimi soyledi, bir kan testi istedi. Sonucunu bekliyoruz. Akdeniz anemisi nedir, nasıl tedavi edilir?

Yanıt: Akdeniz anemisi tıp dilinde talasemi olarak bilinen hastalık grubuna verilen isimdir. Akdeniz anemisi denince genellikle anlatılmak istenen talasemi minor olarak da bilinen talasemi taşıyıcılığıdır. Talasemi taşıyıcılığı kendini hafif bir kansızlık ile gosterir. Kalıtsal bir hastalıktır. Yani anne ya da babadan birisi talasemi taşıyıcısıysa cocuğun da taşıyıcı olma olasılığı vardır; ancak normal de olabilir. Hem anne hem de baba talasemi taşıyıcıysa cocuğun ağır talasemili olma olasılığı ortaya cıkar. Bu nedenle evlenmeden once eş adaylarının kan tetkikleri yapılarak talasemi taşıyıcısı olup olmadıkları araştırılmalıdır.

Sizin de vurguladığınız gibi talasemi taşıyıcılığı demir eksikliği anemisi ile sıklıkla karışır. Daha doğrusu toplumda demir eksikliği en cok gorulen kansızlık olduğu icin bu yakınmayla gelen bir hastada en cok demir eksikliği duşunulur. Her ikisinde de kan hucreleri birbirine benzediğinden ileri araştırma yapılmazsa kolaylıkla birbirine karıştırılır. İkisini ayırmak icin kemik iliğindeki demir depolarının tespiti gerekir. Bunun icin ilik incelemesine gerek yoktur. Kanda ferritin duzeyine bakmak, kemik iliği depolarını anlamak icin yeterlidir. Ferritin duzeylerinin azalması demir eksikliğini gosterir. Talaseminin kesin tanısını koymak icin hemoglobin elektroferezi denilen kan testi yapılmalıdır. Doktorunuzun istediği test de muhtemelen budur.

Talasemi taşıyıcılığında depo demiri azalmadığı icin tedavide demir verilmez. Hatta demir eksikliği duşunulerek surekli demir verilmesi, demir yuklenmesine yol acarak hastaya zarar bile verebilir. Talasemi taşıyıcılığında kansızlık doğuştan beri olduğu icin genellikle vucut bu duruma adapte olmuştur. Kansızlığın nedeni alyuvarların erken yıkılması olduğundan bu durumu kompanse etmek icin kemik iliği daha cok calışmak zorundadır. Bu da bir B vitamini olan folik asite gereksinimi artırır. Dolayısıyla talasemi taşıyıcılarına demir değil, folik asit desteği yapılmalıdır.

Prof. Dr. Coşkun Tecimer

[h=2]İstanbul Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]