Akciğerin travmatik hastalıklarıHEMOTORAKS (Goğus Kafesi Boşluğunda Kan Birikmesi)
Tanım: Goğus duvarıyla ak­ciğerler arasındaki boşluk olan plevra boşluğunda kan bulunması ya da toplanmasıdır.
Nedeni: Delici ve kesici alet yaralanmaları, habis tumor­ler, ender olarak kan kanseridir. Goğus duvarını kaplayan plevra zarıyla, akci­ğeri orten plevra zarı arasında oluşmuş yapışıklıkların yırtılması sonucu, kendi­liğinden de ortaya cıkabilir.
Belirtileri: Hemotoraks, bir yara­lanma sonucu oluşmuşsa, ağrı, şok, so­lunum darlığı, goğus duvarındaki yara­nın buyukluğu ve ağırlığından beklen­meyecek kadar fazladır. Kanamanın şid­detine gore, belirtilerin ortaya cıkması, yavaş ya da hızlı olur ve yavaş oluşan bir hemotoraks'ta, hastada, artan ağrı ve solunum darlığı ile birlikte, ateş ve hız­lanan nabız da gorulur. Kanın diyaframı tahriş etmesi (irritasyon) halinde karnın ust bolu­munde ağrı olabilir.
Tedavi: Fazla kan kaybında, kan nak­li (transfuzyon) gerekir ve plevra boşluğundaki kan, geniş delikli bir iğneyle ya da goğus tupu denilen plastik borucuklar (yaklaşık 1 cm capında) ile yerel anestezi (uyuşturma) yardımıyla ce­kilir (aspire edilir) ve boşaltılır. Kanamanın durmadığı hallerde, bir goğus cerrahının, goğus kafesini acıp kaburgalar arasından goğus boşluğuna girerek kanayan odakları bularak kanamayı usulune uygun bir şekilde durdurması gerekir.
Pnomotoraks neden gelişir?
Pnomotoraks ceşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Genellikle bir anda oluşur (spontane - kendiliğinden).
- Bazı kişilerde, ozellikle amfizem ya da astım olanlann akciğerlerin dış kısmında, buyuk salkım olcusunde hava keseciği (bleb - kabarcık da denir) vardır. Bu kesecikler patlarsa, plevral boşluğa hava kacar ve pnomotoraksa yol acar.
- Zayıf olan gencler (astenik yapılı olanlar) spontan pnomotoraksa daha elverişlidirler ve erkekler, kadın­lardan daha hassastırlar.
- Spontan pnomotoraks, amfizemin, astımın, kistik fibrozun veya tuberkulozun bir komplikasyonu olarak da ortaya cıkabilir.
- Bir yanıyla bronşa acılmış olan bir akciğer apsesi veya kaverni (akciğerin kendi dokusu icinde sınırlı boşluk) diğer yanıyla da plevra boşluğuna acılırsa pnomotoraks oluşur. Bu olaya “Bronkoplevral fistul” denilmektedir.
- Akciğerdeki bazı hava keseciklerinin (bul, bleb) plevra boşluğuna doğru patlamaları da pnomotoraksa neden olmaktadır.
- Goğuse gelen delici darbeler nedeniyle plevra boşluğu ile atmosfer arasında bir bağlantının kurulması ve boylece plevra boşluğuna hava sızması pnomotoraksa neden olur.
Pnomotoraks nasıl ilerler? Klinikte neler yaşanır?
- Hangi taraftaki plevraya hava birikirse biriken bu havanın basıncı ile o taraftaki akciğerler yeterince şişemez, dolayısıyla sonmeye başlarlar.
- Bu durum o taraftaki akciğerin yavaş yavaş solunum olayının dışında kalmasına neden olur.
- Pnomotoraksın belirtileri, olayın gelişme hızına ve buyukluğune gore hafif belirtilerden, hayatı tehdit eden şok tablosuna kadar değişen bir spektrum icinde ceşitli belirtilere neden olur.
Pnomotoraksta şikayetler nelerdir?
- Aniden oluşan şiddetli bir goğus ağrısı, nefes darlığı ve oksuruk genellikle en erken rastlanan belirtilerdir.
- Ağrı omuza veya karma vurabilir. Fakat genellikle olayın meydana geldiği goğus bolgesindedir.
Pnomotoraks yavaş gelişiyorsa veya biriken hava miktarı az ise belirtiler cok hafif olabilir.
Pnomotoraksın TEDAVİ nasıl yapılır?
- Hafif bir pnomotoraks olayında ozel bir tedaviye gerek yoktur. Birikmiş olan hava kendiliğinden zaman icinde emilerek kaybolur.
- Fakat biriken hava fazlaysa bu durumda ozel drenaj yontemleriyle boşaltılması gerekmektedir; goğus tupu veya ince bir kateter kullanılarak.
- Bu arada pnomotoraksi yaratan nedene yonelik girişimler de gereklidir.
- Bir pnomotoraks vakası yaşadıysanız, bir sonraki icin yuksek risk altındasınız (genellikle 2. nukste cerrahi mudahale endikasyonu vardır*). Acık cerrahi ya da kapalı - endoskopik cerrahi mudahale yapılır.
Tedavideki genel amaclar:
1- Plevral boşluktaki havanın boşaltılması ile pnomotoraks alanının ortadan kaldırılması
2- Hava kacağının kontrolu
3- Nuks ihtimalinin azaltılması
Pnomotoraks tedavisinde uygulanan yontemler;
1- Gozlem
2- İğne Aspirasyonu
3- Tup Torakostomi (Kapalı Su Altı Drenajı)
4- Torakotomi
5- Torakoskopik Cerrahi (VATS)
C - Tup Torakostomi (Kapalı Su Altı Drenajı): Pnomotoraksların tedavisinde en sık kullanılan yontem olup orta derece ve buyuk pnomotorakslarda, travmatik pnomotorakslarda, altta yatan bir hastalığın varlığında secilecek tedavi tup torakostomidir. Bu sayede plevra boşluğundaki hava kısa surede boşaltılarak akciğerin yeniden acılması sağlanır.
Tup torakostomi sonrasında hastaların coğunda akciğer hızla acılmakta ve 48 saatten daha kısa bir sure icerisinde hava kacağı durmaktadır.
D - Cerrahi --- Torakotomi (Acık cerrahi) VATS (Video yardımlı goğus cerrahisi - kapalı cerrahi): "Pnomotorakslı hastalarda cerrahi operasyon gereken durumlar":
- Uzamış Hava Kacağı (>7 gun)
- Tekrarlayan Pnomotoraks
- İki taraflı Pnomotoraks
- Diğer Akciğerde Pnomotoraks Hikayesi Olan Hastada İlk Atak
- Pnomonektomili Bir Hastada İlk Atak
- Mesleki Tehlikeye Maruz Kalanlarda İlk Atak
- Pilotlar
- Dalgıclar
- Sağlık Merkezine Uzak Kırsal Alanda Yaşayanlarda İlk Atakta
Gerek torakotomi ve gerekse VATS (Video Yardımlı Goğus Cerrahisi) ile; Bul ve bleb diye adlandırılan plevra altındaki hava keseciklerinin cıkartılması, plorodez (akciğer zarlarının kimyasal bir sıvı ile yapıştırılması işlemi), ve gerekli durumlarda akciğerin bir kısmının cerrahi ile cıkartılması işlemi (wedge, segmentektomi, lobektomi) uygulanabilir.

[h=2]İstanbul Goğus Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]