Kanser tedavisinin yan etkileri tedavi tipine bağlıdır ve her hasta icin farklı olabilir. Doktor ve hemşireler tedavinin muhtemel yan etkilerini hastalara acıklarlar. Yan etkilerden korunmak icin tedavi oncesi ve sonrası yollar onerirler.
Cerrahi akciğer kanseri icin temel tedavi yontemidir. Akciğer cerrahisinden sonra goğus boşluğunda hava ve sıvı birikme eğilimindedir. Hastalar genellikle donmekte, oksurmekte ve derin nefes almada yardıma gerek duymaktadırlar. Bu hareketler tedavi icin onemlidir. Cunku geri kalan akciğer dokusunun genişlemesine yardımcı olur ve fazla hava, sıvı birikmesine engel olur. Goğuste ağrı, nefes darlığı, akciğer cerrahisinin yaygın yan etkileridir. Hastalar eski enerji ve guclerine kavuşmak icin hafta ve bazen aylara ihtiyac duyabilirler. Kemoterapinin yan etkileri verilen ilaca gore değişir. Genel bir kural olarak kemoterapi hızla coğalan hucreleri etkiler. Kanama sırasında pıhtılaşmayı sağlayan, hastalıklara karşı savunmamızı yapan ve vucudumuzdaki organlara oksijen taşıyan kan hucreleri hızlı coğalan hucrelerdir. Normalde vucudumuza girdiklerinde savunma sistemimiz guclu olduğundan hastalık yaratmayan mikroplar, kemoterapi sonrası savunmamızı sağlayan hucreler azaldığından kolaylıkla ateşli hastalıklara yakalanmamıza neden olabilirler. Bu donemde yıkayarak yediğimiz ciğ sebze ve meyvelere dikkat etmeliyiz. Bu tur sebzelerin yıkanmasında sirkeli suda 15-20 dakika bekletmeli ve takiben durulayarak sofraya alabiliriz. Yiyeceklerinizin aynı gun icinde pişmiş olmasına dikkat ediniz. Eğer, 38 derecenin ustunde, bir saati gecen ateşiniz olursa mutlaka doktorunuza ulaşınız. Ateşiniz var ve kan hucreleriniz kan sayımında duşuk bulunursa, antibiyotik tedavisi almanız gereklidir. Kan hucrelerinizin sayısında meydana gelen bu azalma, bir hafta ila 10 gun icinde kendiliğinden gecer ve hucreler normal sayılarına ulaşır. Bir başka hızlı coğalan hucre grubu, sindirim sistemi hucreleri ve kıl koku hucreleridir. Bu nedenle, kemoterapi sonrası genellikle ilk haftadan sonra saclar dokulur. Hastalarda iştah kesilmesi, bulantı, kusma, ishal ve ağız yaraları gelişebilir, bu yan etkilerin hemen hepsi ilac tedavisi ile kontrol altına alınabilir. Bu yan etkiler kısa surelidir, hastaların şikayetleri bir sonraki kemoterapi başlamadan once gecmiş olur. Gunluk yuruyuşler sizi zinde tutar. Bu donemde hafif tempoda yuruyuşler, yoga gibi meditasyon ve egzersiz iceren yontemler halsizliği onlemede, hastanın yaşam kalitesini artırmada yararlı olabilir.
Radyoterapi, kemoterapi gibi hem kanserli hem de normal hucreleri etkiler. Radyoterapi aldıkları sure icinde hastalar mumkun olduğunca istirahat etmelidir. Tedavi goren bolgedeki cilt kızarabilir, kuru, hassas ve kaşıntılı olabilir. Tedavinin sonuna doğru aynı bolge daha ıslak ve akıntılı hale gelir. Bu, derinin ışına karşı verdiği bir reaksiyondur. Bu alan mumkun olduğunca hava ile temas edecek şekilde olmalı, sıkı ic camaşırı ve kıyafetlerden bu donemde kacınılmalıdır. Işın tedavisi alınan sure icinde bu bolge suyla temas ettirilmemelidir. Doktora sormadan bu bolge icin herhangi bir losyon ya da krem kullanılmamalıdır. Işın tedavisinin deri uzerindeki etkileri gecicidir. Fakat etkilenmenin derecesi hastadan hastaya değişir. Bazen ışın tedavisi almış olan bolgede cilt rengi normale gore daha koyu renkte kalabilir. Metastatik hastalıkta ozellikle beyin metastazlarında beyin ışınlaması yapılır. Bu işlem, 1 hafta veya 10 gun kadar surer, ışın tedavisine bağlı bulantı ve kusma gibi yan etkiler gelişebilir. Bu durumlar icin tedavi oncesinde ve tedavi devam ederken alınması gereken ilaclar, radyoterapist tarafından hastaya anlatılır. Beyine radyoterapi alan hastalar başağrısı, deride değişiklikler, yorgunluk, bulantı, kusma, sac dokulmesi, hafıza ve duşunme suresiyle ilgili problemlerle karşılaşılabilirler. Bir cok yan etki zamanla gecer. Radyoterapinin diğer yaygın yan etkileri; boğazda kuruluk, ağrı, yutma zorluğu, yorgunluk, tedavi olan bolgede doku değişiklikleri ve iştah kaybıdır.
Kanser, iştah azalmasına neden olabilir. Bazı hastalarda ağızda tatsızlık oluşur. Coğunlukla tedavilerin yan etkileri olan bulantı, kusma ve ağızda yaralar hastanın yemek yemesini gucleştirir. Fakat beslenme cok onemlidir. Oğunler mutlaka yeterli kalori ve protein icermelidirler. Boylece kilo kaybı ve dokuların kendini tekrar tamir etmesi sağlanabilir. Tedavi alan hastalar, duzenli ve yeterli beslenirlerse kendilerini daha enerjik ve iyi hissedeceklerdir ve ilacların yan etkileri daha az gorulecektir.


[h=2]Antalya Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]