Siyah cayın etkinliği gittikce azalıyor. Şimdi yukselen trend bitkisel caylar. Bu cayların vucuda faydalarını saymakla bitmez. Ancak bunun gercekleşmesi icin bir şart var.

Gunde 4-5 fincan yeşil cay vucudu zırh gibi koruyor. Yuksek tansiyondan uykusuzluğa kadar bircok derde derman olan caylar, doğru şekilde hazırlanmazsa zararlı etkileri ortaya cıkıyor

Gazi Universitesi Eczacılık Fakultesi Oğretim Uyesi Farmokognozi Ana Bilim Dalı Oğretim Uyesi Prof. Dr. Ekrem Sezik, bitkisel cayların alternatif icecek, koruyucu ve tedavi amaclı olmak uzere uc grupta ele alındığını belirterek 'Bu caylar gun boyu icilen cay ve kahvenin yerine sağlıklı bir icecek olarak değerlendiriliyor. Coğu kişi sabah cayından sonra artık, kuşburnu, elma, adacayı bitkilerinden hazırlanan cayları tercih ediyor' dedi.

Bitkisel cayların vucudun direncini artırarak hastalıklardan koruduğunu belirten Sezik, bu cayların tedavideki rolu hakkında bilgi verdi: 'Nezle, grip gibi gunluk rahatsızlıkların yanında bobrek, karaciğer hastalıkları, yuksek tansiyon gibi hastalıklarda da bitkisel caylar yaygın bir şekilde kullanılıyor. Ancak, kanser gibi cok ciddi hastalıkların tedavisinde bitkilerin cay halinde ilac olarak kullanımı da gorulmektedir.

Bu yanlış ve hastanın sağlığını tehlikeye sokacak bir durumdur.' Bitkilerle Tedavi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, bitkisel cayların tedavi amaclı kullanımının yaygınlaşması nedeniyle ulkemizde de yururlukte olan 'Avrupa Farmakopesi'nin bu tedavi edicilerle ilgili standartlar getirdiğini soyledi.

Doğru şekilde hazırlanmadığında bitkisel cayların etkisini gosteremeyeceğine dikkat ceken Prof. Dr. Ekrem Sezik, 'Bitkisel caylar, demleme, kaynatma ve normal ısıda hazırlanabilir. Yontemlerin secimi onemli. Cunku bitkisel cay cozeltisine gececek maddeler bu hazırlama yontemlerine gore değişebilir. Yanlış yontem secilirse istenen maddeler gecmeyebilir veya istenmeyen maddeler gecebilir. Bitkisel cayların bir ilac şekli olduğu unutulmamalı ' diye konuştu.

Duzenli icin

Bitkisel cayların tedavi ve koruma amaclı kullanıldığında duzenli bir şekilde icilmesi gerektiğine dikkat ceken Sezik, 'Bitkisel caylar tedaviye uygun şekilde kullanıldığında istenen etki ortaya cıkabilir. Tedavinin gerektirdiği sure tamamlanınca cay icilmesi de bırakılmalı. Aksi taktirde mutedil etki yapan maddelerin birikmesinden istenmeyen etkiler ortaya cıkabilir. İstenen etkinin ortaya cıkabilmesi icin kurler arasında bir sure bırakılmalı.'

Hastalara sabah ac karnına ve akşam yatmadan once birer bardak bitkisel cay icmelerinin onerildiğini belirten Sezik, 'Başka bir şekilde tavsiye edilmemişse cayların etkisini gosterebilmesi icin ac karına , sıcak ve yudum yudum icilmeli' dedi.

Şeker yerine bal katın

Bitkisel caylara tadlandırcı olarak suzme bal ilavesi tavsiye ettiklerini belirten Sezik, 'Oksuruğe karşı kullanılan caylarda bal ilavesi balın da etkisiyle cayın daha etkili olmasını sağlayacaktır. Suni tadlandırıcıların bitkisel caylara ilave edilmesini onermiyoruz. Cunku caydaki etkili maddelerle reaksiyona girmesi kacınılmazdır. Ucucu yağ taşıyan droglarla hazırlanan cayları herhangi bir tadlandırıcı katmadan icmek gerekir' dedi.

Dr. Ender Sarac, yanlış hazırlandığında cayların olumsuz etkisinin ortaya cıkabileceğine dikkat cekerek 'Adacayı kaynatılmaz. Haşlama ya da demleme şeklinde hazırlanır. İki, en fazla uc dakika kaynar su icinde kalırsa o zaman yararlı maddelerini verir. Daha fazla kaynatılırsa acı bir tad oluşur. Bu da bitkinin zararlı maddeler verdiğini gosterir. ' Sarac, cayların hijyenik ambalajlarda, ruhsatlı olmasına dikkat edilmesi gerektiğini belirterek 'Bunlara dikkat edilmezse yeterince randıman alınmayabilir, farkında olmadan bocek ilacı bulaşmış, toksitli caylar icmiş olabilirsiniz' dedi.

Kalbe de birebir

Case Western Universitesi uzmanları tarafından yapılan araştırmaya gore, gunde 4-5 fincan yeşil cayın kanserden koruyucu etkisi var. Dr. Ender Sarac, mayalanmamış siyah caydan elde edilen yeşil cayın vucut uzerindeki etkisi hakkında bilgi verdi: 'Yaşlanma ve yıpranmaya yol acan maddelerin vucuttan temizlenmesine yardımcı oluyor. Kan kolesterolu ve lipid duzeyini normal sınırlarda tutmaya yardımcı olup kalp sağlığını koruyor. Yeşil cayda bulunan polifenol ve kateşin adı verilen maddeler tumor oluşumuna yol acan maddeleri yok ediyor. Yeşil cay yaygın olarak icilen Asya ulkelerinde Batı'ya oranla kanser vakalarının daha az olduğu biliniyor.'

Genclik aşısı Ginseng

Dr. Ender Sarac, yaşlılık ve ona bağlı etkileri azaltmakta ginseng cayının onemli etkisi olduğunu belirterek 'Zihinsel ve fiziksel kapasitenin artırılmasına yardımcı oluyor. Cinsel gucu artırıcı etkisi var. Yorgunluğu azaltıyor' dedi. Ginseng kokunun farklı turlerinin vucutta değişik şekilde etki gosterdiğini kaydeden Sarac, 'Dunyada en cok bilinen turleri; Kırmızı Kore, Sibirya ve Kanada ginsengi. Kore ginsenginin canlandırıcı, uyarıcı ve ısıtıcı etkisi var. Sibirya yani soğuk ginsenglerin etkisi ise tam tersi. Yaşlanma ve yıpranmaya karşı koruyucu ozellikleri var. Kişinin fizyolojik durumuna gore ginseng secimi yapılmalı. Yuksek tansiyonu, aşırı carpıntısı olan birine kırmızı ginseng vermek yanlış olabilir' dedi. Sarac, sabah ve oğlen, gunde iki fincan ginseng tuketiminin vucut icin yararlı olduğunu kaydetti.

Uykusuzluğa nane hazımsızlığa defne

Ayurveda Uzmanı Dr. Ender Sarac, bitkisel caylar hakkında bilgi verdi:

Sarı Kantaron

- Hazmı kolaylaştırıyor

- Mide yanmalarına iyi geliyor

- Heyecanı yatıştırıyor

- Uykusuzluk durumunda rahatlatıcı etkisi var

- Kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı

- Sarı Kantaron'dan hazırlanan eriyik yaralarda yanıklarda, harici olarak kullanılabilir

Adacayı

- Antiseptik ozelliği var

- Direnci artırır

- Hafızayı acar

- Canlandırıcı etkisi var

- Bulantıyı kesiyor

- Hazım sistemini duzenliyor

- Goğsu yumuşatıyor

- Sinirleri yatıştırıyor

- Cilde iyi geliyor

Biberiye

- Kabızlığı gideriyor

- Sindirim sistemine uyarıcı etki yapıyor

- İdrar sokturuyor

- Baş ağrısına iyi geliyor

- Dolaşımı canlandırır

- Vucuttan zehirli maddeleri atmaya yardımcı olur

Defne

- Antiseptik ozelliği var

- Hazmı kolaylaştırıyor.

- Uykusuzluk problemine yardımcı oluyor

- Sac dokulmesini engelliyor

- Rahatlatıcı etkisi var

Melissa

- Antiseptik ozelliği var

- Gerginliği alır, uyumaya yardımcı olur

- Gazı giderir

- Terlemeyi sağlıyor

- Mideyi rahatlatır, hazmı duzenler

Kişniş

- Gaz gideriyor

- Hazmı kolaylaştırıyor

Kuşburnu

- C vitamini iceriyor

- Kabızlığın giderilmesine yardımcı oluyor

- Guc kazandırıyor

- Oksuruğe iyi geliyor

- Alerji egzama ve hemoroide karşı yararlı

Ihlamur

- Oksuruğe iyi geliyor

- Yatıştırıcı etkisi var

- Carpıntıya iyi geliyor, rahatlatıyor

- Uykusuzluk problemine yardımcı oluyor

- Mideye iyi geliyor

- Balgam sokturucu etkisi var

Nane

- Hafif antiseptik ozelliği var

- Mide bulantılarına karşı etkili

- Koku veriyor

- Ferahlatıyor

- Carpıntıya iyi geliyor

- Soğuk algınlıklarında oneriliyor

- Sinir sisteminde yatıştırıcı etki yaparak uyku problemlerine yardımcı oluyor

Papatya

- Sindirim sistemini duzenler

- İdrar atırır

- Sinirleri yatıştırır

- Gaz giderir

- Ağrıları kesiyor

- Antiseptik ozelliği bulunuyor

Sinameki

- Bağırsak uzerinde mushil etkisi yapar.

- Kabızlık sorunu icin onerilir

Rezene

- Sancıların giderilmesine yardımcı olur

- Mideye iyi gelir

- Sinirleri yatıştırır

- Gaz giderir

- Sindirimi duzenler