Bazı bitkilerin, sağlığın korunması ve hastalıkların tedavisi amacıyla yuzlerce yıldır kullanıldığını biliyoruz.

Ozellikle bu yararlı bitkiler insanlar ya da hayvanlar tarafından gıda olarak da kullanılıyorsa, bize zarar vermeyeceğini duşunerek o bitkiyi daha fazla benimseriz, kullanırız. Ancak işin bilimsel boyutu cok daha farklıdır. O bitkinin sağlığımız icin yararlı ya da guvenilir olduğu bilimsel deneylerle ortaya konulup değerlendirilmedikce fazla bir onem kazanamaz.

Esasında yurutulen deneysel calışmaların sayısı ve kapsamının yanı sıra guvenilirliği de son derece onemlidir. Yani etkinliği ve guvenilirliği ne kadar cok deneysel calışmayla ortaya konuluyorsa, bitkinin değeri o kadar yukselir. Bu nedenle, yeni yeni bilimsel ve deneysel calışmalar yayınlandıkca sizlerin ilgisini cekeceğini duşunduğum sonucları değerlendirerek sizlere aktarmaya calışıyorum.
Dolayısıyla ginkgo, ginseng ya da sarımsak gibi cok bilinen bazı bitkiler uzerinde yurutulen yeni calışmalar sık sık bu koşede yer alıyor.
İki haftadır, sağlığımızın ‘uc kardeş savaşcısı’ sarımsak, soğan ve pırasanın yuksek kolesterol ve kan şekeri kontrolundeki etkinliği konusunu işliyoruz. Aslında bu kullanılışlar yeni değil tabii. Daha once de benzer konuda bazı deneysel sonuclar yayımlanmıştı, coğunuz daha once de duydunuz ve hatta uyguluyorsunuz. Ancak ben sizlere bu etkisini bilimsel olarak doğrulayan yeni deneysel calışmaları aktarmaya calıştım. Yeni yayımlanan calışmaları incelerken yine sarımsak uzerinde yurutulen bir calışma ve sonucları ilgimi cekti. Sarımsak efsanesini fazla uzattığımı duşunebilirsiniz, ama bahsetmeden gecemeyeceğim.

SEROTONİNİ ARTIRIYOR

15 yıl once yayınlanan bir bilimsel calışmada Japon araştırıcılar ‘yaşlandırılmış sarımsak’ verilen farelerde hafızanın guclendiğini ve oğrenme kapasitesinin belirgin bir şekilde artığını gozlemiş. Diğer taraftan son yıllarda yurutulen bilimsel calışmalarda, beyinde serotonin seviyesinin artmasıyla hafızanın guclendiği, azalmasıyla ise bozulduğu ortaya konulmuş.

Yeni bir deneysel calışmada, taze sarımsağın sıcanlara 30 gun sureyle uygulanmasının oğrenmeyi belirgin bir şekilde arttırdığı gozlenmiş. Oğrenme artışı-

nı tespit etmek icin ‘şartlı kacınma testi’ adı verilen bir yontem uygulanıyor. Bu testte ışıklı ve karanlık iki bolumu bulunan bir duzenek kullanılıyor. Normalde sıcanlar karanlık bolume yonelirken bu hayvanlara ceza uygulanıyor, ışıklı tarafa yonelen hayvanlara ise ceza uygulanmıyor. Sıcanların ışıklı bolume yonelmeyi oğrenmesi icin yapılan tekrar sayısındaki azalma oğrenme hızını belirliyor.

Oğrenme kapasitesi artan hayvanların beyinlerinde yapılan olcumlerde serotonin ve diğer bazı bileşenlerin (serotonin prekursoru olan triptofan ve 5-hidroksi indol asetik asit) seviyesinin yaklaşık olarak iki misli arttığı gozlenmiş. Sonuc olarak, sarımsağın beyin serotonin seviyesini yukselterek oğrenme kapasitesini artırdığı duşunulmekte. Burada dikkat edilmesi gereken husus sarımsağın etkili olabilmesi icin uzun sureli uygulanması gerekiyor.
prof.dr.erdem yeşilada

--alıntıdır--