COCUK EGEMEN AİLE OLMAK

Gunumuzde anne baba olmak, gecmiş yıllara gore oldukca farklı bir zorluk taşıyor.Bizler bu anlamda ara kuşak olarak kabul edilmeliyiz aslında.Bir ayağımız geleneksel,bir ayağımız modern yaşamın icindeyken cocuklarımıza zamanında bizim sahip olamadığımız ne varsa ya da verebileceklerimizin en iyisi neyse vermeye calışıyoruz.Ebeveyn olmanın en sıkıntılı tarafı burası.Neyi ne kadar ve ne zaman vereceğimizi bilemiyoruz,bazen sınırları şaşırıyoruz.Ne kendimize ne de cocuklarımızın isteklerine sınır koyabiliyoruz. Neredeyse tum yaşam bicimimizi cocuklarımızın okul,ders,odev ve ihtiyaclarına gore duzenlemeye başladık ve artık insan olarak,bir sosyal birey olarak tukenmeye başladığımızı hissediyoruz.Bu nedenle son yılların belki de en onemli sonuclarından biriyle yuzleşmek zorunda kalıyoruz: Hepimiz cocuk merkezli ya da diğer deyişle cocuk egemen aileler olduk.

AİLEDE GOREV DAĞILIMI, COCUKLARA SORUMLULUK VERMEK

Cocuk merkezli aile olduğumuzun en belirgin tarafı,evde butun işlerin anne baba tarafından yapılıyor olması ve evle ilgili olarak cocukların en kucuk bir sorumluluk dahi taşımamasıdır. Bu konuda cocuklarda kusur aramak yanlış olur.Once anne baba olarak cok kucuk yaşlardan itibaren cocuklara yaşlarına uygun gorevleri ve ozellikle kendileriyle ilgili sorumlulukları oğreterek vermek bizim gorevimizdi.Zamanında yapamadığımız işler icin cocukları suclamak yerine şu andan itibaren eksik bıraktığımız sorumluluk paylaştırma işine başlayabiliriz.
Cocuklar aile icinde bir cok konuda alınan kararlarda merkez olduklarını biliyorlarsa,maalesef anne baba olarak bizim cok fazla soz sahibi olmadığımızı ve istediklerini yaptırabileceklerini de biliyorlar demektir.Oysa cocuk sonuc olarak cocuktur ve asıl kararlar her zaman anne babaya ait olmalıdır.Bunun yolu da duruma gore değişmeyen,kesin ve net cizilmiş sınırlar ile aile kurallarının olmasından gecer.

EVDEKİ DUZENİ, TATİL PROGRAMLARINI COCUĞA GORE AYARLAMAK

Son yıllarda pek cok aileden aynı sozleri duyuyoruz: Tatile cıkacağız ama cocuğun sınavlarını bekliyoruz ya da cocuğun yaz okulu bitince tatil programımızı yapacağız.
Elbette ki cocukların okulları,dersleri,sınavları onemli.Ancak durumu biraz abarttığımız da bir gercek.Hafta sonu gezmeleri,akraba,eş dost ziyaretleri,gidilecek yerler gibi konularda zaman zaman neredeyse tek soz sahibi cocuk oluyor.Eğer cocuklar istemezlerse o hafta sonu aile buyukleri ziyaret edilmiyor ya da ailece ne zamandır gitmek istedikleri sinemaya cocuklar gelmek istemiyor.Ve her zaman cocukların sundukları alternatifler programa alınıyor.Sırf cocuklar mutlu olsunlar duşuncesiyle anne baba butun planlarından vazgecmek zorunda kalabiliyorlar.Sonuc olarak,istekleri yapılan ama yine de mutlu olmayan cocuklar ve cocukları icin her şeyi yapan ama mutlu olmadıklarını gorunce bir kat daha uzulup mutsuz olan aileler. Demek ki konu,cocukların her istediğini yapmak,butun planları onların isteklerine gore duzenlemekten cok başka bir şeyle ilgili.Konu,evdeki otoritenin,yetkinin ve son soz hakkının kendilerine ait olduğunu bilen ebeveyn tutumlarıyla ilgili.

EVDE KİMİN SOZU GECİYOR?

Cocuklu ailelerde zaman zaman guc gosterileri,ustunluk kurma catışmaları yaşanması son derece normal. Cocukların farklı kişilikleri olduğunu,buyumeleri sırasında şekil alan kişiliklerine ve yapılarına uygun olarak isteklerinde ve beğenilerinde de farklılaşmaların olacağını biliyoruz.Bazen ebeveynleri zorlayıcı,inatcı yapılarıyla baş etmek gercekten sıkıntı verici olabiliyor.Ancak yine de cocuklarla olan ilişkimizde sınırları olduğunu hissettirmek gerekiyor.Anne baba olarak cocuklarımızı sınırsız seveceğiz elbette,ancak davranışlarında ve isteklerinde sınırları olması gerektiğini cok kucuk yaşlarda hissettirmek cok buyuk onem taşıyor.

Eğer siz de;
• bir karar alma aşamasındayken,cocukların ne tepki vereceği konusunda endişeler yaşıyorsanız,
• eşinizle verdiğiniz bir kararı ya da programı cocuklarınıza nasıl acıklayacağınızı duşunuyorsanız,
• Onlar yokken kendinize ait bir plan ya da program oluşturamıyorsanız,
• Onceden yapılmış programlarınızı cocukların isteklerine gore değiştiriyorsanız,
• Siz cok isteseniz dahi,cocukların istemediğini gorduğunuzde isteklerinizden vazgecebiliyorsanız,
• Butun planlarınız cocuklarınızın hayat akışlarına gore duzenlenmişse,
• Bir arada olduğunuzda neler yapmanız gerektiği konusunda soz hakkını cocuklara veriyorsanız ve onların isteklerine gore program yapıyorsanız,
evde kesinlikle cocukların sozunun gectiğini bilmenizde fayda var.

COCUK EGEMEN AİLEDE ORTAYA CIKAN SORUNLAR

Cocuklarının isteklerine gore davranan ailelerde cocuklar hem mutlu değillerdir hem de istekleri bir turlu bitmez.Once anne babalar cocukları mutlu olsun,duşuncesiyle butun hayat ritimlerini onlara gore ayarlarken bir sure sonra bu durum gercekten sıkıntı yaratır ve aileler bu aşamadan sonra nasıl geri adım atacaklarını bilemezler.Ustelik pek cok sorun yaşadıkları da bir gercektir.
• Cocuklar her şeyden once empati kurmayı yani başka insanların isteklerine ve duygularına anlayış gostermeyi oğrenemezler.
• Anne babalarına isteklerini yaptırmayı başaran cocuk aynı şeyi diğer insanlardan da bekler ve bu istekleri karşılık bulmadığında saldırganlaşabilir,catışmacı bir tavır geliştirebilir.
• Evdeki merkez figur olması cocukları benmerkezci bir kişiliğe yoneltebilir.Dunyanın kendi cevresinde donduğunu duşunen,uyumsuz,sosyal ortamlara yabancı bir birey olarak yetişir.
• Zaman icinde anne baba cocuğun isteklerine aykırı bir şey yaparsa,cocuk,onları suclayan,tavır alan,agresif tutumlar geliştirebilir.
• Cocuk buyudukce kendisini alması gereken kararları almaktan kacınır,tum sorumluluğu başkalarından bekler,işler ters gittiğinde ya da beklediği sonucları alamadığında sucu başkalarına atar.
• Her istediği yapılan,evde anne babasını yoneten ve yonlendiren konumda olan cocuk mutsuz,tatminsiz, kararsız,muşkulpesent bir insan olarak yetişir.
• Beklemeyi,isteklerini ertelemeyi,sabretmeyi oğrenemeyen cocuklar,cocuk egemen ailelerin eseridir.

DENGEYİ SAĞLAMAK

Anne baba olduğumuz anda hayatımızın tamamen değiştiği bir gercek.İnanılmaz buyuk bir sorumluluğun altına girdiğimiz gibi,kendimizden once duşuneceğimiz cocuklarımızın varlığı hayata bakış acımızı, beklentilerimizi de değiştiriyor.Cocuk yetiştirmek onemli bir gorevdir ve bu gorevi yaparken zaman zaman yanlışlar ya da aksaklıklar ortaya cıkabiliyor.Maalesef anne babalık doğuştan getirdiğimiz bir yetenek değil. Zaman icinde oğreniyor,deneyim kazanarak ustalaşıyoruz.Her cocuk farklı olduğundan her cocuğumuzda farklı ozellikler goruyor, şaşırıyor,mutlu oluyor,bazen kızıyoruz.Onlar bizim kopyalarımız değil,onlar bizin ozelliklerimizin bazılarını taşıyan ama tamamen farklı bireyler.Bizler anne babaları olarak onları hayata hazırlıyoruz.Ya da acaba hazırlayabiliyor muyuz?İşte butun mesele burada: Anne baba olarak cocuklarımızla olan ilişkilerimizde dengeyi kurabiliyor muyuz?
Cocuklar,doğdukları andan itibaren doğaları gereği benmerkezcidirler.Surekli talep eden taraftırlar.Hayatlarının ilk yıllarında,ozellikle oz bakım becerilerini kazanana kadar gecen sure icinde cocuklarımıza daha korumacı, daha kontrollu davranmamız gerekiyor elbette.Ancak bu sureler icindeki her gelişim aşamasında yapabilecekleri gorevleri vermek,bazı sorumluluklar icin onları hazırlamak adına cok onemlidir.
Cok kucuk yaşlarda ufak tefek işler yapabilirler, kendi ihtiyaclarını karşılayabilirler.Bu,onların emeğe,zamana ve insana saygı geliştirmelerini sağlar.Kendilerinden başa insanlar olduğunu,onların da istekleri olduğunu, uzulebileceklerini, duyguları olduğunu oğretmenin ilk adımları bu şekilde atılabilir.
Cocuklarımızla kurduğumuz ilişkide ozellikle aile butunluğunu ilgilendiren konularda cocukların değil anne babanın sozu gecmelidir.Ev değiştirmek,ikinci ya da ucuncu bir cocuk sahibi olmak gibi onemli kararlarda cocuklara danışılmamalıdır bile.Eğer cocuk yapmak konusunda,cocuğun fikirlerini on plana alır,ona soz hakkı verirseniz cocuğunuz pek cok karara katılma hakkını kendinde gorecektir.
Belli konularda fikri alınabilir ama orneğin ev değiştirilecekse,bu konuda cocukla konuşulması yanlış olur. Ancak odasının duzenlenmesi konusunda cocuğun zevki,istekleri goz onunde bulundurulmalıdır.Yine okul secimi gibi bir konu varsa, bu konuda karar cocuğa bırakılmamalıdır.Ancak okul malzemeleri cocukla birlikte alınmalıdır.

ONERİLER

Unutulmaması gereken en onemli nokta ailenin temel yapısının oncelikle anne babadan oluştuğu,cocukların bu temel yapıya sonradan katıldıklarıdır.Cocukların istekleri,beklentileri yerine getirilecekse bile bu isteklerin ailenin tumunun isteğiyle uyum icinde olması ve tek taraflı gercekleştirilecek eylemler olmamasına dikkat edilmelidir.
Her şeyin cocuğun yararı gozetilerek anne baba tarafından duşunulduğu bir ailede cocukların isteklerinin onunun alınamayacağı bilinmelidir.Zaman zaman isteklerinin olmayacağını gormek,cocuklarda isteklerine kavuşmak icin caba harcamayı,kendine guven duygusunu, emeğin değerinin farkına varmayı,savaşmayı, kaybetmeyi, rekabet duygusunu,motivasyonu geliştirip,guclendirecektir.Cocuk egemen bir aile olduğunuzda cocuğunuz icin harika bir hayat hazırlamadığınızı,aksine onun elinden bu duyguları aldığınızı unutmayın.
Cocuk merkezli aile olmak aslında bir sure sonra anne babalar icin de cekilmez bir hal alabiliyor.Hem anne babalar mutsuz oluyorlar,hem de cocuklar.Ustelik cocukların her isteklerinin yapıldığını gormeye değil,tutarlı bir disipline ihtiyacları vardır.Disiplin demek,hem bir birey olarak hem de toplumsal bir varlık olarak,kendisiyle ve cevresiyle barışık olarak,sınırlarını bilerek yaşamayı becerebilecek donanımlara sahip cocuklar yetiştirmek demektir.Anne baba olarak sizin ayrı,cocuklarınızın ayrı hayatları olması gerektiğini goz onunde bulundurun ve hayatınızın sadece cocuklarınızdan oluşmadığını dikkate alın.


[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]