Aile planlama yontemleriAile Planlaması Yontemleri

Dunya nufusu 1930 yılında 2 milyar iken 2002 yılında 6.7milyar olmuştur. 2025 yılında ise 9 milyar olacağı tahmin edilmektedir.Gorulduğu gibi dunya nufusu giderek artmakta, tum kaynaklar artan nufusla orantılı olarak tukenmektedir.Kişi başına duşen milli gelir azalmakta ve toplumlarda refah duzeyi duşmektedir. Toplumlar giderek yoksullaşırken gelir dağılımı arasındaki ucurum artmaktadır. Daha mutlu ve daha sağlıklı bir yaşam tarzı icin ailedeki tum bireylerin aile planlaması konusunda bilincli olmaları gerekmektedir.
Dunya genelinde kadınların ancak %45’i doğum kontrol yontemi kullanmaktadır.Bu oran ulkelere gore değişmekle birlikte Afrika kıtasında cok duşuk olup yalnızca %11 oranındadır.
Ozellikle anne ve cocuk olumlerinin cok fazla gorulduğu az gelişmiş ulkelerde ve gelişmekte olan ulkelerde aile planlaması hizmetlerinin cok buyuk onemi vardır.Kişileri bu konuda bilinclendirmek ve konunun onemine dikkat cekerek aile planlaması yontemlerini ihmal etmemelerini sağlamak cok gereklidir.

Otuz beş yaşından itibaren gebe kalma olasılığı giderek azalır.Boyle olmakla birlikte kadınlar menopoza kadar kendisi icin en uygun olan doğum kontrol yontemini kullanmaya devam etmelidir.

Doğum kontrol yontemleri cok ceşitlidir. Rahim ici araclar, doğum kontrol hapları, aylık veya uc aylık iğneler, prezervatif, takvim yontemi, geleneksel yontem, kadınlarda tuplerin bağlanması, erkeklerde kanalların bağlanması gibi ceşitli aile planlaması yontemleri bulunmaktadır.

Rahim İci Arac (RİA-Spiral) Kullanımı:

RİA kullanım suresi ortama beş yıldır. Kadınlar suresi biten RİA’sını yenisi ile değiştirmek suretiyle menopoza kadar kullanabilir.

Doğum Kontrol Hapları Kullanımı:

Doğum kontrol haplarını kullanmadan once mutlaka doktora başvurmalı, hapı kullanmasına engel teşkil edecek bir hastalığı olmadığı taktirde duşuk dozlu doğum kontrol haplarını kullanabilirler. Doğum kontrol hapları aynı zamanda bazı yumurtalık kistlerinin duzelmesine, adet sancılarının ortadan kalkmasına, adet miktarının daha az olmasına ve adetlerin duzene girmesine katkıda bulunur.

Ayrıca minipil adı verilen yalnızca progesteron iceren doğum kontrol hapları da mevcuttur. Bu hapların en uygun olanı doktorunuz tarafından belirlenecektir.

Doğum Kontrol İğnesi Kullanımı:

Aylık ve uc aylık doğum kontrol iğneleri mevcuttur. Bu iğneler adetin ilk uc gunu icinde yapılmalıdır.Daha sonra ayda bir veya uc ayda bir tekrarlanmalıdır.Aylık iğneler icinde ostrojen ve progesteron olduğu icin doğum kontrol haplarına benzer.Uc aylık iğneler icinde yalnızca progesteron vardır.Ostrojen hormonu kullanması sakıncalı olan kimseler (orneğin, emziren anneler, ostrojen bağımlı meme kanseri olanlar, sigara icenler gibi) bu yontemden faydalanabilirler.

Prezervatif Kullanımı:

Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmanın en etkin yollarından biri cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmaktır.Usulune uygun kullanılmadığı taktirde gebe kalma olasılığı yuksektir.

Takvim Yontemi:

Bu yontem ancak cok duzenli adet olan kadınlar icin uygundur.Orneğin 28 gunde bir adet olan kadınlarda yumurtlama ortala 14. gun gercekleşir.Bu 14. gun adetin birinci gununden sayılarak bulunur.Yumurta hucresinin ortalama 48 saat yaşadığı ve sperm hucresinin ise ortalama 72 saat yaşadığı goz onune alınırsa yumurtlamanın olduğu 14. gun baz alınarak, bu gunden uc gun once ve bu gunden uc gun sonra (ortalama altı gun) kesinlikle ilişkiye girmemek gerekir. Hatta yumurtlama gunu her defasında 14. gune denk gelmeyebilir ve yumurtlama iki gun once veya iki gun sonra da olabilir. Spermler ise 72 saatten daha uzun sure yaşayabilir.Bu nedenle 14. gunden beş gun once ve beş gun sonra gebe kalma olasılığı fazla olduğu icin takvim yontemi uygularken bu donemde cinsel perhiz yapılmalıdır. Bu yontemle gebe kalma olasılığı yuksek olup yaklaşık %14-35 arasında değişir. Aslında guvenilir bir yontem değildir.

Geleneksel Yontem (Dışa Boşalma):

Bu yontemde gebe kalma olasılığı oldukca yuksek olup gebelik oranı yaklaşık %20-%25’dir.

Kadınlarda Tuplerin Bağlanması:

Cerrahi bir işlemdir. Cocuk sayısını tamamlamış, yaşı 30’un ustunde olan kadınlar icin uygundur.Genellikle son sezaryen operasyonu esnasında veya herhangi bir zamanda laparoskopi ile tupler bağlanabilir.

Diğer Yontemler:

Ayrıca doğum kontrol yontemleri arasında adı gecen vaginal ovuller, sperm oldurucu jeller, deri altına takılan progesteron iceren cubuklar (Norplant gibi) ve yine adet kanaması fazla olan kadınlarda tercih ettiğimiz progesteron iceren RİA’lar da mevcuttur.

Acil Korunma:Ertesi Gun Hapı:

Prezervatif yırtılması gibi durumlarda eğer gebe kalmak istemiyorsanız acil korunma haplarını cinsel ilişkiden sonra en kısa zamanda kullanmalısınız. Cinsel ilişkiyi takiben ilk 72 saat icinde haplar alınmalıdır. Bu haplar (iceriğinde ethinyl estradiol 50 mcg ve norgestrel 1mg bulunur) 12 saat ara ile ikişer tablet şeklinde alınmalıdır. İceriğinde 750mcg levonorgestrel olan ertesi gun hapları ise ilişkiden sonra 12 saat icinde iki tablet birden tek dozda alınmalıdır. Fakat bu haplar normal doğum kontrol hapları kadar etkili olmayıp ancak %75 gebeliği onler.
Korunmasız cinsel ilişkiden sonra yumurtlama doneminde spiral takılması da bir acil korunma yontemi olarak kullanılabilir.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]