Aile icinde etkili iletişim kurma yollarıToplumun en kucuk birimi, sağlıklı bir toplum inşasının en temel taşı anne, baba, cocuk veya cocuklardan oluşan ailedir. Bireylerin duygusal, fiziksel ve sosyal ihtiyaclarının karşılandığı, hayatta kalma mucadelesinin, adaptasyon surecinin ilk oğrenildiği en kucuk birimdir aile.

Aile olabilmenin on koşullarından biri karı-koca olabilmektir. Karı-kocalığın getirdiği sorumlulukların farkında olan bireyler, aileye yeni katılan uye veya uyelere cok daha kolay uyum sağlayarak, aile olmanın ve bir aile olarak kalabilmenin daha cok bilincinde olurlar.
Ailelerin temel gereksinimleri vardır, bu gereksinimlerden ilki sevgi ve saygı ihtiyaclarını karşılayabilmektir. Bu ihtiyaclara değerli olma, on planda olabilme, aile bireylerinin her birinin kendisini yeterli hissedebilmesi, ailede dayanışma duygusunun tadılması eşlik etmektedir. Tum bunların yanında aileyi oluşturan her bir ferdin, kendisine ve ailenin diğer bireylerine karşı sorumlulukları vardır. Aile tum bu sayılan gereksinimlerinin karşılanmasıyla hayatta kalmaya devam eder.
Anne ve babanın cocuk veya cocuklarına, cocuklarında anne ve babasına karşı sorumlulukları vardır. Ebeveynlerin tum bunların yanında birbirlerine karşı karı-koca olma sorumlulukları da goz ardı edilmemelidir. Mutlu karı- koca, mutlu anne- baba demektir. Mutlu anne, baba ise sağlıklı, oz saygısı ve cevreye guveni yuksek bireyler yetiştirir. Tabi ki tum bunlara aileyi oluşturan bireylerin, once kendilerini seven ve kendisine saygısı olan bireyler olması da onemlidir.
ETKİLİ İLETİŞİM NEDİR?
Aile ici iletişim dikkate alındığında, bu iletişimin sadece sozlu iletişimden ibaret olduğu yanılgı olabilir. Aslında gunluk hayatımızda da iletişim, bilinenin aksine sozel iletişimle sınırlı değildir. Yapılan araştırmalara gore iletişimin yuzde altmış beşe yakınını beden dilimiz, jest ve mimiklerimiz oluşturmaktadır.

Sozel iletişim, kurulan karşılıklı iletişimin yuzde 15 e yakınını oluşturmakta, bu da iletişimin neredeyse coğunun beden dilimizden gectiğini kanıtlamaktadır. Beden dilimiz, iletişim icinde bulunduğumuz kişiler icin daha gercekci ve samimi gelir. Cunku doğaldır ve rol yapılması halinde de bunu acığa vurur. Bu nedenle soylediklerimiz karşı taraf icin onemli olsa dahi, beden diliyle uyumu yakalayabildikten sonra karşı taraf icin inandırıcı, kayda değer ve anlamlı olur.
Etkili iletişim, iletişime girilen kişi veya kişiye oncelikle saygıyla başlar. Karşımızdaki kişi, cocuktan yetişkine her kim olursa olsun, koşulsuz bir kabulu ve saygıyı hak ediyordur. İletişimin ilk basamağı saygıdır ve iletişimde eğer saygı varsa, diğer bircok iletişim engelini ortadan kaldırmaya gayretliyiz demektir. Etkili iletişimin bir diğer koşulu ise empati kurabilme yeteneğidir. Empati, karşımızdakinin gozuyle, duygularıyla dunyaya bakabilmektir. Tam anlamıyla empatide bulunduğumuz kişilerle, zaten etkili bir iletişime girmek kendiliğinden gelecek, kacınılmaz olacaktır.

Etkili bir iletişim kurarken, olmazsa olmaz bir diğer koşul ise dinlemektir. Etkin bir dinleme olmadan maalesef etkin bir iletişim gercekleşemeyecektir. Dinlenilen kişi, anne, baba veya cocuk olabilir. Bireylerin farklı rollerde olması, dinlemenin etkinlik derecesini değiştirmemelidir. Ancak ozellikle cocuklarla iletişim icine girildiğinde, yetişkinlerin cocuğun boyu hizasına eğilerek goz teması kurmaya calışması, cocuk icinde etkili bir iletişimi destekleyecektir. Yetişkinler ve cocuk arasında kurulan iletişim esnasındaki etkin dinleme de, cocuğun sadece kendisi vardır.

Kendi duşunceleri, duyguları, davranışları ve bunları soze dokmeyi, bedenine yansıtma bicimi… Aile cocuğunu, cocuğun anlattıklarına mudahalede bulunmadan, olduğu gibi dinleyebilmelidir. Cocuk ebeveynlerin mimiklerine ve hareketlerine oldukca duyarlıdır.

Eğer dinlenilmediğini hissediyorsa, iletişime kendisini kapatabilir. Ailesi tarafından ciddiye alınmıyor olmak onu uzup, incitebilir. Bu zaman icinde surekli tekrarlayan bir duruma donuşurse cocukta ofke problemleri ve ailesine karşı tahammulsuzluk gibi bircok bireysel değişkenlik gosteren problemler ortaya cıkabilir. Zaman icerisinde bu problemler ailenin ciddi problemleri haline gelebilir.
AİLE İCİ İLETİŞİMDEKİ ENGELLER NELERDİR?
Ailedeki bireylerin ben dili yerine sen dilini kullanmaları. Cocuk ailede ilk oğrenmelerini gercekleştirir. Ebeveynler, cocuğa veya cocuklarına karşı kullandıkları dilde, sen dilini daha cok tercih ediyorlarsa, doğal olarak cocukta sen dili kullanımını oğrenecek ve sorunların cozumu zorlaşarak, daha ileri boyutta bir cıkmaza doğru ilerleyecektir.
Ailedeki bireylerin iletişimlerinde emir cumleleri kurmaları, bireylerin birbirlerine gozdağı vererek konuşmaları da iletişimin onundeki en buyuk engellerdendir. Coğu anne ve baba, cocuklarıyla iletişim kurarken, bunun cocuk icin yararlı olabileceğini, hayatta cok daha az hata yapmalarını sağlayabileceklerini duşunerek, oğut veren, cozumu bulma şansını cocuğa tanımadan, kendilerinin bulduğu bir yolu telkin ederek cocukla iletişim kurarlar. Bu iletişim şekli, amacı iyi niyet icerse bile teknik olarak uygun değildir. Cocuk bir sure sonra kendisini yetersiz hissedebilir, anne veya babasıyla iletişim kurmaktan kacınarak, ice kapanabilir.
Aileler, cocuklarını dinlerken olabildiğince yargılayıcı dilde uzak kalmaya calışmalı, hata arayan yanlarını torpulemelidirler. Aileler aslında cocukla, cocuk gibi konuşmayı oğrenebilmelidirler.
Cocuktan donem ozelliklerinin uzerinde beklentilere girmek, cocuğa dair olumsuz değerlendirmelerde bulunmak cocuğun benlik saygısını yitirebilmesine neden olabilir. Unutulmamalıdır ki, kendine guvenen cocuklar yetiştirebilmenin temelini aile atar ve aile bunun icin cocuk veya cocuklarıyla doğru ve etkili bir iletişim kurabilmeyi başarabilmiş olmalıdır.
ETKİLİ İLETİŞİM KURABİLMEK İCİN NELER YAPILABİLİR?
Aileyi oluşturan uyelerin her biri birbirlerine zaman ayırmayı ihmal etmemelidir. Burada yine değinilmesi gereken, cocuğun dunyaya gelmesiyle oluşan yeni rollerin etkisi altında kalan karı- kocanın, eskiden icinde oldukları rolu de unutmamaları gerektiğidir. Aile cocuğun doğması ile meydana gelen bir topluluk değildir. Karı- koca olan bireylerde bir ailedir. Once karı- koca olarak birbirlerine zaman ayırmayı, sonra da tabi ki cocuğa zaman ayırmayı ihmal etmemelisiniz. Bu ailenizin devamlılığı icin cok buyuk bir sorumluluktur.
Ben dilini kullanmaya ozen gosterin. İletişimdeki kişiyi savunmaya gecirmeyen, bireyin kolayca davranışının cevresindekilere karşı olumsuz etkilerinin kabulunu sağlayıp, davranışın tekrarlanmasını engelleyen bir dildir ben dili.
Etkili iletişimin koşullarını sağlamaya ozen gosterin. Goz kontağı kurun, dinleyin ve yargılayıp, eleştirmeyin. Koşulsuz kabul edip, saygı duyabilmeye onem verin.
Her zaman iletişimde bulunduğunuz kişi veya kişilere fırsatlar vermeye calışıp, acıklama şansı tanıyabilmelisiniz. Karşı tarafı dinleyin ve dinlediklerinizi doğru ve acık bir bicimde karşı tarafa iletebilmeye cabalayın.

[h=2]İzmir Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]