Ailede bircok nedene dayalı olarak sorunlar yaşanabilir. Evliliklerde sorun olması eşlerin "kotu, gecimsiz" olduğu anlamına gelmez. Evlilik eşlerin "iyi" olmasına değil "anlaşabilmesi" uzerinde yurur. Anlaşmanın da temeli sağlıklı iletişime dayanır. Ayrıca, coğu kez eşlerden birisinde kaygı (anksiyete) bozukluğu, depresyon gibi yakınmaların olması iletişimi bozan bir etken olabilir.
İletişimde herkesin karşısından beklediği tutumlar vardır. Bibring'e gore, herkes sevilen-iyi biri olmak, guclu ve sayılan biri olmak, beğenilen ve onaylanan biri olmak ister. Aile ici catışma bu idealler ile gercekler arasında gerilimden kaynaklanır. Kişinin, bu olcutlere ulaşamayacağının farkında olması, kişinin kendisini gucsuz ve caresiz hissetmesine neden olur.
Kişinin karşısındakinin beklentilerine (sevgi, saygı, beğenilme, onaylanma) cevap verememesi veya bunları karşısındakinden alamaması; yani iletişimin sağlıklı olmaması catışmayı doğurur.
İletişim hatalarına ornekler
"Şoyle yap, boyle yapma..."
"Bu şekilde hareket etmemelisin..."
"Yoruluyorum diye yakınacağına geceleri erken yat..."
gibi oğut verici cumleler konuşan kişide direnc, isyan yaratabilir, konuşan kişiyi savunmaya itebilir. Genellikle oğut, ahlak dersi vermek, direkt onerilerde bulunmak, size sorununu acan kişide baskı veya sucluluk duyguları uyandırarak, iletişimin kesilmesine veya yon değiştirmesine neden olabilir.
"Sen zaten hep kolaya kacarsın..."
"Bebek gibi davranıyorsun..."
"Şikayetten başka bir şey bilmezsin zaten..."
"Hicbir fedakarlığa katlanmak istemiyorsun..."
Genellikle yargılama ve eleştirme tepkileri ile karşılaşan kişiler, kendilerini anlaşılmamış, itilmiş, haksızlığa uğramış, daha caresiz hissederler. Bunun sonucunda iletişimi keser ya da ofkeyle karşılık verebilirler.
"Neden?...Sen ona ne yaptın?...O sana ne dedi?..."
Genellikle soru, inceleme, nedenini arama gibi yaklaşımların icinde onyargı, eleştiri veya zorunlu cozum bulunur. Ayrıca konuşma sorulara cevap vermeye takılarak, yon değiştirip asıl konudan uzaklaşabilir. Sorularla yuruyen iletişimde, genellikle soru soranın nereye varmak istediği konuşan kişi tarafından anlaşılamadığından, konuşan endişeye kapılabilir veya savunmaya gecebilir.
"Aslında sen oyle demek istemiyorsun..."
"Ben senin aslında neden oyle yaptığını biliyorum..."
"Aslında senin derdin başka..."
Bu tur akıl okumacı yaklaşımlarda, dinleyen kişi sanki konuşanın niyetini, soylemek istediklerini cok iyi biliyormuş, onun kafasının icindekileri okuyormuş gibi bir tavır icine girdiğinden, konuşanı savunmaya ittiği gibi, sinirlenmesine, sabırsızlanmasına veya ofkeli cevaplar vermesine neden olabilir. Konuşan kişi kendini kıstırılmış, yanlış anlaşılmış, yanlış yorumlanmış gibi hissedebileceği icin buyuk olasılıkla iletişimi keser.
"Aldırma, boşver..."
"Duzelir canım, bunu dert etme..."
"Uzulme..."
"Olur boyle şeyler, gecer..."
Aslında teselli etmek cok guzel ve yararlıdır, ancak onemli olan teselliyi kişiyi anladığınızı belirttikten sonra verebilmektir. Soyledikleri duyulmadan, teselli ediliyormuş hissini yaşayan kişi, kendini anlaşılmamış, dinlenilmemiş, soyledikleri sacma sapan gibi algılanmış hissedebilir.
Sorunları cozecek ortak yol bulmak yerine, "haklı olmak-haksız olmak; doğru yapmak-yanlış yapmak" uzerine kurulmuş evi mahkemeye ceviren bir iletişim care getirmez. Hele bunu ofke ile yaparsanız tamamen haklı olsanız bile karşınızdakini ikna etmeniz olanaksızdır.
"Affedersem, hoşgorulu davranırsam yine yapar." duşuncesi iletişimin zehiridir. Sizi affedene karşı ne hissederseniz, karşınızdaki de aynısını hissedecektir.
Hataları duzeltmeye yonelik ornekler
Bu alanda ihtiyac duyulan bilgi ve yardım konunun uzmanı olan kişilerden sağlanabilir. İletişim hatalarını duzeltmeye yonelik şu ornekler:
"Sen beni incitmekten zevk alıyorsun." yerine "Senden bunları duymak beni cok incitti."
"Beni her zaman başkalarının yanında aşağılıyorsun." yerine, "Gecen gun başkalarının yanında soylediklerin beni cok utandırdı."
"Beni kızdırıyorsun ve ben de işte bu yuzden saldırgan oluyorum." yerine, "Bazen ofkeme sahip olamıyorum."
"Madem aynı goruşte değiliz, o halde benim dediklerimi curut, senin dediklerini yapalım." yerine,"Senin soylediklerin aklıma yatmasa da, eğer cok istiyorsan bunu senin icin yapabilirim."
"Şimdi caba gosteriyorsun, ama artık cok gec. Bunları 5 yıl once yapmalıydın." yerine, "5 yıldır yapmadığın davranışları bugun yapıyor olman beni cok mutlu ediyor."
Unutmayın, ofke, kızgınlık, korku, sevinc gibi olumlu ve olumsuz duyguların paylaşılması gerekir. Eşlerin de, konuşmaya, dinlenilmeye ve anlaşılmaya ihtiyacları vardır. Ortaya cıkacak sorunlarda, sorunu birlikte cozmek en gecerli yoldur.

[h=2]Ankara Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]