BOWLING

Bowling son yıllarda populer olan bir spor. Stres atmaya yaradığı gibi, duzenlenen turnuvalarla insan ilişkilerinin gelişmesini sağlamasıyla da dikkat cekiyor. Bir kac oyundan sonra kendinizi buyuk oranda geliştirebileceğiniz, size eğlenceli saatler yaşatacak bir oyun...



BOWLING TARİHCESİ:

Bowling basit anlamda dizilmiş 10 adet kukayı (pin) bir topla devirmeye calışmak olarak gorulse de bugun 90 dan fazla ulkede 100 milyondan fazla oyuncu ile hem keyifle oynanabilen, hem de yarışma sporu olarak son derece ciddi bir calışma gerektiren bir strateji ve koordinasyon sporudur.

İngiliz antropolog, Sir Flinders Petrie'nin 1930'da Mısır'da yaptığı araştırmalarda bir cocuk mezarında bowling benzeri bir oyuna ait malzemeler bulması bu oyunun M.O. 5200 yıllarına uzanan (bazı kaynaklarda M.O. 3200 olarak geciyor) bir gecmişi olduğunu, en az 5000 yıllık bir oyun olduğunu ıspatlamıştır. Bu donemde bu oyunun mermer yarım daire şeklinde bir alandaki 10 adet taş kukayı taş toplarla devrilerek oynandığı duşunuluyor.

Eski Polonezyalıların oyandıkları “ula maika” adlı oyun da 60 feet mesafeden kukaların devrilmesine dayanan bir oyun olarak bowling oyununun gecmişinde yer almakta. İşin ilginci bu mesafe hala gunumuzde de kullanılıyor.

Tum bu donemlerde avcı ve savaşcıların yeteneklerini geliştirmek icin benzer oyunlar oynadıkları ve bu oyunların bowlig'in temelini şekillendirdikleri biliniyor.

Alman tarihci William Pehle M.S. 300 lu yıllarda bu oyunun Almanya'daki izlerine değinmekte. III. ve IV. yuzyıllarda bu oyun pek cok kilisede gunahlardan arınmanın bir simgesi olarak kullanılıyordu. Tapınanlar “kegel” adındaki 9 ahşap kukayı devirerek gunahlarından ne kadar kurtulduklarını gosteriyorlardı. Bu testi başarı ile gecenler tamamen gunahlarından da kurtulmuş sayılıyordu. (Protestanlığın kurucusu Martin Luther tum kukaları devirmesiyle anılıyor) Bowlingciler icin kullanılan “kegler” deyimi bu doneme aittir.

Dinsel bir torenden tekrar bir spor haline donuşen bowling tipi oyunların kayıtlarına Avrupa'da 14. yy.da rastlanıyor. Bu yıllarda oyun o kadar populer oluyor ki unlu 100 yıl savaşlarında askerler ok talimleri yerine kendilerini oyuna kaptırınca King Edward III (1327-1377) ve King Richard II (1377-1399) bu oyunun oynanmasını yasaklıyorlar. Daha sonra King Henry VIII oyunu yasallaştırıyor ve hatta kendisi de oynuyor.

Bu donemde pek cok bowlinge benzer oyun Avrupa'dan Amerika'ya gocmenlerle taşındı. Bunların arasında İtalyanların bocce'si, Fransızların pentanque'si ve Ingilizlerin lawn bowling denilen, kukasız oynanan bir bowling turu yer almakta. Modern bowlingin temelinin ise Hollandalı gocmenlerin 1600'lu yıllarda taşıdıkları ucgen şeklinde dizilen ahşap kukalarla oynanan “Dutch Pins” oyunundan geldiğine inanılmakta. Hollandalılar bu yıllarda bu oyunu New York'ta hala aynı isimle bilinen “Bowling Green” yoresinde oynuyorlardı.

1841 yılında Connecticut eyaleti 9 kukalı bowling oyununu yaygınlaşan bahis ve kumar yuzunden yasaklamış, bunu diğer eyaletler izlemiştir. Dunyada “Ten Pin Bowling” olarak bilinen 10 kukalı bowling'in bu 9 kuka yasağını delmek uzere oluşturulduğu duşunulmekte.

Tarihi boyunca dış mekanlarda oynanan bowling oyunu 1840 yılında New York'ta ic mekana inşa edilen ilk kulvarların yapılmasıyla 19. yy. da artık populer bir ic mekan oyunu haline geldi.

Tum dunyada oynanmasına rağmen kuralları belirli olmayan bowling oyunu ilk organizasyonuna 1875 yılında 9 kuka bowling oynatan 9 kulup tarafından oluşturulan "National Bowling Organisation" ile kavuştu. Bu organizasyon ve diğer kulupler standartları belirlemek icin yıllarca calıştı ve sonunda 1895 yılında New York'ta kurulan ABC - American Bowling Congress ile tek bir catı altında toplandı ve bugun de gecerli olan pek cok kuralı saptadılar. Bu donemden sonra bowling sporunda erkeklerin katılabildiği resmi karşılaşmalar başladı.

1917 yılında kurulan Women's International Congress ile kadınlar da kendi karşılaşmalarını duzenlemeye başladılar. Bu organizasyon daha sonra Woman's National Bowling Association olarak değiştirildi. 1971 yılında bu organizasyon Women's International Bowling Congress (WIBC) olarak tekrar değişti.

20 yy.da bu sporda cok ciddi gelişmeler oldu. 1905 yılına kadar kullanılan sert ahşap topların yanında plastik toplar kullanılmaya başlandı. 1914 yılında Brunswick “Evertrue” adında “gizli plastik formulu” ile urettiği ilk marka plastik topunu uretti (bu malzemeye Mineralite adını verdi).

Belki hic bir şey bowlingin tarihinde 1940 yılında American Machinery & Foundry (AMF) tarafından uretilen otomatik "Pin Yerleştirme Makinesi"nin (Automatic Pinspotter) bulunması kadar onemli bir değişiklik yapmadı. 1950'lerin başlarında artık pinleri yerleştiren "pinboy" denilen cocukların yerini bu makinalar almaya başladı.

1950'lerde ABC, kurallarında yer alan "sadece beyazlar icin" kuralını değiştirdi.

1958'de PBA - Professional Bowlers Association'un, 1960 yılında Professional Women's Bowling Association'un kurulması ile erkek ve kadınlarda profesyonel duzeyde ust duzey spor karşılaşmaları organize edilmeye başladı. Kadınların organizasyonundaki başarısızlıklardan dolayı buradan ayrılan bir grup 1974 yılında Ladies' Professional Bowlers Association adında bir kuruluş kurdular. Daha sonra bu iki kurum 1978 yılında birleşerek Women's Professional Bowlers Association (WPBA)u oluşturdular. 1981 yılında bu kuruluş Ladies Professional Bowlers Tour adını aldı.

1982 yılında genc oyuncuların organizasyonu icin YABA - Young American Bowling Alliance kuruluyor.

1993 yılında ABC, kurallarında yer alan “sadece erkeklere mahsus” kuralını kaldırarak kadınların da bu organizasyonda yer almasına olanak sağladı.

Gunumuzde gelişen teknolojiler, otomatik skorlama makinaları ile gelişen bowling sporu tum dunyada 100 milyondan fazla oyuncusu ile bir Olimpiyat Sporu olma yolunda ilerliyor.

Kaynak: www.bowling-tr.com

NASIL STRIKE OLUR?

Genel olarak standart bir strike vuruşu icin topun cepten yani 1. ve 3. pinlerin arasından 4-6 derece bir acı ile girmesi ve iceride bu acılı hareketini surdurmesi gerekir.

Standart bir strike atışında (falsolu atış) 1, 3, 5 ve 9. pinler top tarafından (sağ elle yapılan atış icin), diğerleri ise pinlerin birbirlerine carpması ve/veya yan taraflardaki duvarlardan sekmesi ile devrilir. Pinlerin havada ucuşarak birbirlerini devirmelerine "pin action" adı verilir. Bazen bunun icin “pin mix” deyimi de kullanılır.

Dolayısı ile strike atışında tum dunyada duz atış yerine falsolu atışın tercih edilmesinin temel nedeni strike yapabilecek giriş acısını (angle of entry) ve pin hareketini (pin action) yakalayabilmektir. Duz atış genellikle spare atışlarında kalan topları devirmekte tercih edilir.

Strike atışında 1. ve 2. pinden giren atış "cepten" (in the pocket) olarak isimlendirilirken, giriş 1. ve 2. pinden olursa "brooklyn" olarak isimlendirilir.

Strike atışlarında falsolu standart atışların yanında pek cok stille yapılan strikelarda soz konusudur.

NASIL STRIKE OLMAZ

İleri seviyede oyuncular cepten girmiş doğru bir strike atışından sonra kalan pinlere bakarak sorunu anlayıp cozume gidebilirler. Bunun icin oncelikle devamlılık gosteren bir strike atışı ve devamlılık gosteren bir kalan pin durumu olması gerekir. Her atışta başka pinler kalıyorsa bu atışların aynı olmadığı soylenebilir.

Duzenli olarak kalan pinleri analiz eden bir oyuncu cebe "Ağır" (heavy hit) mı "hafif" (light hit) mi girdiğini anlayabilir ve buna gore bir duzenleme yapabilir.

"Hafif Giriş" (light hit) topun cepe oldukca sağdan veya yetersiz acıyla girmesinden oluşur. Bu tip bir atış genellikle 1, 3, 6 ve 9. pinleri devirir ama 2, 5, 8 veya bunların kombinasyonlarını muhakkak bırakır. Bu durumda oyuncunun sağa kayarak uygun ayarlamayı yapması gerekir.

"Ağır Giriş" (heavy hit) ise cebe cok soldan veya cok acılı girmesinden oluşur. Bu durumda genellikle 1, 2, 3, 5 ve 8. pinler bazen de 4 ve 7 devrilir ama 6 ve 9 ve sıklıkla 10. pin kalır. Bu durumda oyuncunun sola kayarak ayar yapması gerekir.

Tum bu durumlar bazı şartların bir araya gelmesi ile oluşur. Oyuncunun muhakkak aynı atışı yapıyor olması ve pinlerin aynı kalıyor olması gerekir. 3-4 atış sonunda kesin bir pattern cıkıyorsa oyuncu bu ayarları yapabilir. Bu arada bir hafif girişte 5 ve 8 i de alabilir. Eğer oyuncu bir turlu strike olmadığından şikayetci ise fakat ortada standart bir kalma durumu yoksa oyuncu kendi atışında bir duzensizliği araştırmalıdır.

KURALLAR

Kural 1a. Oyun- Tanımı
Bir Amerikan on pin oyunu on frame'den oluşur. Bir sporcu strike yapmadıkca, ilk dokuz frame'in her biri icin iki atış yapar. Onuncu frame'de, eğer bir strike veya spare olmuş ise uc atış yapar. Her frame duzenli bir sırada atış yapan sporcu(lar) tarafından tamamlanır.

Kural 1b. Baker Sistemli Takım Oyunu
Baker sistemi, iki veya daha fazla sporculu takımlardan oluşan değiştirilmiş bir formattır. (Bknz.Kural 101a)
1. Butun takım sporcuları sıra ile birbirini takip edecek şekilde, bir tam oyun tamamlanana kadar, her biri bir tam frame oynar.
2. Bir takım oyununu hesaplamak icin on frame birleştirilir.

Kural 2. Oyun- Nasıl Skor Yapılır
Bir strike olmadığı durumlarda, sporcunun birinci atışında devrilen pin'lerin sayısı, o frame'in ust sağ koşesindeki kucuk karenin yanına yazılır ve sporcunun ikinci atışındaki devrilen pin'lerin sayısı kucuk kareye yazılır. Eğer, bir frame'in ikinci atışında kalan pin'ler devrilemez ise, skor tabelasına bir ( - ) yazılacaktır. Frame'deki iki atışın toplamı hemen kaydedilir.

Kural 3. Strike
Bir frame'in birinci atışında, 10 pin'lik tam set devrildiği zaman strike olur. Hangi frame'de yapılmış ise o frame'in ust sağ koşesindeki kucuk kareye bir ( x ) yazılır. Bir strike'ın sayısı, 10'a ilaveten sonraki iki atışta devrilen pin'lerin sayısının toplamıdır.

Kural 4. Double
Birbirini izleyen iki strike bir double'dır. Birinci strike'ın sayısı, 20'ye ilaveten, ikinci strike'dan sonraki birinci atışta devrilen pin'lerin sayısının toplamıdır.

Kural 5. Triple(Uc'lu) veya turkey (Hindi)
Birbirini izleyen başarılı uc strike bir triple(uc'lu) veya turkey(hindi)'dir. Birinci strike'ın sayısı 30'dur. Maksimum skor olan 300'u yapmak icin, sporcu 12 strike yapmalıdır.

Kural 6. Spare
Birinci atıştan sonra kalan pin'lerin o frame'deki ikinci atışta devrilmesi ile spare yapılır. Frame'in ust sağ koşesindeki kucuk kareye bir ( / ) yazılır. Spare'in sayısı, 10'a ilaveten sporcunun sonraki ilk atışındaki devrilen pinlerin sayısının toplamıdır.

Kural 7. Acık Frame - Open Frame (Hata-Error)
Birinci atıştan sonra kalan pin'ler bir split oluşturmadıkca, bir sporcunun bir frame'deki iki atışı sonunda butun pin'leri deviremediği zaman hata olarak adlandırılır.

Kural 8. Split
Birinci atıştan sonra 1 numaralı pin devrilmiş ve aşağıdaki şartları sağlayan pin seti kalmış ise split olarak adlandırılır. 1 numaralı pin devrilmemiş ise kalan pin seti split olarak adlandırılmaz.
1. İki veya daha fazla kalan pinlerin arasından en az bir pin devrilmiş olmalıdır; ornek, 7-9 veya 3-10.
2. İki veya daha fazla kalan pinlerin hemen onundeki, en az bir pin devrilmiş olmalıdır; ornek, 5-6.
NOT: Bir split genellikle bir ( 0 - [ ] - s ) ile gosterilir, fakat başka bir sembol de kullanılabilir.

Kural 9. Oyun Formatı
Bir oyun birbirine bitişik bir cift/eş hatta oynanır. Katılan takımların uyeleri, ucluler, ciftler ve ferdi sporcular başarılı ve duzenli bir şekilde bir lane'de bir frame oynadıktan sonra takip eden frame icin bitişik hattı kullanır ve bu şekilde her lane de 5 frame'i tamamlayacak şekilde oyunlarını bitirirler.

Kural 9b. Atış Onceliği
Bowling oyununda esas, atış yapan sporcuyu beklemek ve yanında oynayan sporcularla aynı anda atış yapmamaktır. Bu durumda sporculardan lane uzerine ilk cıkan sporcuda atış onceliği vardır. Aynı anda lane e yaklaşan sporculardan oncelik sağ tarafta olan sporcudadır. Sporcu atışını yaparken diğer sporcu approach alanının aşağısında beklemek zorundadır. Bir sporcu atış yaparken yanındaki sporcuların topunu alarak atış hazırlığı yapmaları yasaktır. Sporcular atış yapan sporcuların atışını bitirip geri donmelerini beklemek zorundadır.
(EK-01 - ATIŞ ONCELİĞİ ve SENKRONİZASYON)

Kural 10. Nizami Devrilen Pin'ler
Nizami bir atış yapan sporcuya, aşağıdaki durumlara gore pinler devrilmiş ise sayı yazılacaktır:
1. Top veya pindeck'te bulunan diğer pinler tarafından devrilmiş olan pinler.
2. Kenar bolme veya arka tampon'dan seken bir pin'in devirdiği pinler.
3. Sweep bar (supurucu)'ın, devrilmiş pinleri supurmeden once, pin deck in uzerinde dururken, sweep bar'dan seken bir pin'in devirmiş olduğu pinler.
4. Yan bolmeye veya yan kanala duşmesine rağmen dik duran pinler veya geri tepme yerine (kickback) dayalı olarak duran pinler

Bu şekilde olan butun devrilmiş pinler "devrik pin" (dead wood) olarak adlandırılır ve sonraki atıştan once toplanır.

Kural 114. uyarınca, sadece gercekten devrilmiş veya oynama alanından tamamen dışarıya cıkmış pinler devrilmiş olarak kabul edilir, diğer pinler devrilmiş kabul edilmez.

Kural 11. Nizami Olmayan Pin Devrilmesi
Aşağıdaki durumlarda, yapılan atış sayılır ama devrilen pinler sayılmaz:
1. Top, pin'lere ulaşmadan lane'den cıkarsa ve pin devirirse
2. Top, arka tampondan sekerek pin devirirse
3. Pin'leri yerleştiren kişinin govdesine, kollarına veya bacağına değdikten sonra bir pin sekerek devrilirse yada başka bir pini devirirse
4. Mekanik pin yerleştirici tarafından dokunulan bir pin devrilirse yada başka bir pini devirirse
5. Devrilmiş pinlerin supurulmesi sırasında, devrilmemiş bir pin devrilirse
6. Pin'leri yerleştiren kişi herhangi bir pini devirirse
7. Sporcu bir faul yaparsa
8. Devrilen pinler supurulmeden once, pindeck'te yada kanallarda bir pin varken atış yapılırsa ve top lane yuzeyini terk etmeden once supurulmeyen pinlere temas ederse.

Eğer nizami olmayan pin devrilmesi olursa ve sporcuya ilave atış icin hak verilirse, atış yapılmadan once nizami olmadan devrilen pin veya pinler onceden nerede duruyorsa tekrar aynı yerlerine yerleştirilmelidir.

Kural 12. Pin'ler - Duzgun Yerleştirilmemiş Pinler
Pinlerin yerleşiminin duzgun olup olmadığını kontrol etmek her sporcunun sorumluluğundadır. Pinlerin yerleşiminde bir uygunsuzluk olması durumunda sporcu, bu durumun giderilmesi konusunda ısrar etmelidir. Aksi takdirde pinlerin yerleşimi gecerli sayılır.

Eğer 10 pinlik tam pin setinin bulunduğu atışlarda yada spare atışlarında, atışı yapar yapmaz, pin setindeki pinlerin yerlerinde bir yanlışlık olduğu fark edilirse fakat eksik pin yoksa, atış ve atış sonucu devrilen pinler gecerlidir.

Birinci atıştan sonra, pin yerleştirici herhangi bir pini fazla veya eksik yerleştirmedikce, kalan pinlerin pozisyonunda bir değişiklik yapılamaz.

Kural 13. Pin'ler - Geri Sıcrayıp Dik Duran Pinler
Carptıktan sonra tekrar geri zıplayarak dik konumda duran pinler devrilmemiş kabul edilir.

Kural 14. Pin'ler - Devrilmiş Kabul Edilme
Sadece gercekten devrilmiş veya oynama alanından tamamen dışarıya cıkmış pinler devrilmiş olarak kabul edilir, diğer pinler devrilmiş kabul edilmez.

Kural 15. Pin'ler - Yenisi ile Değiştirme
Oyun sırasında bir pin kırılır veya cok kotu hasar gorurse, kullanımdaki sete ağırlık ve gorunuş olarak en uygun bir diğeri ile değiştirilecektir. Lig veya turnuva gorevlileri pin'lerin değiştirilme kararını verirler.

Kırılan bir pin, sporcunun yaptığı skoru değiştirmez. Kırılan pin değiştirildikten sonra devrilen pinler sayılır.

Kural 16. "Olu Top" - Dead Ball
"Olu top" olduğu zaman, atış gecersizdir. Olu top oluştuğu zaman ayakta durmakta olan pinler tekrar yerleştirilir ve sporcuya o atış tekrarlatılır.

Aşağıdakilerden herhangi biri oluşursa, "olu top" olarak deklare edilir:
a. Bir atış yapılır yapılmaz, pin setinde bir veya birkac pinin eksik olduğu hemen fark edilirse
b. Bir pin duzenleyici kişi, top pinlere ulaşmadan once, herhangi bir pine dokunursa
c. Bir pin duzenleyici kişi, devrilen ve yuvarlanmakta olan bir pin durmadan pini alır yada dokunursa
d. Bir sporcu yanlış hatta veya sırada oynarsa. Veya bir cift/eş hat uzerinde her takımdan birer sporcu yanlış hatta oynarsa
e. Atış yapılırken ve atış tamamlanmadan once, bir sporcu; başka bir sporcu, seyirci, pin yerleştirici veya hareket eden bir nesne tarafından mudahale gorup atışı bozulursa. Bu durumda sporcu, atışı kabul etme veya olu top deklare edilmesini isteme seceneğine sahiptir
f. Sporcu atışını yaptıktan sonra, top henuz pinlere ulaşmadan herhangi bir pin hareket eder yada devrilirse
g. Atılmış bir top, yabancı bir engel ile temas ederse

Olu top olarak deklare edilen bir atış hakkında anlaşmazlık veya itiraz olması durumunda Kural 123 uyarınca Şartlı Top atış kuralları uygulanır.

Kural 17. Yanlış Hat Uzerinde Oynama
Normal lig veya turnuva oyununda, aşağıdakilerden herhangi biri olduğu zaman, "olu top" deklare edilecek ve sporcu veya sporcuların doğru hat uzerinde oynamaları gerekecektir:

a. Bir sporcu yanlış hat uzerinde oynadığı zaman
b. Bir cift/eş hat uzerinde her takımdan bir sporcu yanlış hatta oynadığı zaman

Eğer aynı takımdan birden fazla sporcu sıra ile yanlış hat uzerinde oynarsa, duzeltme yapılmadan oyun tamamlanacaktır. Sonraki oyun doğru hat uzerinde başlatılacaktır.

NOT: Tekler musabakalarındaki karşılaşmalarda her sporcu kendi sırası geldiğinde normal olarak iki frame oynar, Eğer bir sporcu yanlış lane'de oynarsa ve durum diğer sporcu atışını yapmadan once fark edilirse, olu top deklare edilir ve atış doğru hatta yeniden yaptırılır. Eğer rakip sporcu atışını yaptıysa, sonraki atışlar doğru yerlerinde yapılmak uzere oyuna devam edilir ve atış gecerli sayılır.

Kural 18. Faul'un Tanımı
Bir atış sırasında veya sonrasında, sporcunun vucudunun bir parcası faul cizgisini gecip, lane'in ekipman veya bina yapısı gibi herhangi bir bolumune dokunduğu zaman bir faul oluşur. Eğer sporcu bu durumda topu tutar ve atışını yapmaz ise faul oluşmaz. Aynı veya başka bir sporcunun bir atış yapmak icin approach uzerinde pozisyonunu almasına kadar top oyundadır.

Federasyon'un teknik onay komitesi, faul cizgisinin bir bowling merkezindeki duvarlara, sutunlara, bolum tahtalarına veya başka yapılara duzenli faul cizgisinin devamı olan bir cizgi ile acıkca işaretlenmesini, gerekli gorebilir.

NOT: Faul cizgisi, duvarları, tavanı, sutunları ve top donuş yerlerini de dahil olarak kesen sonsuz uzunlukta bir cizgi olarak kabul edilir. (Ayakkabı ve giyecekler vucudun bir parcası olarak kabul edilir.) Kalem, mucevher, yuzuk, sigara, duğme vs. gibi yabancı nesneler bir sporcunun cebinden duştuğu veya bir kişinin vucudundan veya giyeceğinden duştuğu zaman bir faul olarak sayılmaz. Faul cizgisinin ilerisine duşmuş nesneleri almak icin sporcu, faul cizgisini gecmek icin izin almalıdır.

Kural 19. Kasti Faul
Bir sporcu atışının faul olmasında bir yarar elde edecek olduğu icin kasti olarak faul yaparsa, sporcu o atış icin sıfır puan alır ve o frame de başka atış yapmasına izin verilmez. Eğer itiraz olursa, Kural 123, Şartlı Top, uygulanmalıdır.

Kural 20a. Atış Gercekleştiyse Faul Gecerlidir
Bir faul oluştuğu zaman atış hakkı kullanılmış sayılır fakat devrilen pinlerden dolayı sayı alınamaz. Yani atışta faul yapıldıysa, atış sırasında devrilen pinler tekrar yerleştirilir, yapılan atış icin sayı alınamaz. Faul ilk atışta yapılmışsa, pinler yerleştirildikten sonra ikinci atış yapılır.

Kural 20b. Faul'un Tespiti
Eğer mevcutsa bir Federasyon onaylı otomatik faul tespit cihazı kullanılmalıdır. Mevcut olmadığı zaman, faul cizgisini acıkca gorebilecek pozisyonda bir faul hakemi yerleştirilmelidir.

Eğer bir otomatik faul tespit cihazı gecici olarak calışamaz durumda olursa, faul tespiti icin aşağıdaki prosedur uygulanır:
1. Turnuva oyununda, yonetim, faul tespiti icin, bir faul hakemi atar veya skor tutan gorevlileri bu iş ile gorevlendirir.
2. Lig oyununda, takım kaptanları faulu tespit edebilir veya iki kaptan tarafından mutabık olunan bir kişiyi faul hakemi olarak gorevlendirebilirler.

Faullerin tespiti acıklandığı gibi sağlanamaz ise, yapılan skorlar, Federasyon yuksek skor odulu değerlendirmesi icin gecersiz sayılır.

Kural 21. Acık Faul
Otomatik faul tespit cihazı veya faul hakemi tarafından tespit edilemeyen fauller aşağıdaki şartlar gercekleşmiş ise faul olarak değerlendirilir:
1. İki kaptan veya her iki rakip takımın bir veya daha fazla sporcusu tarafından gorulduyse
2. Skor tutan gorevli faulu acık olarak tespit ettiyse
3. Bir turnuva gorevlisi faulu acık olarak tespit ettiyse
Eğer bir itiraz var ise, Kural 123, Şartlı Top uygulanır.

Kural 22. Faul - İtiraz
1. Otomatik faul tespit cihazının duzgun bir şekilde calışmadığı kanıtlanmadıkca
2. Sporcunun faul yapmadığına dair yeterli sayıda kanıt olmadıkca faul kararına itiraz edilemez.

Kural 23. Şartlı Top
Eğer yapılan bir atışla ilgili olarak faul itirazı yada nizami olarak pinlerin devrilmediğine dair bir itiraz var ise, yada bir olu top deklare edilmiş ise ve bu konuda bir itiraz var ise, ve bu itirazlar takım kaptanları yada turnuva gorevlileri tarafından sonuclandırılamıyorsa; aşağıdaki prosedur uygulanır.
a. Herhangi bir frame'in birinci atışı icin veya birinci atışın strike olduğu onuncu frame'deki ikinci atışta:

1. Faul itirazı: Sporcu frame'i tamamlayacak ve sonra tam setlik pinlere bir şartlı top atışı yapacaktır.
2. Nizami olmayan pin devrilmesi itirazı: Sporcu frame'i tamamlayacak ve devrilmediği iddia edilen pinlerin de dahil olduğu kalan aynı pin setine bir şartlı top atışı yapacaktır
3. Olu top: Sporcu frame'i tamamlayacak ve sonra tam bir şartlı frame oynayacaktır.
b. Bir spare atışı veya onuncu frame'in ucuncu atışında:

1. Faul ve Nizami olmayan pin devrilmesi itirazı: Şartlı top gerekli değil.
2. Olu top itirazı: Olu top olarak deklare edilen atıştaki pin pozisyonunda pinler tekrar dizilerek bir şartlı top atılacaktır.

İtiraz edilen framedeki skor ile şartlı atışın yapılması sonucu oluşan skorlar kaydedilecektir. Ve nihai karar icin Lig Yonetim kuruluna yada turnuva idaresine iletilecektir. Eğer onlar da bir karar veremezler ise, itiraza ilişkin belgeler ve gerekceler sunularak Federasyon'a kesin karar icin başvurulur.

Kural 24. Bowling Topu - Ağırlık, Boyut Ve Delikler
Musabakalar sırasında kullanılan topların uluslararası kurallarca tanımlanmış standartları vardır. Bu standartların uygulanıp uygulanmayacağı musabakalardan once Teknik Komite tarafından kararlaştırılır.

Bir bowling topunun cevresi 27 inch'den, ağırlığı 16 pound'dan fazla olamaz. Topun capı sabit olmalıdır.

Delikler icin sınırlamalar aşağıdaki gibidir:
1. Topun yuzeyindeki delik sayısı hava delikleri haric olmak uzere 5'ten fazla olamaz.
2. Acılan balans deliğinin capı 1-1/4 inch'den fazla olamaz.
3. Finger ve/veya başparmak deliğine acılacak hava deliklerinin capı ¼ inch'i gecemez.

Kural 25. Bowling Topu - Balance (Balans)
Delimden sonra topta izin verilen ağırlık dağılımı aşağıdaki gibidir:

1. 10 pound ve ustundeki toplar icin:
a. Midlane'den itibaren finger deliklerinin bulunduğu ust taraf ile başparmak (thumb) deliğinin bulunduğu alt taraf arasında 3 ounce'dan fazla fark olamaz.
b. Gripline'dan itibaren sağ ve sol finger deliklerinin bulunduğu taraflar arasında 1 ounce'dan fazla fark olamaz. Yine finger deliklerinin bulunduğu yuz ile arka yuz arasındaki fark 1 ounce'dan fazla olamaz.
2. 8 pound ile 10pound arasındaki toplar icin:
a. Midlane'den itibaren finger deliklerinin bulunduğu ust taraf ile başparmak (thumb) deliğinin bulunduğu alt taraf arasında 2 ounce'dan fazla fark olamaz.
b. Gripline'dan itibaren sağ ve sol finger deliklerinin bulunduğu taraflar arasında 3/4 ounce'dan fazla fark olamaz. Yine finger deliklerinin bulunduğu yuz ile arka yuz arasındaki fark 3/4 ounce'dan fazla olamaz.
3. 8 pound ve altındaki toplar icin:
a. Midlane'den itibaren finger deliklerinin bulunduğu ust taraf ile başparmak (thumb) deliğinin bulunduğu alt taraf arasında 3/4 ounce'dan fazla fark olamaz.
b. Gripline'dan itibaren sağ ve sol finger deliklerinin bulunduğu taraflar arasında 3/4 ounce'dan fazla fark olamaz. Yine finger deliklerinin bulunduğu yuz ile arka yuz arasındaki fark 3/4 ounce'dan fazla olamaz.

Kural 26. Bowling Topu - Yuzeyini Değiştirme
Federasyon musabakaları sırasında topun yuzeyini zımparalamak yada herhangi bir şekilde aşındırmak suretiyle değiştirmek ve/veya cilalamak yasaktır. (Musabaka kavramı ilk topun atılması ile başlar. O anda oynanmakta olan oyunun kalan kısmı ile o seride oynanacak diğer oyunları da kapsar) Musabakalar sırasında top yuzeyi değiştirilerek oynanan oyunlar gecersiz sayılır.

Turnuva veya lig komitesi aksine bir kural koymadığı taktirde sadece musabakalar sırasında kullanılması onaylanmış temizlik maddeleri kullanılabilir. Burada yaklaşım sporcunun topunun yuzeyinin musabakaya başladığı durumda bitirmesidir. Dolayısı ile "sadece temizlik" yapan urunler topun uzerine bulaşan yağı alarak bu konuda sporcuya yardımcı olur.

Musabakalar sırasında topunun yuzeyini değiştirdiği saptanan sporcular Lig Organizasyon Komitesine bildirilirler. Lig komitesi Genel Lig Kuralları Madde 170e gore gereğini Federasyona bildirir.

Kural 27. Approach (Yaklaşım Yeri) un tahrif edilmesi
Diğer sporcuların normal şartlarda oynama imkanını kaybettirecek herhangi bir yabancı maddenin, approach'un herhangi bir bolumune uygulanması yasaktır. Bunlar (sadece bunlarla sınırlı olmamak uzere) ayakkabılar altına surulen pudra, krem ve recine vs. ile approach'a normal kayganlığını kaybettirecek ozellikte yumuşak kaucuk yada lastik tabanlı ayakkabılardır.

NOT: Bu kural sporcuya hatırlatılarak ayakkabısını ve/veya approach'u eski haline getirmesi istenir. Sporcu bu isteğe karşı koyarsa ceza olarak oyun kaybettirilir.

Kural 28. Skorlama Hataları
Skorlama ve hesaplamalarda herhangi bir hata oluşması durumunda, hata fark edilir fark edilmez, skorlamayı yapan gorevli tarafından duzeltilmelidir. Tartışmalı durumlarda, bu konudaki kararı turnuva organizasyon komitesi verir.
Skorlama hatalarına itiraz/protesto icin zaman sınırı: gun icinde oynanan blok oyunların sona ermesinden itibaren en gec 1 saate kadar itiraz edilebilir. Fakat odul dağıtımı yada bir sonraki tur icin elemelerin gercekleşmesinden once olmalıdır.
Bu konu ile ilgili itirazlar tamamen kendisine ozeldir. Daha onceki bir itiraza yada benzer bir kural ihlaline dayandırılamaz.

Kural 29. Nizami Atış
Top sporcunun elinden cıktığı ve faul cizgisini gecerek oyun alanına girdiği zaman atış yapılmış olur. Her atış, olu top olarak deklare edilmedikce gecerlidir. Bir atış tamamen el ile (manuel) yapılmalıdır. Kural 130 ve 131'de belirtilen durumlar haric, atış sırasında ayrılabilen/cıkabilen herhangi bir parca topa monte edilemez, ve Kural 130 ve 131'de belirtilen durumlar dışında hicbir hareketli parca kullanılamaz.

Kural 30. Topu Tutmak icin Ozel Ekipman
Eğer, tamamı veya buyuk kısmı kesilerek veya başka turlu kaybedilmiş bir elin yerine kullanılıyorsa, bir sporcu topu tutmak ve atmak icin ozel ekipman kullanabilir.

Kural 31. Topu Tutmak icin Mekanik Yardımlar - El Değiştirerek Atış Yapma
Bir sporcu, eğer Federasyon ve lig veya turnuva yonetimi izin veriyorsa, sağ/sol elleri ile değişimli atış yapabilir ve/veya topu tutmada ve atışta yardım icin ozel ekipman kullanabilir.
Bu yardım, topa kuvvet veya hız verecek hareketli parcalardan oluşan bir mekanik cihazı kapsayamaz.

Eğer aşağıdakiler ile başvurulursa Federasyon'dan onaylı izin verilebilir:
1. Yetersizliği/ozuru tarif eden ve alet kullanılması gerektiğinin nedenlerini acıklayan bir doktor raporu Federasyon'a verilirse.
2. Yardımın bir tarifi, cizimi veya modeli (sadece mekanik yardımlar icin) Federasyon'a verilirse.

İzin verildiği zaman, Federasyon, sporcuya sağ/sol eller ile değişimli atış yapabileceğini ve/veya Federasyon tarafından onaylandığı belirtilen mekanik yardımı kullanabileceğini gosteren bir ozel kart verecektir. Eğer izin onaylanmaz ise, sporcunun Federasyon Hukuk Komitesine itiraz etme hakkı vardır. Dava icin izin geri cekilebilir.

Kural 32. Topu Atmak İcin Ozel Değerlendirmeler
Aşağıdaki şartlar gercekleştiği taktirde, atış yapmada yetersizliği bulunan bir sporcu, Federasyon onaylı yarışmalarda yer alabilir:
1. Boyle bir yarışmaya katılmaya, Lig Yonetim Kurulu veya turnuva yonetimi izin veriyorsa.
2. Lig Yonetim Kurulu veya turnuva yonetimi boyle katılmaları kapsayan ozel koşulları koyuyorsa.

Sporcu tarafından yapılan averaj, başka bir turnuvada veya ligde (katılmakta olduğu diğer organizasyonlarda bu durum ile ilgili bir duzenleme yok ise) kabul edilmez. Sporcu, butun Federasyon odullerine uygundur.

Kural 33. Ceza Olarak Kaybettirme - Oyunun Gecikmesi
Oyunun ilerlemesindeki sebepsiz gecikmelere izin verilmez. Sporcu uyarılmalıdır. Eğer bir ligdeki veya turnuvadaki bir sporcu veya takım, bir lig veya turnuva gorevlileri tarafından oyuna devam etmesi soylendiği halde, devam etmeyi reddederse, oyun veya seriler ceza olarak kaybettirilir.

Kural 34. Takma İsim Kullanma
Bir Federasyon ligi veya turnuvasında, hic kimse takma bir isim ile veya bir başkasının adına oynayamaz.
Bu durumun saptanması halinde Federasyon gerekli cezai uygulamayı yapacaktır.

Kural 35. Uyeliği Askıya Alınan Sporcu
Uyeliği askıya alınmış, Federasyon uyeliği iptal edilmiş veya ceza kuruluna sevk edilmiş bir sporcu, uyeliği iade edilene kadar veya ceza kurulunda durumu kesinleşene kadar hic bir Federasyon ligine veya turnuvasına katılamaz.
Ceza: Bir takım bilerek bu durumdaki bir sporcuyu oynatırsa, o sporcunun oynadığı butun oyunlar ceza olarak kaybettirilecek ve olaya karışanlar ceza kuruluna sevk edilecektir.

Kural 36. Adil olmayan Taktikler
Aşağıdaki sebepler icin, bir kişi, lig veya turnuva oyununda, adil olmayan bir avantaj elde etmek icin teşebbuste bulunmakla suclanabilir:
1. Federasyon onayını taşımayacak şekilde, lane, approach, pin ve toplarda değişiklik yapmak.
2. Yuksek handicap elde etmek, veya daha duşuk bir klasmanda yarışabilmek icin kasti olarak duşuk averaj yapmak.
3. Yuksek handicap elde etmek, veya daha duşuk bir klasmanda yarışabilmek icin duşuk averaj deklare etmek.

Bu durumun saptanması halinde Federasyon gerekli cezai uygulamayı yapacaktır.

Kural 37. Kural İhlalleri
Bir kişi aşağıdaki kural ihlalleri ile de suclanabilir:

1. Bowling oyunuyla bağlantılı olarak, başka kişilere karşı (sadece bunlarla sınırlı olmamak uzere) fiziksel veya sozlu olarak kufur/tehdit etmek veya hileli taktikler yapmak.
2. Sozlu veya yazılı anlaşmalara uygun olarak, takım elemanlarına odul parasını dağıtmamak.
3. Bir Federasyon ligine veya turnuvasına katılmak icin gerekli olan katılım ucretlerini odememek.
4. Federasyon gorevlisi yada lig veya turnuva gorevlileri tarafından kendisine guvenilerek teslim edilen paraları amacı dışında kullanmak.

Bu durumun saptanması halinde Federasyon gerekli cezai uygulamayı yapacaktır.

Kural 38. Kılık - Kıyafet
Lig kıyafetleri:
Baylar: Kumaş pantolon, polo yaka t-shirt, bowling ayakkabısı
Bayanlar: Kumaş pantolon/şort/şort-etek/etek/bermuda; polo yaka t-shirt, bowling ayakkabısı

Turnuva kıyafetleri:
Baylar: Kumaş pantolon, polo yaka t-shirt, bowling gomleği, bowling ayakkabısı
Bayanlar: Kumaş pantolon/şort/şort-etek/etek/bermuda; polo yaka t-shirt, bowling gomleği, bowling ayakkabısı

(Takımlar ve kulupler musabakalarında takım sporcularının tumumun formaları aynı olmalıdır.)

Kural 39. Cezai Uygulamalar
Lig oyunları sırasında ceza uygulamalarının başvurusu, hakem-gozlemci raporları, sporcu şikayetleri, ve lig sekreterleri tarafından yapılır.
Lig Organizasyon Komitesi ceza durumlarını kurallardaki karşılığını bularak raporunu ve gereğini Federasyona sunar.
Federasyon gerekli gorduğu durumlarda, sporcu, hakem, gozlemci ve lig gorevlilerini prosedure uygun olarak Ceza Kurulu'na sevk eder.
Lig ve turnuvalar suresince uygulanacak tum cezai yaptırımlar sadece Federasyon'un karar ve yetkisindedir.

SKORLAMA

Bir bowling oyununda her oyuncuya toplam 10 kere sıra gelir ve sırası gelen oyuncu iki atış yaparak tum pinleri (10 adet) devirmeye calışır. Her atışta elde edilen puanların toplamı bir sonrakine eklenir.

Oyuncu iki atış sonrasında tum pinleri devirememiş ise sadece devirdiği pin sayısı kadar puan alır.

Tum pinlerin ilk atışta devrilmesi (X) ile belirtilir ve buna “strike” denir. Strike yapan oyuncu pinlerin hepsini devirdiği icin ikinci atışını yapmaz ve sıra tekrar gelene kadar hanesine puan yazılmaz.

Strike’dan sonraki 2 atışının toplam sonucuna 10 puan eklenir ve onceki puanı ile toplanarak boş bırakılan haneye yazılır.

Oyuncu ikinci atışının sonunda tum pinleri devirmiş ise (/) işareti ile gosterilir ve buna spare denir ve sıra tekrar kendine gelene kadar hanesine puan yazılmaz. Spare’den sonraki ilk atışında alınan puana 10 eklenerek onceki puanı ile toplanıp boş bırakılan haneye yazılır.

İyi bir skor elde etmek icin Strike veya Spare sonrasındaki atışlarda yuksek puan almak onemlidir.

10. oyunda Strike yapan oyuncu 2 atış, Spare yapan oyuncu 1 ekstra atış hakkı kazanır.