Bu bolumde ağrılı ilişki (diğer isimleri ile ağrılı cinsel ilişki, ağrılı cinsel birleşme, ağrılı penetrasyon disparoni) nedenleri ve disparoni tedavisi ile ile ilgili bilgiler yer almaktadır.

Penetrasyon nedir?
Penetrasyon veya cinsel penetrasyon terimi, penisin vajina icerisine girmesini tarif etmekte olup "cinsel birleşme" anlamına gelmektedir.

Ağrılı cinsel birleşme (Disparoni) nedir?
Disparoni, cinsel ilişki yani penetrasyon sırasında vajina girişinde ya da kasık bolgesinde ağrı, acı veya sancı hissedilmesi ile kendisini gosteren bir patolojidir.

Tıbbi literaturde "Disparoni (dyspareunia, disporoni, disparunia, disparoni, ağrılı birleşme, ağrılı penetrasyon)" olarak gecmektedir.

Primer disparoni ve sekonder disparoni nedir?
Pek cok kadın ilk cinsel ilişkinin başlamasından itibaren ağrı hissederken (Primer disparoni), bazıları normal şekilde devam eden cinsel ilişkileri varken daha sonradan bu problemle yuz yuze kalmaktadır (Sekonder disparoni).

Ağrılı cinsel ilişki tedavisi icin hangi doktora gitmek gereklidir?
Ağrılı ilişki problemi yaşayan ciftler bu problemleri icin ilk olarak bu konuda uzmanlaşmış bir jinekolog hekime başvurarak tam bir jinekolojik muayeneden gecmelidirler. Cunku disparoniye neden olan problemlerin pek coğu jinekolojik hastalıklardır ve disparoni'nin kesin nedeni de ancak deneyimli bir jinekolog tarafından uygulanan jinekolojik muayene sonucunda konulabilir.

Altta yatan bir jinekolojik bir rahatsızlık yok ise psikolojik nedenler duşunulmelidir.

Psikolojik sorunlar da cinsel ilişkide ağrı yapabilir...
Ozellikle vajinismus problemini tam olarak değil ama kısmen yenmiş olan pek cok bayanda vajinal kasılmaların tam olarak gecmemesine bağlı olarak ilişki sırasında ağrı, acıma gibi hisler mevcuttur. Bu tur durumlarda disparoni tedavi yontemleri de tamamen farklıdır.

Ağrının oluştuğu yere gore disparoni; yuzeyel ve derin disparoni olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu iki ağrı ceşidinin ayrılması tanı icin onemlidir.
YUZEYELDİSPARONİ
Penisin vajene girişi sırasında ağrının dış kısımda hissedilmesidir.

Vulvar Vestibulit Sendromu (VVS)
Vulva ile vagina arasında hymen (kızlık zarı) bitişiğinde kızarıklık, ağrı hassasiyet ile kendisini gosteren bir durumdur. Vulvar Vestibulit Sendromu problemi taşıyan kişiler partnerleri ile cinsel ilişki sırasında aşırı derecede ağrı şikayeti ile karşı karşıyadır. Tedavisi ise bu bolgenin cerrahi olarak cıkarılmasıdır.

Vajinit
Vajina icindeki iltihabi rahatsızlıklara verilen genel isimdir. En sık vajinit nedenleri arasında mantar enfeksiyonları (ozellikle Candida albicans, Candida Glabrata), Trichomanas ve diğer parazit enfeksiyonları, Gardnerella enfeksiyonları (Eş anlamlıları Gardnerella vajiniti, non-spesifik vajinit, Bacterial vaginosis) sayılabilir.

Vulvit
Kadınlarda dış genital bolgeye “vulva” adı verilmektedir. Vulvanın mikrobiyal (enfeksiyoz) ve mikrobial olmayan (enflamatuar, yangısal) problemlerine "vulvit" denir ve bu durumda da cinsel ilişki sırasında ağrı oluşabilir.

Vulvanın enfeksiyoz durumları arasında candida vulviti (mantar enfeksiyonları), herpes tip 2 (genital ucuk), HPV (genital siğil) enfeksiyonları yer almaktadır.

Vulvanın enfeksiyoz olmayan (enflamatuar) patolojileri arasında lichen sclerosus, sedef hastalığı (psoriazis) ve egzemalar yer almaktadır. Lichen sclerosus dış genital alanda atrofi (kuculme) ile kendisini gosteren yangısal bir hastalıktır.

Vajen Girişinin Darlığı
Doğumsal veya hormonal bir takım nedenler sonucunda vajen ve vulva normalden kucuk olabilir, bu durumda da ilişki ağrılı olabilmektedir.

Vajinal kuruluk
Kadınlarda hipofizden salgılanan prolaktin hormonu (sut hormonu) fazlalığında (hiperprolaktinemi) ve doğumdan sonraki emzirme donemlerinde vajinal ıslaklıktaki azalmaya bağlı olarak ilişki problemli hale gelebilir. Cinsel isteksizlik, depresyon ve kişiye bağlı bunyesel ozellikler sonucunda da vajenin kayganlığını sağlayan sekresyonların (salgıların) az olması ile gelişen vajinal kuruluk yuzeyel disparoniye sebep olabilir.

Menepoz
Menepozdaki kadınlarda vajen epitelinin sağlamlığını ve kayganlığını sağlayan estrojen hormonu eksikliği nedeni ile disparoni şikayeti olmaktadır. Bu problem, menopozal hormon tedavisi ile kolaylıkla duzelebilmektedir. Cunku menepoz sonrasındaki kadınlara ostrojen verilmesi vajina ve klitoristeki kan akımını artırır.

Yaşlanma ve menepoz sonucu sıklıkla karşılaşılan diğer cinsel yakınmalar istek kaybı, ağrılı cinsel birleşme, cinsel cevabın azalması, orgazma ulaşmada zorluk (anorgazmi) ve genital duyarlığın azalmasıdır. Ayrıca testosteron duzeylerinde menopoz sonrası donemlerdeki azalmalar cinsel uyarılmada, libido ve orgazmdaki azalmalara neden olmaktadır.

Cerrahi operasyonlar
Yapılan vajinal daraltma operasyonları, vajinal histerektomi (rahmin alttan cıkarılması) operasyonları, idrar torbası sarkması durumunda yapılan ameliyatlar (kolporafi) ve rektum (barsağın son kısmı) sarkması icin yapılan operasyonlar sonrasında da disparoni gorulmektedir.

Normal doğum (epizyo) kesisi
Normal doğum sırasında bebeğin başının rahat cıkması icin yapılan kesilere "epizyotomi" veya "epizyo kesisi" adı verilir.

Epizyotomi kesileri uygun şekilde onarılmazsa ilerleyen zamanlarda ilişki sırasında problem yaşanmasına sebebiyet verebilir.

Kızlık zarı 'nın normalden kalın olması (rigid hymen): Kızlık zarı nın kalın veya yuksek kenarlı olması durumunda da cinsel ilişki ağrılı olabilmektedir.
[h=3]DERİNDİSPARONİ[/h]Derin disparoni, vaginaya penisin tam olarak girmesinden sonra alt kasık veya karın bolgelerinde ağrı hissedilmesidir. Rahim, yumurtalık, tupler ve alt karın bolgesi ile ilişkili hastalıklar derin disparoniye neden olabilmektedir. Bunlar:

Endometriozis
Batın icinde yapışıklıklarla giden bir hastalıktır. Endometriosis ilişki sırasında ağrı, sancılı adet gorme (dismenore) ve infertilite (gebe kalamama) gibi problemlere yol acabilen bir rahatsızlıktır. Kesin tanısı laporoskopi ile konur.

Sistit
Mesane (idrar kesesinin) enfeksiyonudur. Sık ve ağrılı idrara cıkma, idrar yaparken yanma ve sızlama ile birlikte cinsel ilişki sırasında ağrı hissetme gibi semptomlar (bulgular) sistit ile uyumludur.

Myomlar
Rahmin kas dokusundan tureyen myomlar buyukluk ve yerleşimlerine gore ilişki sırasında ağrılara neden olabilir.

Over kistleri (yumurtalık kistleri)
Yumurtalıklardan koken alan kistler ilişki sırasındaki travmalara bağlı olarak kasık bolgesinde ağrılara sebep olabilmektedir.

PIH (Pelvik iltihabi hastalık)
Rahim ici zarının iltihabi durumları (endometrit), tuplerin enfeksiyonları (salpenjit, adneksit) veya yumurtalıkların enfeksiyonları (ooforit) gibi durumlarda da cinsel ilişki ağrılıdır. Tum bu enfeksiyonların genel adı PIH (Pelvik iltihabi hastalık veya Pelvik inflamatuar hastalık) olarak gecmektedir. Basit bir jinekolojik muayene ve laboratuar testleri ile kesin tanı konulabilmektedir.
[h=3]PSİKOJENİKKOKENLİDİSPARUNİ[/h]Muayenelerinde hic bir organik neden bulunamayan ve her şeyi normal olarak gozuken hastalardaki disparuni nedeni psikolojiktir ve bu sorun daha cok kadının bilinc altını etkileyen psikolojik durumlar ile ilgilidir.

Vajinismus yani "vajinal kasların cinsel ilişkide istemsiz kasılması" en sık olarak gorulen disparoni sebebidir.

Psikolojik kokenli disparonide sık olarak karşımıza cıkan diğer nedenler:
Gebe kalma korkusu
Gebelik esnasında bebeğe fiziksel zarar gelebileceği korkusu
On sevişmenin yetersiz olması
Cinsel tecrube ve bilgi eksikliği
Onceden yaşanmış olan cinsel travmalar (taciz veya tecavuz gibi.. )
Partnere karşı isteksiz olma durumlarıdır.
AĞRILICİNSELBİRLEŞME(DİSPARONİ)TEDAVİSİ
Ağrılı ilişki (disparoni) problemini hastalar aylardır hatta yıllardır yaşıyor olabilir.

Eşi ile birlikte oluyorken ağrı, acı veya batma gibi hoşnutsuz duygular taşıyan (disparoni problemine sahip) hastalarda, cinsel terapi ve cinsel problemler konularında deneyimli bir jinekolog tarafından yapılan basit bir jinekolojik muayene sonucunda nedenler belirlendikten sonra tedaviye başlanmalıdır.

Unutmayınız ki sebebi ne olursa olsun doğru secilmiş bir merkezde AĞRILI CİNSEL BİRLEŞMENİN % 100 TEDAVİSİ MUMKUNDUR.

Ağrılı cinsel ilişkinin tedavisi nedene yoneliktir. Altta yatan bir vajinal veya vulvar enfeksiyon ise bunun ilacla tedavisi ile problem halledilebilir. Ya da organik kokenli başka hastalıklar sonucunda cinsel ilişki ağrılı bir hale geliyorsa bunlar da tedavi edilebilir.

Hic bir organik neden bulunmadığında cinsel ilişkide ağrının sebebi psikolojik olabilir. Ozellikle vajinismus hastalığında vajinal kasların istemsiz kasılmaları sonucunda cinsel ilişki ağrılı hale gelmektedir. Buna "tam olarak cozulememiş vajinismus hastalığı" adı da verilmektedir. Vajinismus hastalığı olan kişilerde psikolojik olarak cinsel terapi yontemlerine başlanır.

Ancak pek cok disparoni durumunda organik kokenli bazı hastalıklar vardır ve bu durumlarda da bir takım basit cerrahi işlemlerle tam bir kur (tedavi) elde edilebilecektir.
AğrılıCinselİlişkiTedavisindeCerrahiYontemler
Ağrılı cinsel penetrasyon (cinsel birleşme) tedavisinde nedene yonelik olarak medikal tedaviler (ilac tedavileri) ve cinsel terapiler ile birlikte cerrahi (perasyonel işlemler) de uygulanabilmektedir.

Vulvar Vestibulit Sendromu (VVS) daha sıklıkla evliliklerinin ilk donemlerinde disparoni şikayeti olan kişilerde bulunmaktadır ve tedavisi cerrahi ile bu ağrıya hassas bolgenin cıkartılmasıdır. Bunun icin oncelikle bir takım testlerle ağrıya duyarlı bolgeler bir "pamuk uclu cubuk" yardımı ile tespit edilir.

Daha sonra lokal anestezi ile (bolgesel uyuşturularak) bu bolgenin cıkartılması ve/veya vajen girişinin bir miktar genişletilmesi cinsel ilişkide ağrı problemini tumden giderecektir. Tıbbi literaturde bu operasyona "parsiyel vulvar vestibulektomi" operasyonu adı verilmektedir.

Yine aynı şekilde normal doğum sırasındaki kesilen yerin (epizyotomi) dikilmesi sonrasında iyileşmenin kotu olması durumunda estetik gorunum kotu olabilir ve hatta dikişler ilişkide ağrı problemi oluşturabilir. Bu durumda da uygulanan vajinal estetik operasyonlar ile bu dokuların cıkarılması hem estetik hem de fonksiyonel acılardan iyi sonuclar vermektedir.

Yine, kızlık zarının normalden kalın ve yuksek kenarlı olması durumunda da cinsel ilişki ağrılı olabileceğinden lokal anestezi eşliğinde 10-15 dakikalık basit bir cerrahi girişim ile bu durum halledilebilinir. Bu cerrahi girişime de "parsiyel hymenektomi" operasyonu adı verilmektedir. Yalnız kızlık zarının cıkarılması operasyonu psikolojik nedenli vajinismus tedavisinde onerilmez.

Diğer taraftan endometriosis hastalığına bağlı derin disparoni sorunu yaşayan hastalar da laporoskopik cerrahi operasyonlardan fayda gorebilmektedir.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]