Coğu kadın hayatının bir doneminde yumurtalıklarında kist problemi ile karşı karşıya gelebilir. Yumurtalıklardaki kistler genellikle belirti vermeyip, coğu zaman rutin jinekolojik kontroller sırasında fark edilir. Genellikle masum olan ve herhangi bir tedavi dahi gerektirmeyen bu problemler, yanlış inanışlarla halk arasında kansere meyilli bir durum olarak gorulerek korku yaratmaktadır.
Yumurtalıklar embriyolojik orijinleri acısından cok değişik turdeki hucreleri bunyelerinde barındırır. Bu ozellikleri ile yumurtalıklar vucuttaki diğer tum organlardan ayrılırlar. Yumurtalıkların diğer onemli ozellikleri ise hormonal etkilere cevap verici olmalarıdır. Değişik hormonlara cevap olarak yumurtalıklar buyuyebilir veya kistleşebilir. Yumurtalık kistleri veya tıbbi literaturdeki ismi ile "Over kistleri" değişik turlerde olabilir.
Kist Nedir?
Kısaca tanımlamak gerekirse kist, "ici sıvı dolu kesecik" lere verilen genel isimdir. Kistler cevre dokulardan sahip oldukları ve "kist duvarı" denilen bir zar ile ayrılırlar. Kistler Nasıl Oluşur? Vucudumuzdaki hicbir hucre surekli kalıcı değildir. Tum hucrelerimiz bir yandan olurken diğer yandan yenileri yapılır. Yine butun hucreler değişik miktar ve yapılarda bir tur sıvı salgılarlar. Hucrelerde uretilen sıvıların emiliminden fazla olması durumunda dokular arasında sıvı birikimi olur. Dokular arası biriken normalden fazla sıvıya "odem" adı verilir. Odemler, vucudun değişik yerlerindeki şişliklerle kendilerini gosterirler.

Eğer doku dışında biriken sıvılar bir zar tarafından cevrelenir, bir kesecik halini alır veiceride sıvı alışverişi engellenirse ortaya cıkan bu lezyonun adı "kist" olur. Vucutta bulunan hemen hemen butun organlarda kist ortaya cıkabilir (Beyin kistleri, akciğer kistleri, karaciğer kistleri gibi…). Ancak yumurtalık dışındaki organların kistleri genelde cok daha cabuk ve kolay belirti verir.
Bunun nedeni diğer organlarda meydana gelen kistlerin bu organların fonksiyonlarını bozmalarıdır. Yumurtalık kistlerinin bir kısmı bu şekilde fonksiyon bozukluğu ile belirti verirken, cok buyuk bir bolumu ne fonksiyonlarda bir kayba neden olur ne de uzunca bir sure belirti verir. Belirtiler Over kistleri kabaca; malign (habis, kotu huylu) ve selim (iyi huylu) olarak ayrılabilirler. En sık gorulen kistler iyi huylu olanlardır. Yumurtalıklar diğer organlara gore belirti verme acısından daha fakirdirler. Coğu kez bir cok buyumelerine rağmen hicbir şikayet yaratmazlar ve ancak rutin kontroller esnasında fark edilirler. En sık verdikleri belirtiler adet duzensizlikleri, karında şişlik, karın veya kasık ağısı, sindirimsitemi bozuklukları, idrar yolu şikayetleri gibi ozgun olmayan (non-spesifik) belirtilerdir. Over kisti dışındaki pek cok durum da benzeri şikayetler yarattığından, bu tur yakınmaları olan kişiler genelde durumlarını onemsemezler.

Cok fazla buyumeyen bir over kisti karın boşluğu icerisinde kendine rahatlıkla yer bulabileceği icin bir şişlik yapmaz. Ağrı, over kistlerinde gorulen nadir bir bulgudur. Eğer ağrı varsa bu kitlenin buyuduğunu, iltihaplandığını ya da bir endometriozis probleminin de olabileceğini gosterir.

Nadiren kistlerin kendi etrafında donmesi ("torsiyon") veya patlaması ("ruptur") şiddetli ağrı veakut karın tablosuna yol acabilir. Bu durumlarda acil ameliyat gereklidir. Kistler mesaneye baskı yaparak sık idrara cıkma, "rektum" denilen barsağın son kısmına bası yaparak kabızlık veya ağrılı dışkı yapma şikayetlerine neden olabilirler. Zaman zaman da iştahsızlık, kilo kaybı, hafif bulantı gibi sindirim sistemi yakınmaları olabilir. Unutulmaması gereken nokta, kistlerin cok farklı turlerinin olduğu ve yarattığı şikayetlerin turune bağlı olabileceğidir. Teşhis Over kistleri, genelde rutin muayeneler veya başka bir sebepten dolayı yapılan muayene ve ultrasonografiler sonucunda saptanırlar. Kistlerin iyi huylu olup olmadığının değerlendirilmesinde hastanın yaşı, kitlenin buyukluğu ve şekli, basit kist ya da solid (ici katı) yapıda oluşu, etrafa yapışık olup olmadığı ve hassasiyet olup olmadığı onemlidir.

Pelvik ultrasonografide saf kist gorunumunde olan ve 5-6 cm’den kucuk capta olan kistlerin iyi huylu (selim) ve fonksiyonel kist olma olasılığı yuksektir. Ultrason muayenesinde icinde papillomatoz (karnıbaharımsı) cıkıntıları olan, solid yapılı, 5-6 cm’den buyuk, batında asit (sıvı birikimi) yapan, cevre dokulara yapışık (immobil), bobreklerde "ureter" denen idrar kanalına bası yaparak genişlemelere (hidronefroz) sebep olan kistlerin kotu olma olasılığı yuksektir. Ayrıca menopoz sonrası ortaya cıkan kistler de habis olma potansiyeline sahiptir. Tanıda hastanın ve kitlenin durumuna gore bazen bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans, hormon tetkikleri ve kanda tumor belirtecleri incelenerek tedavi icin bir karara varılır. Kistler iyi huylu (selim) ve kanseroz (neoplastik) kistler olarak basitce ikiye ayrılabilir.

[h=2]Mersin Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]