Ağrı nedir?
Ağrı, hekime başvurunun en sık nedenlerinden biridir. Ağrı sıklıkla bir hasar sonrası yaşanır. Alarm gorevi olan akut ağrı, bizleri hasardan ve hastalıktan haberdar eder, medikal tıbbi yardım almaya zorlayarak iyileşme surecine katkıda bulunur, hatta deneyimlerimizle olası tehlikelerden korur.
Son yıllarda “Ağrı Teorisinde Devrim” olarak sunulan goruşe gore, beyinde ağrı ile ilgili yapılar vardır ve noromatriks adı verilen bu yapılar birbirleri ile yakın ilişki icindedirler. Vucudun idrakini ve ağrı hissedilmesini sağlayan sinirlerden oluşan bu yapılar network gibi işlemektedirler. Noromatriks denilen bu network beyinde onceden genetik olarak yapılanmış olup daha sonra yaşam sırasında gecmiş deneyimlerle, endişelerle, ve en onemlisi stres ile şekillenmekte ve duyusal, zihinsel ve ruhsal boyutları ile idrak edilmektedir. Bilgi en son olarak da omuriliğe ulaşmaktadır.

2. Kronik ağrı nedir?
Kronik ağrı, organik bir lezyon olsun veya olmasın sinir biyolojisini değiştirmekte, fiziksel ve duygusal bozukluğa neden olarak yaşam kalitesini duşurmekte, iş yapabilirliği engelleyerek fonksiyonu bozmaktadır. Organizmada hicbir gorevi olmayan kronik ağrı kişiyi normal yaşamdan alıkoymakta, tedavisi de hekimi zorlamaktadır. Ozellikle organize olmayan tedavi cabaları hastane kullanımını artırarak sosyo- ekonomik yuk getirmektedir.

3. Kronik ağrı neden olur?
İlk medeniyetlerde bir buyu, bela, şeytan, kotu ruh olarak yorumlanan kronik ağrının neden ve nasıl oluştuğu, sinir fizyolojisindeki son 20-30 yıldaki ilerlemelerle gizemi biraz olsun aralanmasına rağmen gunumuze değin halen tam anlamıyla anlaşılmış değildir. Sadece kronik ağrının oluşması değil, ağrı hassasiyeti, ağrıya yatkınlık, etkili olduğunu bildiğimiz bazı tedavilerin etki mekanizmaları ve tedavilere verilen cevabın herkesde farklı olması gibi temel katogorilerde de anlayamadıklarımız bulunmaktadır,

4. Kronik ağrılar nedensiz olabilir mi?
Bu gun icin genetik yatkınlığın kronik ağrıda onemli pay sahibi (%60) olduğu, duyu sistemindeki patolojik değişimlerin bağışıklık sistemi tarafından duzenlendiği ve bu iki sistem arasında karşılıklı etkileşmenin olduğu bilinmektedir. Bu bilgiler ışığında ağrı oluşumunda cevresel ve spinal duzeyi iyi bilmemize karşın, beyinde ne olup bittiği hakkında bilgimiz sınırlıdır

5. Noropatik ağrı nedir?
Noropatik ağrı, cevresel veya merkezi sinir sisteminin bir kısmının zedelenmesi, fonksiyonun bozulması veya uyarılabilirliğinin değişmesi ile ilgili bir ağrıdır. Noropatik ağrı hasardan veya oluşan hasarın şiddetinden bağımsız olarak devam edebilir ve hatta haftalar, aylar, yıllar icinde şiddetlenebilir. Bu durum doku hasarına bağlı ağrıdan cok farklıdır cunku doku hasarına bağlı ağrı uyaran ortadan kalktıktan sonra hızla duzelir.
Noropatik ağrı, tıp dunyasının da cok bilmediği bir ağrı turudur. Cok ceşitli hastalıklara bağlı olarak ortaya cıkması ve altta yatan mekanizmaların cokluğu noropatik ağrı tanı ve tedavisinin zorlu olmasına neden olmaktadır.

6. Noropatik ağrı belirtileri?
Yanma, elektrik carpması, karıncalanma, bıcak saplanması gibi bir ağrı bize sinir hasarına bağlı ağrıyı hatırlatmalıdır. Noropatik ağrı, en cok diyabet ve zona hastalığında ortaya cıkar. Bunun yanı sıra bel ve boyun fıtığı, sinir sıkışması gibi rahatsızlıklar da bu ağrıya neden olur. Hastaların % 79'unda ağrı yoğunluğu orta veya şiddetlidir" dedi. Noropatik ağrının, uyku ve konsantrasyon bozukluğu, depresyon, iştahsızlık gibi problemlerini de beraberinde getirmektedir.
7. Noropatik a ağrı nasıl tedavi edilir?
Noropatik ağrı tedavisi zordur cunku bircok analjezik yanıcı-batıcı ve cakıcı nitelikte olan bu ağrıları dindirmede yetersiz kalabilir. Normalde analjezik olarak sınıflandırılmayan bu nedenle de sekonder analjezik olarak isimlendirilen bazı ilac grupları noropatik ağrı tedavisinde kullanılabilir. Noropatik ağrıdan birden fazla mekanizma sorumlu olduğundan tedavide coğunlukla coklu ilac tedavisi onerilmektedir. Depresyon tedavisinde kullanılan antidepresanlar bu kronik ağrıyla baş etmeyi kolaylaştırdığından noropatik ağrı tedavisinde birinci sıra ilac olarak kullanılırlar. Epilepsi tedavisinde kullanılan antikonvulzanlar ise ozellikle elektrik carpar tarzda ağrı on planda ise tercih edilirler.
8. Ağrı kesiciler kronik ve noropatik ağrılarda işe yarar mı?
Dunya Sağlık Orgutu'nun onerdiği basamak prensibine uyularak kronik ağrıları tedavi etmek %80-90 oranında mumkun. Hafif ağrılarda basit analjezik olarak nitelendirdiğimiz parasetamol ve benzeri ilaclar yeterli olabilmektedir. Ağrı orta şiddette ise zayıf opioid olarak tanımladığımız kodein ve tramadol eklenebilir. Cok şiddetli ağrılarda ise morfin gibi kuvvetli opioid ilaclar gundeme gelmektedir. Noropatik ağrı tedavisinde ise sekonder analjezik olarak nitelendirdiğimiz antidepresanlar ve antikonvulzanlar on sırada kullanılmalıdır.
9. Sizce Turkiye'de insanlar en cok hangi ağrılardan şikayet ediyor?
Ağrı kliniklerine başvuran hastaların % 40'ı kanser ağrısından, % 60'ı ise kronik kanser dışı
ağrıdan yakınmaktadırlar. Kronik kanser dışı ağrıdan yakınanların buyuk bir coğunluğu ise belağrısıvebaşağrısıdır.

10. Ağrılar psikolojik sorunlara yol acabilir mi?
Kronik ağrı yani uzun sureli inatcı ağrı, organik bir lezyon olsun veya olmasın, fiziksel ve emosyonel disfonksiyona neden olarak yaşam kalitesini duşurmekte, iş yapabilirliği engelleyerek fonksiyonu bozmaktadır. Bu nedenle hem yaşlı hem de gec ağrılı hastada bu inatcı ağrının yarattığı kısır dongu ile depresyon gorulebilmektedir. Ayrıca hassas yapılı ve strese maruz kişilerde de hafif ağrı yakınması daha şiddetli hissedilebilmektedir. Sonucta hem depresyon ağrıya hem de ağrı depresyona yol acabilmektedir.

[h=2]İstanbul Anestezi Uzmanı uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]