Ağrı kesici (antiflamatuar) ilaclarAğrı, bize organlarımızın varlığını hatırlatan,rahatsız edici bir duygudur.
Ağrı kesiciler (NSAİD: Non Steroid Antiinflamatuar Drug) bel ve boyun ağrılarında en sık kullanılan ilaclardandır. Kullanım amacları enflamasyonu ve ağrıyı gidermektir.
Enflamasyon; doku hasarına karşı gelişen normal bir savunma mekanizmasıdır, kimyasal, travmatik,enfeksiyoz…. nedenlerle ortaya cıkan zararlı metabolitleri ortamdan uzaklaştırma cabasıdır. Bu surec icinde oluşan metabolitler ve hasar, dokuda bulunan serbest sinir ucları tarafından merkezi sinir sistemine iletilir, birtakım kimyasal reaksiyonlar gelişir ve sonucta ağrı oluşur. NSAİD ler bu reaksiyonların gelişmesini engelledikleri icin enflamasyona, doku hasarının oluşmasına ve sonuc olarak ağrıya engel olurlar. Bu metabolitlerin oluşmasında siklooksijenaz (COX-1,COX-2) isimli enzim buyuk rol oynar. NSAİD ler bu enzimin sentezini inhibe ederler (engeller).COX-1 hucrelerin yapısında bulunurken COX-2 inflamatuar uyarılar sonucunda sentezlenir(oluşur).Metabolitler(Prostoglandin,tro mboxan…)aynı zamanda vucut ısınsın ayarlanmasında da gorev aldıkları icin,NSAİD lerin aynı zamanda antipiretik(ateş duşurucu)etkisi de vardır.
NSAİD lerin en tipik ilacı ASPİRİN(asetilsalisilik asit=salisilat) dir.Aspirin,COX-1’in selektif(has)inhibitorudur,COX-1 enzimini irreversibl(gerdonuşumsuz) inhibe eder,diğer NSAİD ler reversibl(geri donuşumlu)inhibe eder.Yarı omru en kısa olan NSAİD Aspirindir.
NSAİD ler kimyasal yapılarına gore birkac gruptur.:
1-Salisilatlar:Aspirin,diflunisal,Salisilat tuzları
2-Propiyonik asit turevleri:İbuprofen,Naproxen,Fenopropen,Ketoprpfen,Flurbipro fen
3-İndolasetikasit turevleri:İndometasin,Sulindak,Etodolak,Ketorolak
4-Fenamatlar:Mefenamik asit,mekilofenamat
5-Pirazolon turevleri:Aminopirin,Dipiron,Fenilbutazon
6-Paraaminofen turevleri:Asetaminofen(parasetamol),Fenasetin
7-Diğerleri:Diklofenak,Ketorolak,Tolmetin,Nabumeton
Diklofenak,sinovial sıvıya(eklem bşluğundaki sıvı)gecerek burada birikebilir.İndometazin veya Naproksen den daha guclu etkilidir.
Paraaminofen lerin periferik dokulardaki COX enzimine etkileri duşuktur,bu nedenle antiinflamatuar etkileri zayıftır.Trombosit(Pıhtılaşma hucreleri) fonksiyonunu bozmazlar.Uzun sure kullanımında karaciğer ve bobrekte hasara neden olabilir.
NSAİD ler oral(ağızdan),suppozotuar(makattan)parenteral(dama ryolu icine ve kas icine),topikal(Jel,merhem şeklinde)olarak uygulanabilir.Sonuc olarak kana karışırlar ve kanda proteinler ile taşınırlar,karaciğer veya bobrekler yoluyla elimine edilirler(vucuttan atılırlar).Bu nedenle bu sistemlerde bir bozukluk durumunda(kanda protein miktarının az/cok olması,bobrek ve karaciğer hastalıkları..)etkileri ve yan etkileri azalabilir/artabilir.
Metabolitler normal olarak da hucre yapısında bulunurlar ve hucrenin korunmasında fonksiyonları vardır.Ancak birtakım etkilerle aşırı salgılandıklarında enflamasyona neden olurlar.Ağrı kesiciler normalde olması gereken metabolitlerin de sentezini inhibe ettikleri icin birtakım istenmeyen yan etkilere de neden olurlar.
Tromboxanların sentezini inhibe ederek trombosit fonksiyon bozukluğuna neden olabilirler.Esasen bu etki aspirin in duşuk dozlarında daha belirgin olarak goze carpar.Bu nedenle aspirin duşuk dozlarda antiagregan(kan sulandırıcı) olarak kullanılır.
Prostoglandinler mide hucreleri tarafından da salgılanır ve mide hucrelerini asitten korurlar.NSAİD ler Prostoglandinleri inhibe ettikleri icin rolatif olarak asiti arttırırlar ve mideye zarar verirler.Bu nedenle Gastrit,Ulser ağrılarında asla kullanılmazlar.
Butun ilaclar gibi alerjiye neden olabilirler.
Prostoglandinler akciğer fonksiyonlarında onemli rol oynarlar,bronşları genişletici etkileri vardır.Bu nedenle astım gibi bronşlarda daralmayla giden hastalarda dikkatli kullanılmalıdır.
Karaciğer hasarını arttırabileceğinden alkol ile birlikte kullanılmaları sakıncalıdır.
Genel olarak NSAİD ler kas iskelet sistemine bağlı ağrılarda,baş ve diş ağrılarında ağrı kesici olarak,ateşli durumlarda ateş duşrucu olarak,ve antienflamatuar olarak kullanılırlar.Mide ve barsak sistemine ait ağrılarda kullanılmazlar veya nadiren hekim gozleminde kullanılırlar.Kullanılmadıkları alanlar ise;etken maddesine karşı alerjisi olanlarda,mide barsak sistemine ait rahatsızlılarda,kanama bozukluğu olanlarda,Karaciğer ve bobrek hastalıklarında kullanılmazlar veya kullanımları hekim gozetiminde olmalıdır.
Mide barsak problemi sık olan NSAİDler:Aspirin,Fenilbutazon,İndometasin
Merkezi sinir sistemine yanetkileri sık olan NSAİDler:İndometazin,Fenilbutazon
Duşuk yan etkili NSAİD ler:Naproksen,İbuprofen,Fenoprofen
NSAİD ler kullanılmakta olan diğer ilaclarla etkileşebilir.NSAİD lerin etkilerini azalttığı ilaclar:Kaptopril(antihipertansif),Furosemid(diure tik=idrar sokturucu),Hidralazin(antihipertansif), beta bloker(antihipertansif),Tiazidler(diuretik,antihip ertansif) .Etkisini arttırdığı ilaclar:Coumadin gibi kan sulandırıcı ilacların etkisini arttırırlar.
Sonuc olarak NSAİD ler, cok geniş kullanım alanı olan ve her birinin ayrı ozellikleri olan ilaclardır.Doğru hastada,doğru yolla,doğru dozda,doğru surede kullanıldıklarında cok faydalıdırlar.Gereksiz yerde ve dozda kullanıldıklarında geri dondurulmesi zor olan hasarlara neden olabilirler.Bu nedenle hangi sebeple olursa olsun ağrıkesici bir ilac almadan once bir hekime danışmak cok yararlı olacaktır.


[h=2]Bursa Beyin Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]