Her insan korkar. Korku, bizi tehlikeli durumlara karşı uyaran anlamlı ve onemli bir reaksiyondur. Panik bozuklukta ise, kişinin ozel hayatıyla iş hayatını fazlasıyla olumsuz etkileyebilecek, ciddiye alınması gereken bir hastalık sozkonusudur.
Buna gore panik bozukluk yaşayan kişilerde, korku nobeti gecirdiklerinde orneğin goğus ağrıları, titreme, hava alamama, baş donmesi, mide bulantısı, terleme veya sıcak basması gorulur. Bu kişiler kendi kontrollerini kaybedecekleri, delirecekleri veya olecekleri korkusu yaşarlar. Bedensel rahatsızlıklar yuzunden bircokları bir hekime veya bir acil servise giderler. Nobetleri tetikleyen bedensel bir neden ise tespit edilememektedir.
Bir kişide bir aylık bir sure icinde birden fazla panik atak gorulurse, bir panik bozukluktan soz edilebilir.
''Agorafobi“ (eski yunanca) teriminin tercumesi „alan korkusu“dur. Mağdur kişi, evi terketmekten, kamuya acık yerlerde bulunmaktan, alışveriş merkezlerine veya dukkanlara girmekten, kalabalık icerisinde, sinemalarda veya dar ve kapalı odalarda bulunmaktan, ya da trenle, otobusle veya ucakla seyahat etmekten korkar. Bu nedenle ya bu yerlere gitmekten kacınır ya da oralarda bulunduğu surece buyuk korkular yaşar. Panik ataklar ve agorafobi coğunlukla birlikte ortaya cıkar. Boyle bir durumda konulacak teşhis „Agorafobili panik bozukluk“ tur.
Panik bozukluk ve agorafobi ne sıklıkta gorulur?
Panik bozukluk ve agorafobi en sık gorulen ruhsal hastalıklardandır. Her 100 kişiden beşi bu bozukluklardan birini hayatında en az bir kere yaşar.
Almanya'da yaklaşık 1,5 milyon kişi agorafobi ve panik bozukluk yaşıyor. Bunlar arasında, kadınlarda erkeklere gore iki kat daha sık gorulur. Sozkonusu hastalıklar coğunlukla ilk olarak yetişkinlik doneminin ilk zamanlarında ortaya cıkar.
Farklı şekil veya seyirleri var mı?
Coğu durumda ilk olarak bir panik bozukluk ortaya cıkar. İnsanlar, orneğin otobus, dolu bir alışveriş merkezi veya hareket halindeki bir araba gibi yerleri, bir panik atak başlaması durumunda terkedemeyecekleri korkusu yaşarlar. Bu ''korkmaktan korkma“ durumu, daha sonra agorafobiye donuşebilir.
Agorafobili panik bozukluklar, terapi yardımı almadan cok nadiren yok olurlar. Ancak profesyonelce tedavi edilmesi durumunda başarı ihtimali yuksek olur. Coğu durumda hastaların başka bir ruhsal hastalığı daha vardır. Bu korku hastalığıyla birlikte en sık gorulen rahatsızlıklar, depresyon ile aşırı alkol veya ilac tuketimidir.
Agorafobili panik bozukluklar nasıl oluşur?
Agorafobili panik bozukluklara bircok faktor etki edebilir. Biyolojik acıdan bakıldığında, genetik yatkınlıklar (irsiyet), korku hastalığı riskini artırır. Ancak bu yatkınlık, bir panik bozukluğun gercekten ortaya cıkması icin tek başına yeterli değildir.
Ayrıca belli duşunce tarzları ve varsayımlar da (orneğin kendi vucut sinyallerinin dikkatlice gozlemlenmesi) etkili olabilirler.
Bunun yanısıra her 100 hastadan yaklaşık 80'i, korku hastalığına yakalanmadan kısa bir sure once talihsiz bir durumla karşı karşıya kaldığını bildiriyor (orneğin kendisine yakın bir insanın olumu veya bir ayrılık). Aynı şekilde olumlu anlamda yorucu olaylar da (orneğin yeni bir iş veya doğum) hastalığı tetikleyebilir. Son olarak ise, uzun sureli sıkıntılar da agorafobili panik bozukluğun oluşumunda etkili olabilirler.
Agorafobili panik bozukluğunuz olup olmadığını nasıl anlarsınız?
Belirtiler bir agorafobili panik bozukluğa işaret ediyorsa, bir hekime veya psikoterapiste başvurulması gerekir.
Bunlarla yapılan goruşmede, hastanın rahatsızlıkları, genel sağlık durumu, aile gecmişi ve bedensel hastalıklarına dair sorular sorulur ve hastada agorafobili panik bozukluk olup olmadığı kontrol edilir. Anketler yardımıyla terapist, hastalığın şiddetini değerlendirebilir ve rahatsızlığın kaynağında başka ruhsal sorunların olup olmadığını tespit eder. Bir bedensel muayene ile semptomların bedensel sebeplerinin olup olmadığı tespit edilir.
Agorafobili panik bozukluklar nasıl tedavi edilir?
Agorafobili panik bozukluk hastalığını tedavi ettiren kimselerin iyileşme şansı yuksektir. Bu hastalık icin şu tedavi yontemleri kullanılabilir:
bir psikoterapi turu olan bilişsel davranış terapisi
anti depresif ilaclarla kombine edilen bilişsel davranış terapisi
Ek olarak ilac kullanılmadan uygulandığında, bilişsel davranış terapisinin ozellikle etkili olduğu kanıtlanmıştır. Bu terapide, duşunce kalıpları sorgulanarak incelenir ve hastanın korkularıyla aktif olarak yuzleşmesine yardımcı olunur.
Hastanın arkadaş ve yakınları neler yapabilir?
Bu hastalık turu hastanın yakınlarını da doğrudan etkiler cunku beraber gezme veya sinemaya gitme gibi faaliyetler, korku hastalığı olan biriyle genelde mumkun değildir.
Hasta yakınları aynı zamanda hastanın gunluk yaşantısını idame edebilmesi icin cok caba harcar. Orneğin onlara otobus yolculuğunda veya alışverişte refakat ederler. Bu tur yardımlar iyi niyetli girişimler olup kısa vadede hastanın yukunu hafifletir. Ancak uzun vadede hastalığın devam etmesine sebep olur.
Bu yuzden hasta yakınlarının panik bozukluklar hakkında iyi bilgi sahibi olmaları gerekir. Boylece hastayı ve hastalığını daha iyi anlayabilirler. Bu, psikoterapi suresince de yardımcı olur. Psikoterapi suresince davranış modellerinde değişiklikler olabilir ve bu değişiklikler ortak yaşama etki eder.
Ve herşeyden once, hasta yakınlarının kendilerini cok fazla kısıtlamamaları gerekir. Partnerin, aile bireyinin veya arkadaşın korku hastalığı cok sıkıntı verecek duruma gelirse, hasta yakınları da kendine kendine yardım gruplarından, danışma merkezlerinden, hekimlerden ve psikoterapistlerden yardım alabilirler.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]