mehmetciğin başarı oykuleri canakkale savaşlarında mustafa kemal in ve mehmetciğin başarı oykuleri mustafa kemal in ve canakkale savaşında
AA muhabirinin ceşitli kaynaklardan yaptığı derlemeye gore, 1. Dunya Savaşı'nda muttefik guclerin esir aldığı ve kesin rakamı bilinmese de 200 bini aşkın Turk asker ve sivil, kamplarda hayatta kalmak icin buyuk mucadele verdi, vatana kavuşma arzularını da hic kaybetmedi.
Esaret hayatının zorluğuna ve yokluklar karşı koymak icin sportif ve kulturel faaliyetler duzenleyen Turk esirler, kamplarda gazete ve dergi bile cıkarmayı başardılar.
-ESİR ALINAN TURKLER-
Osmanlı Devleti'nin 1. Dunya Savaşı'nda en cok esir verdiği ulke İngiltere olurken, bu esirler Hindistan'dan Mısır'a, Kıbrıs'tan Hindicini'ne kadar bircok değişik bolgelerde kurulan kamplarda tutuldu.
Ruslar, Kafkasya, Romanya ve Galicya cephelerinde esir aldıkları Osmanlı askerlerini Kazan ve Sibirya'nın muhtelif yerlerindeki kamplarda, Fransa Marsilya adasında, Romanya da Moldova'da bulunan kamplarda tuttular. İtalyanların ise cok az sayıda Turk askerini esir aldığı biliniyor.
-İNGİLİZLERİN ESİR KAMPLARI-
Kaynaklarda, İngiltere'nin elinde bulunan Turk askerlerini, Sumerpur, Ahmet Nagar, Belgaum, Belary, Kataphar, Tongnung, Thatmyo, Meiktila, Ras-el-tin, Seydibeşir, Bilbeis, Maadi, Kasrı Nil Kışlası gibi kamplarda esir tuttuğu anlatılıyor.
İngiltere, kadın ve cocuk esirleri ise Kahire Kalesi Kampı'nda tuttu. İngilizlerin Mısır'daki esir kamplarındaki Turk esirleri arasında yoğun olarak goz hastalığı yaşandığı ve buradan donen binlerce askerin gozlerini kaybettiği acı bir gercek olarak cıkıyor karşımıza.
Esir Turklere, İngilizler ve Ermeniler tarafından yapılan işkenceler sonucu cok sayıda sakatlık ve olumlerin yaşandığı vurgulanan tarihi belgelerde, 28 Haziran 1921'de TBMM'ye verilen soru onergesiyle, Mısır'da 15 bin esiri kasten sakat bırakan İngiliz doktor ve subaylarının takibatının başlatılmasına karar verildiği biliniyor.
-RUSYA'NIN ELİNDE BULUNAN TURK ESİRLERİ-
Rusların, Erzurum, Sarıkamış Hamamlı, Kars Satılmış toplama ve karantina merkezlerine getirdikleri Turk esirleri Tiflis ve Nargin Adası'ndan ic bolgelere sevk ettikleri biliniyor.
Rusya'daki bilinen esir kamplarında bazıları şoyle: Kozohova, Varnavin, Vetluga, Domcirkina, Varansofsky, Zabiliskidom, Malaşovadom, Lebedov, Arhanjelsk, Makaryef, Kaluga, Uralsk, Krasnoyarsk, Tomsk, İrkutsk, Troyskosavsk, İrbit, Cita, Barnaul, Kazan, Simbirsk, Ufa. Turk esirlerin, kamp yerlerine sevk işlemlerinde bazı zorluklarla ve hayati tehlikelerle de karşılaştıklarına yer veren kaynaklar, Rus yuzbaşı Cologriof'un raporunda ''Turk esirlerinin durumunun, esaret bolgelerinde Ermenilerin yer alıp almamasına gore değiştiğini, Ermenilerin Turk askerlerini işkenceyle oldurdukleri'' goruşune yer verdiğine dikkati cekiyor.
-FRANSA'DAKİ ESİR KAMPLARI-
Fransa'nın esir aldığı Turk askerlerini once Limni Adası'nın Mondros şehri ve Korsika adasına, oradan da Fransa'nın guney kesiminde bulunan kamplara yerleştirildikleri anlatılıyor. Bu kamplarının bilinenleri ise şoyle: Beziers, Boujan, Pradelaine, Mas Du Ministre, Mote, Bastia, Borgo, Ortale, Casabianda, De Lounge, Pontmain, La Chartrouse, Bezye-Pinyan. Romanya'da bulunan esir kamplarının isimleri ise şoyle idi: Dobrovat, Şipote, Barland, Mascatani.
-HER ŞEYE RAĞMEN DİRENC-
Turk esirler, vatanlarına donme arzularını hic kaybetmezken, bu direncleri artırmak icin başvurdukları ceşitli yollardan biri de gazete ve dergi cıkarmak oldu.
Cıkarılan gazete ve dergilerin bilinenlerin isimleri ise şoyle: Kafes, Badiye, Nasrettin Hoca, Turk Varlığı, Yarın, Esaret, Esaret Albumu, İzmir, Garnizon, Karikatur, Kızılelma, Nilufer, Sada, Tetebbu, İravadi, Traş, Guvercin, Puskullu Bela, Kopuk, Tulu, Kara Gunler, Şimal Yağı, Kurultay, Altay, Niyet, Vaveyla, Kurtuluş, Ne Munasebet.
-ESİRLERİN MUCADELESİNDEN ORNEKLER-
Turk esirler, ceşitli bolgelerdeki kamplarda yonetimlerin tutumlarına gore ceşitli kulturel ve sportif faaliyetleri, hayatta kalma arzularını diri tutmayı başarmaları, ornek alınacak olaylar olarak geciyor tarihi belgelere. Esirlerin, ibadetin serbest bırakıldığı kamplarda dini vazifelerini yerine getirmeyi ihmal etmediği, Thatmyo esir kampında ise 1917'de cami yaptıkları biliniyor. Aynı kampta Turk esirler, cıkardıkları gazeteleri civar kamplara gonderdikleri, ayrıca bulabildikleri muzik aletleriyle bir orkestra kurdukları, tavuk yetiştirdikleri kaydediliyor. Heliopolis kampında ise esirlerin keman ve gitar imal ettiği, ayrıca yabancı dil eğitimi aldıkları, tiyatro calışmaları yaptıkları vurgulanıyor.
-ESARETTE OLENLER İCİN ANIT-
Ataturk Universitesi Fen-Edebiyat Fakultesi oğretim uyesi Yrd. Doc. Dr. Cemil Kutlu, binlerce Turk esirin kamplarda ve kamplardan kacışta yaşamını yitirdiğini belirterek, bircoğunun mezar yerlerinin bile bilinmediğini kaydetti.
Kutlu, ''Yurtları icin esir duşen ve yaşamını kaybeden askerlerimiz icin temsili olsa bile bir anıt mezar yaptırmalı ve yıl icinde belirlenecek bir gunde geleneksel olarak duzenlenecek torenlerle anmalıyız. Bu bizim onlara vefa borcumuzdur'' diye konuştu