Golyaka ilcesi Batı Karadeniz Bolgesi, batı sınırları icerisinde Duzce İlinin en batı ucunda yer almaktadır. Doğuda Duzce ili, batıda Sakarya’nın Hendek ilcesi, kuzeyde Gumuşova ilcesi ve guneyde Bolu’nun Mudurnu ilcesi ile cevrilidir.

Tarih
İlcede, tarih oncesi insan yaşantısına dair kesin delil ve kalıntılar bulunmamasına rağmen, sahip olduğu coğrafi konumu ve tabiatı itibariyle ilk cağlardan itibaren insan yerleşmesine uygun bir yore olarak karşımıza cıkmaktadır. Golyaka’yı icine alan toprakların ilk sahipleri Proto Hititler’dir. Golyaka ve civarına yapılan gocler sırasında yaklaşık 400 yıldır burada yaşayan ve yerli Turklerin bulunduğu gorulmuştur. Golyaka bir gol ve yanı başında kurulan imamlara Koyu ile tarih sahnesine cıkmıştır. Evliya Celebi, Katip Celebi ve batı batılı gezginlerin ilgisini cekebilmiştir. Birinci Dunya Savaşı oncesi ve sonrasında Osmanlı İmparatorluğu’nca kaybedilen veya Osmanlı otoritesinin sarsıldığı bolgelerden Kafkasya’dan, Doğu Karadeniz Bolgesi’nden, Balkanlar’dan, Akdeniz Bolgesi’nden ve Kuzey Irak’tan olmak uzere beş ana grupta bolgemize buyuk gocler olmuştur. İmamlar Koyu 1932 yılında nahiye olmuş, 3 yıl sonra nahiyeliği kaldırılmış tekrar koye donuşturulmuştur. İmamlar ismi 1962 yılında Golyaka olarak değiştirilmiştir. Golyaka nahiyesinde 1967 yılında Belediye teşkilatı kurulmuştur. Golyaka Belediyesi Duzce ilcesine bağlık bir nahiye (bucak) iken 1987’de ilce yapılarak Bolu’ya bağlanmıştır. Golyaka 17 Ağustos Korfez depreminde en fazla hasar goren yerlerden biri olmuştur. 12 Kasım Duzce depreminde de ilce buyuk hasar gormuştur. Her iki depremde de toplam 106 kişi hayatını kaybetmiş ve 317 kişi yaralanmıştır. Depremlerin ardından Aralık 1999’da Duzce’nin il olması nedeniyle Golyaka, Duzce’ye bağlanmıştır.

Coğrafi Yapı
Duzce ilinin batı ucunda yer alan Golyaka’nın yuzolcumu 219.983 km2’dir.İlce, kuzeyde ve guneyde bulunan Bolu ve Koroğlu Dağlarının uzantısı olan sıra dağlar arasında yer almaktadır. Guneydeki dağlar daha yuksek olduğundan ilcenin guney kesimi yuksek dağ kitlesi ve ormanlık alanlar ile kaplıdır. İlcenin kuzey bolumu kuzeye doğru genişleyen bir ovadır ve bu ova Duzce Ovası ile bitişik durumdadır. İlceyi Duzce Ovası’ndan ayıran Buyuk Melen Irmağı ve Efteni Golu’dur. İlce Merkezi Efteni Golu’nun batısında duz ovada kurulmuş olup, rakımı 100 metre civarındadır. Yerleşim durumu olarak ova kısımları duz, dağlık ve yuksek kısımları topografik yapı olarak dik bir eğime sahiptir. Arazi yapısı olarak genellikle kumlu-killi ve yer yer mil karışımı aluvyonlu topraklardan ve cok sulak gevşek bir yapıya sahiptir. Golyaka su kaynakları bakımından Duzce’nin en zengin ilcelerinden biridir. İlcenin şu goller bulunur: Efteni Golu, Kara Gol, Sarı Gol, Cılbız Kuyusu, Golcuk, Kuru Gol ve Katır Golu. Golyaka yaylaları acısından da zengindir. Purenli, Karduz, Yanık, Unluk ve Kızık yaylaları en başta gelen yaylalarıdır. Bu yaylalar yayla turizmi acısından gelecek vaadetmektedir. Ozellikle de Karduz yaylası kış sporları ve turizmi icin geleceğin merkezleri arasında gosterilmektedir.Melen Irmağı ve Aksu Cayı’da Golyaka’nın ırmaklarından en başta gelenleridir. Bu ırmaklarda balıkcılık sporu yapılmaktadır. Golyaka butun bu guzelliklerinin yanı sıra ormanlarıyla da doğanın tum guzelliğini sergiler. Başlıca ormanları şunlardır. Karamahmut, Keltepe, Guney, Camlık, Koruluk, Buyuk ve Kucuk Balkaya, Karadağ, Mercantepe, Emeksiz, Konaş Sağlamsu, Unluk ve Baltepe. İlce Kuzeydoğu Anadolu aktif fayı uzerinde bulunduğundan 1. derecede deprem bolgesidir. 17 Ağustos depreminde ilcede derin catlak ve yarıklar oluşmuş yer yer kaymalar meydana gelmiştir. Bunun en buyuk nedenlerinden biri fayın uzerinde oluşudur. Diğeri ise toprak yapısının sulak oluşudur.

Nufus
2000 yılı icinde yapılan son nufus sayımına gore İlce Merkezinin 4.773 erkek, 4.593 kadın olmak uzere 9.366, bağlı 22 koyunde ise 4.951 erkek, 5.295 kadın olmak uzere toplam 10.246 olup İlcenin genel nufusu 19. 612 olarak tespit edilmiştir. Onceki nufus sayımına gore % 0 –0.83 oranında 1.919 kişilik nufus artışı olmuştur. İlcedeki nufus yoğunluğu km2’de 222 kişidir. İlce genelinde 210 ozurlu vatandaş bulunmaktadır.

Eğitim
1 Adet Cok Programlı Lise, 1 Adet Anadolu Lisesi ve 12 adet İlkoğretim Okulu bulunmaktadır. İlkoğretim Okulu oğrenci sayısı 2.926 Lise oğrenci sayısı ise 673

Deprem
17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara bolgesinde meydana gelen depremde yuzey kırığı Duzce’nin yaklaşık 6 km. guney batısında Golyaka yakınlarında bitmektedir. Bu depremden uc ay sonra meydana gelen Duzce Depremi, 17 Ağustos kırığının kuzey doğu ucu ile Bolu tuneli arasındaki kesimi kırmıştır. 12 Kasım 1999 kuzey kırığının batı ucunda yaklaşık 9 km. lik kısım 17 Ağustos Depreminde de kırılmıştır. Ancak 17 Ağustos Depreminde bu kısım uzerindeki yanal yer değiştirme, batıdan doğuya doğru azalarak devam etmiş, Golyaka civarında 30 cm. ye kadar azalmış ve kırığın sonuna doğru yanal yer değiştirme kaybolarak kuzey kırığı yalnızca catlaklar biciminde takip edilebilmiştir. 12 Kasım kuzey kırığı 17 Ağustos kuzey kırığının tam doğu ucu doğrultusunda gelişmemiş bu bolgede sağa sıcrama yaparak gelişmiştir. Bu sağa sıcramanın olduğu bolgede duşey yer değiştirme egemendir. 12 Kasım 1999 Depreminde Hacıyakup Koyu civarında yanal yer değiştirme 40-50 cm. civarında iken duşey yer değiştirme yer yer 3 metreye varmaktadır. En buyuk duşey yer değiştirme Efteni Golu’nun guneyinde gorulmektedir. Efteni Golu’nun guneydoğusunda ve daha guneye doğru sıvılaşma yapıları gelişmiştir. Her iki depremden de buyuk hasar alan Golyaka’da toplam 106 kişi hayatını kaybetmiş, 317 kişi de yaralanmıştır. İlcede ağır/yıkık bina sayısı konut sayısı 1.225, orta hasarlı konut sayısı 538 ve hafif hasarlı konut sayısı ise 766’dır. Ağır/yıkık işyeri sayısı 317, orta hasarlı işyeri sayısı 538 ve hafif hasarlı işyeri sayısı 99’dur.

İdari Yapı

İlce 3392 Sayılı Yasa ile mustakil İlce olarak l988 yılından itibaren faaliyete gecmiş bulunmaktadır. İlcenin 22 koy ve İlce merkezinde 9 mahallesi bulunmaktadır. İlce merkezinde olmak uzere bir tek Belediye kuruluşu bulunmaktadır.


Golyaka’nın Koyleri:

Acma


Hacısuleymanbey


Sarıdere

Aksu


Hacıyakup


Taşlık

Bakacak


Hamamustu


Yazlık

Bekiroğlu


İcmeler


Yeşilova

Camlıbel


Kemeryanı


Yunusefendi

Caykoy


Kuyuduzu


Zekeriyakoy

Değirmentepe


Muhapdede




Guzeldere


Sacmalıpınar