Duzce il merkezi 39051 dakika kuzey enlemi ile 31008 dakika Doğu boylamında yer alır. Turkiye'nin illeri arasındaki yeri, Bolu ili topraklarının batı ve kuzeyinde Sakarya ilinin doğusunda ve Zonguldak İlinin guneybatısında yer alır. Kuzeyinde Karadeniz ile sınırdır. Diğer illerle sınırlarını tabii sınırlar oluşturur. Bu sınırlar kuzeybatıda Sakarya ile Melen Cayı, batı ve guneyde dağların ust kısımları oluşturur.Deniz seviyesinden yuksekliği 160 metre kadardır. Guneydeki bu dağlar, batıdan doğuya Keremali, Elmacık, Guney Bolu ve Sunnice dağlarıdır.
Yollara gore doğu-batı yonunde uzanan D-100 karayolu ile TEM otobanı uzerinde yer alır. Bu yollar il merkezinden gecer. Bu konumu ile Avrupa-Asya arasında transit yol uzerindedir. D-100 karayolu il merkezinden ayrılarak Akcakoca ilcesi uzerinden Zonguldak İline bağlanır. Duzce bu konumu ile yol kavşağı şehridir.

Duzce'nin kuzeyinde Akcakoca, kuzeydoğusunda Yığılca, kuzeybatısında Cilimli ve Cumayeri, batısında Gumuşova ile guneydoğusunda Golyaka ilceleri yer alır.

Yer Şekilleri

Karadeniz Bolgesinin yer şekillerinin ozelliklerini yansıtır. Dağlar Karadeniz kıyısına paralel olarak sıralar halinde uzanır. Bu yuzden kıyıda doğal limanlar oluşamamıştır. Kıyıda yer yer falezler ve aralarında genişce plajlar yer alır. Shef (Kıta sahanlığı) sahası dardır.


Dağların, I. Jeolojik (paleozoik) zamanda oluşmuş arazi uzerinde II. Jeolojik (Mezozoik) zamanda biriken tortulların III. Jeolojik (Tersiyer) donem başlarında, Alp - Himalaya kıvrımları oluşurken ortaya cıkmıştır. Zamanın ortalarındaki aşınmadan sonra butun halinde tekrar yukselmiştir. Bu yukselme esnasında Kuzey Anadolu Fay Hattı oluşmuştur. Bu hat Duzce ovasının guneyinden gecmektedir.

Dağların yukseltisi doğudan batıya ve ic kısımdan Karadeniz kıyısına doğru azalmaktadır. Kıyı gerisindeki yer şekilleri plato gorunumundedir. Kıyı gerisindeki dağların yukseltisi 2000 m'yi gecmemektedir. Kaplandede dağı 1160 m'dir.

Dağların kıyıdan ic kısımlara doğru yukseltisinin artması, kıyı ile ic kısımlar arasında yıl icinde sıcaklık farklarının fazla olmamasına ve yağış miktarının da buralarda yeterli olmasına etkisi olur.

İc kısımda yer alan Duzce ovası dort tarafı dağlarla cevrilidir. Bu dağlar ovanın kuzeyinde ve guneyinde fazla arızalı sayılmayan sıralar halinde uzanırlar. Ovanın doğu ve batısında birbirlerine yaklaşırlar. Ovanın kuzeyini Kaplandede dağları ile uzantısını Orhan dağları oluşturur. Guneyindeki sırayı, Keremali, Elmacık, Guney Bolu ve Sunnice dağları oluşturur. Ovanın onemli cıkış kapıları (gecitleri) Karadeniz'e Melen vadisi (Dokuz- Esmahanım) boğazı ile Sarıbayır (Şifalı Su) gecididir. Bu gecitle Zonguldak iline ulaşılır. Batıda Nufren boğazı ile Aksu vadisi gecidi; guneyde Uğur dere (Derdin) gecididir.

Duzce ovasının kabaca guneybatı tarafında Efteni Golu yer alır. Alanı giderek daralmakta olan bu golde alan daralmasını onleme calışmaları surdurulmektedir. Golun alanı 1976 yılı oncesinde 580 hektar iken 1950'li yıllarda başlayan kurutma calışmaları sonucu 25 hektara kadar duşmuştur. Gol seviyesinin yukseltisi 118 metredir.

Diğer golleri; Kaynaşlı ilce sınırları icinde cok kucuk gollerdir. Bunlar: Kurugol, Bıckıyanı koyunde Topuk golu, Sarıcokek koyu sınırlarında Islakgol, Yaylagol dur.

En onemli akarsuyu Melen cayıdır. Melen cayı Yığılca ilce sınırları icinden doğar guneyden Efteni golune dokulen Uğur suyunu, Sığırlık, Samandere ve Torkul, doğudan Asar deresini, batıdan da Adapazarı Akyazı yonunden gelen Aksu deresini alır. Efteni golunden cıkarak kuzeye yonelir.

Akcakoca Melenağzı koyunden denize dokulur. Bu akarsu uzerinde Duzce-Yığılca arasına Hasanlar Barajı kurulmuştur. Bu baraj sulama amaclı yapılmış olup sonradan hidroelektrik uretimine gecilmiştir.

Diğer akarsuları dere şeklindedir ve sık bir ağ oluştururlar. Hepsi Karadeniz'e sularını boşaltır. Kış ve ilkbahar aylarında bol su gecirirler.

Bu akarsulardan onemli olanlar; Deredibi, Değirmendere ve Kupler dereleridir.

Akcakoca sınırlarında Gumuşova'da Handere ve Kuzderelerin birleşmesi ile Delice suyu oluşur. Bu dere de Melen cayı ile birleşir.

İklim

Karadeniz Bolgesinin sınırları icinde kaldığından genel ozellikleri ile Karadeniz ikliminin etkileri gorulur. Ancak Karadeniz ikliminin yanı sıra Akdeniz ve Karasal iklimleri arası geciş ozelliği gosterir.
İklimi ceşitli etkenlerin sonucunda şekillenir.

Enlemin etkisinden dolayı sıcaklık guneyde yer alan illere gore duşuk olur. Deniz kıyısında yer alan Akcakoca'ya gore Duzce ve diğer ilceleri yaz aylarında daha sıcak, kış aylarında biraz daha soğuk olur. Ancak dağların yukseltisi kıyıdan icerlere doğru arttığından az da olsa ancak dağların yukseltisi kıyıdan icerlere doğru artığından az da olsa denizin yağış arttırıcı ılımanlaştırıcı etkisi ic kısımlarda da hissedilir.

Hava kutleleri ve basınc merkezlerinin etkileri gorulur. Bazı zaman kuzey kutupta oluşan soğuk hava (arktik); bazende guneyde tropikal havanın etkisinde kalarak zamansız soğukların ya da sıcakların oluşmasına neden olmaktadır. Hava basıncından orta Avrupa basıncından hareket eden hava balkanlar uzerinden gelerek kış aylarında havayı soğutup, kar yağışına neden olur. Cephe yağışlarını oluşturur. Orta Avrupa yuksek basıncı oluşamadığı zamanlar Karadeniz'in kuzeyine İzlanda alcak basıncı gelir. Bu durumda guneyden gelen tropikal hava basıncı oluşur. O zamanlar kışlar oldukca sıcak gecer. Yaz aylarında Azor yuksek basıncından Basra alcak basıncına doğru oluşan hava akımıda kuzey batıdan gelerek havanın serinlemesine, yamac yağışlarının oluşmasına etki eder. Kuzey yonlu bu tip hava akımları Karadeniz uzerinden geldiğinden yağış ve nem getirirler.

Kıyıya paralel uzanan dağların alcaldığı yerlerde delk"in etkisinden dolayı ruzgar yon kazanır. Melen Boğazında ve Nufren Boğazından Duzce'ye doğru kuzey batı yonlu ruzgarların oluşması gibi. Duzce etrafının dağlarla cevrili olması ruzgar hızlarının azalmasına ve kış aylarında sis oluşmasına ve gec dağılmasında etkisi olur. Oluşan sisler daha sık sıcaklık terselmesidir. Akcakoca kıyılarında deniz buğusu sisleri ilkbaharda oluşur.

Aylara Gore Hakim Ruzgar Yonleri
Mayıs: Kuzeybatı / Karayel
Nisan-Haziran-Eylul-Kasım: Kuzeydoğu / Poyraz
Ocak-Mart-Ekim-Aralık: Guneydoğu / Lodos
Şubat: Guneydoğu

Bu etkenler sonucu oluşan iklim ozellikleri şu şekilde tanımlanır ve ozellik kazanır. Yazları sıcak, kışları ılık, her mevsim yağışlıdır; en cok yağış sonbahar ve kış aylarındadır. Yaz aylarında iki ay kadar kuraklık hissedilir.

Toprak

Duzce ovasının hemen tumunde I. sınıf aluvyal toprak bulunmaktadır. Aluvyal topraklar, yuzey sularının tabanlarında ya da etki alanında akarsular tarafından taşınarak yığılmış bulunan genc sedimentler uzerinde yer alan duz, duze yakın eğimli, (A) C profilli, azonal topraklardır. Ceşitli zamanlarda gelen sedimantasyonun şiddetine gore toprak profili genellikle tabakalıdır. Ust toprağın alt toprağa gecişi belirsizdir. Uzerinde uzun yıllar gecen yerlerde hafif kirec yıkanmaları vardır. Ayrıca yer yer bulunan hidromorfik aluvyal araziler, surekli su tutan, su sızan ya da fazla su aldıklarından uzun sure batak kalabilen yerler vardır.

Duzce kent yerleşiminin uzerinde bulunduğu aluvyal topraklar cevresinde kolivyal ve kalkersiz kahverengi orman toprakları yer almaktadır. Kolivyal topraklar, yuzeysel akımla ya da yan derelerin kısa mesafelerde taşıyarak eğimin azaldığı yerlerde depo ettiği, meteryallardan oluşan (A) C profilli topraklardır. %2'den fazla eğimli duzgun topografyalı arazilerde bulunmaktadır. Kalkersiz Kahverengi Topraklarda (A) C profillidir. İyi oluşmamış gozenekli yapısı olan A horizonundaki organik madde genellikle asit karakterlidir ve mineral kısımdan ayrı ya da cok az karışmış durumdadır. Ilıman ve yağışlı iklimde bulunan yaprağını doken orman altısında oluşmaktadır.

Yoredeki cukur alanlarda oluşan, eğimi az, derin aluvyal topraklardır. Bu tur topraklar Duzce ovasında geniş alanlar kaplar. Ova eğimsiz ve %75 oranında tarıma elverişli niteliktedir. Aluvyal topraklar genellikle, kumlu killi topraklar grubuna girer. Kum oranı %50 dolayında olan, organik madde ve karbonat bakımından zengin bulunan alanlar, daha nitelikli olduklarından pancar tohumu, patates tohumu, patates, sebze ve meyve uretimine; organik madde ve karbonat yonunden daha az zengin olan kesimler ise, tahıl uretimine elverişlidir.

Bitki Ortusu ve Yaban Yaşam

Karadeniz bitki ortusu zenginliğini kent cevresindeki doğala yakın alanlarda gozlemek mumkundur. Ancak yerleşimlerin gelişmesi ile hızlı değişimler oluşmaktadır. Eurosibirian bitki ortusu yanısıra iklim ozelliklerinin daha uygun olması nedeniyle Submediterranean bitki ortusune da rastlanmaktadır. Sahildeki makiliklerin dağlık alanlardaki orman ortusune gecişini sağlayan Duzce ovasında, kultur bitkileri yetiştiriciliği ile değişim gorulmektedir.

Verimli tarım topraklarının yer aldığı bir cokuntu ovası olarak ekolojisine uygun her tur tarım yapılabilir. Endustri bitkileri ve ozellikle tutun icin uygundur. Doğal bitki ortusu, alan kullanımlardaki ceşitlilik nedeniyle değişime uğramaktadır. Cevredeki zengin orman ortusu (Kayın, Koknar, Meşe, Gurgen, Kestane, Ihlamur vb.) altında zengin alt ortu yer almaktadır.

Duzce ve cevresinde av hayvanlarının pek coğu yaşam ortamı bulmaktadır. Ancak bunlardan bazılarının ceşitli nedenlerle sayıları azalmış ya da yok olmuşlardır. Duzce'nin buyuk bir bolumu av yasağı sınırları icerisindedir (ANONY-Maus, 1987). Yore avcılarının belirlediklerine gore; ağac sansarı, gelincik, tilki, kurt, cakal, porsuk, geyik, karaca, ayı, tavşan, su samuru ve ceşitli kuş turleri bulunmaktadır. Kuş turleri coğunlukla Efteni Golu Yaban Hayatı Koruma Alanında konakcı ya da gocmen olarak yaşamlarını surdurmektedir.

Buyuk MelenAkarsular ve Goller

Buyuk Melen: Efteni Golu'nun kuzeybatısından cıkan akarsu, golun sularını Karadeniz'e boşaltır. En yuksek akımı 170 m3/sn (nisan), en az akım 8 m3/sn (ağustos)'dir.

Efteni Golu
Kucuk Melen: Baba Dağı eteklerinden doğup, Yığılca ilcesinin eteklerinden gecerek sularını Hasanlar Barajına doker. Barajı oluşturan en onemli akarsu olan Kucuk Melen'de en yuksek akım 230 m3/sn (nisan), en duşuk akım 2,3 m3/sn (ağustos) dir. Beslenme alanı 250 km2'dir.

Aksu: Duzce'nin guneyindeki dağlardan cıkar, belirli bir kaynağı yoktur. Once, batıya doğru akar, sonra doğuya kıvrılarak Efteni Golu'ne dokulur. En yuksek akım 175 m3/sn (haziran), en duşuk akım ise 0, 95 m3/sn (ocak) dir. Beslenme alanı 281 km2'dir.

Asar Suyu: Bolu Dağları'nın kuzey batısından doğar, yan dereler ve kucuk kaynaklarla beslenerek

Duzce İli'nin guneyinden gecer, Kucuk Melen'e karışıp Efteni Golu'ne dokulur. Doğu-batı doğrultusunda akan Asar Suyu'nun en yuksek akımı ise 130 m3/sn (mart), en duşuk akımı ise 0,35 m3/sn (eylul)'dir. Beslenme alanı 180 km2'dir.

Uğur Suyu: Keremali Dağları'nda doğar. Belirli bir kaynağı yoktur. Yan dereler ve akarsu selciklerini toplayan Uğur Suyu, doğu-batı doğrultusunda ilerler, Asar Suyu'nun guneyinde ona paralel olarak akar ve Efteni Golu'ne dokulur. En yuksek akım haziran, en az akım ekim ayındadır. Beslenme alanı 285 km2'dir.

Efteni Golu: Duzce'nin 14 km guneybatısında Hamamustu Koyu cevresindedir. Denizden yuksekliği 118 metredir. Doğudan Kucuk Melen ve Uğur Suyu ile, guneyden Aksu, Beykoy, Kurtler, Hamamustu, Kalyoncu ve Yenikoy Dereleri ile beslenir. Alanı sular cekildiği zaman 5 km2'ye duştuğu gibi taşkınlar zamanında da 25 km2'ye kadar ulaşmaktadır. En derin yeri 8 metredir. Golde DSİ tarafından kurutma calışmaları yapılmaktadır.


Hasanlar Barajı: Duzce Ovası'nı sulamak amacıyla Kucuk Melen suyu uzerinde kurulmuştur. Baraj golu, Duzce icindeki gollerin en buyuğudur. Su seviyesi en buyuk olduğu zaman alanı 42,5 km2 ye ulaşır.

Yeraltı Zenginlikleri

Duzce dolaylarında linyit rezervleri saptanmıştır. Maden Tetkik Arama Enstitusunce yapılan araştırmalarda Duzce'de kaplıca suyu ve maden suyu vardır.


Ormanlar

Ulkemizin ve hatta dunyanın en guzel ormanları Bolu Dağları uzerinde bulunmaktadır. Bolu Dağları’ndaki ormanlar ozellikle buyuk kentlerde yaşayan insanlar icin bir dinlenme ve eğlenme yeri olmaktadır.

Duzce’nin %47.95’i

Gumuşova’nın %56.13’u

Golyaka’nın % 65.99’u

Cilimli’nin %17.59’u

Cumayeri’nin %43.05’i orman ve fundalık alandır.

Bolgede bulunan ormanların sorunları, koylunun sosyo-ekonomik yapısından kaynaklanan yerleşim ve tarım icin yapılan acmalar ile kacak orman urunleri ticareti, bocek zararlıları ve dikkatsizlik sonucu cıkan yangınlar oluşmaktadır. Ozellikle dağlık kesimlere yerleşen aileler fındık bahcesi kurmak icin bilincsizce yaptıkları acmalar sonunda fındık bitkisinin toprağı tutmaması nedeni ile erozyonu artırmaktadır. 12 Temmuz- 25 Temmuz 1995, 16 Haziran 1997, Mayıs 1998 tarihlerinde Kaynaşlı, Darıyeri Hasanbey ve Duzce’de meydana gele seller bolgede buyuk hasar yaratmış ve maddi kayıplara neden olmuştur.

Bolgemiz ormanlarında ozellikle karacam, sarıcam, koknar, kayın, meşe ve diğer yapraklılar şeklinde orman ağacları bulunmaktadır. Muncurlu bolgesindeki meşe ormanları bolge icin olduğu kadar Turkiye icin de tip itibarı ile korunma zorunluluğu vardır.

Samandere Şelalesi tabiat anıtı olağanustu guzellikleri, insanı urperten seve duşuşu ile mutlaka koruması gereken bir doğa harikasıdır.

Efteni Golu yaban hayatı koruma alanı olarak tescil edilmiş yaklaşık 150 civarında kuş turunu barındıran onemli bir sulak alandır.

Golyaka İlcesi’nde orman ici dinlenme yeri olarak tescil edilen, cevresi duzenlenen Guzeldere Şelalesi mutlaka gorulmesi gereken tabiat harikalarındandır. Kocayayla, Torkul Yaylası, Odayeri Yaylası, Karduz Yaylası ve pek cok yayla ormanlarımız icerisinde de yer almakta ve onemli bir turizm pazarı oluşturacak potansiyele sahiptir.