AYDINTEPE İLCESİNİN TARİHİ

Mevcut kaynaklara gore İlcenin yerleşim merkezi olarak kuruluşu Bayburt kadar eskidir. Aydıntepe İlcesinin bulunduğu bolge tarihin ceşitli donemlerinde bir cok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Yorenin bilinen en eski sakinleri Haldilerdir. Hitit kaynaklarında Bayburttan Dukamma adi ile bahsedilmiş olması M.O.3000-2500 yılları arasında Aydıntepe ve cevresinin Hititlerin egemenliğinde bulunduğunu gostermektedir. Aydintepe ve yoresinde Urartular,Iskitler,Romalilar,Persler ve Bizanslilar hukum surmuşlerdir.

Yore 1071 Malazgirt Zaferiyle Turklerin eline gecmiş,1072 -1202 yılları arasında bazen Saltuklularin bazen de Danismendlilerin hakimiyetinde kalmıştır. 1202 yılında Selcuklular Saltuklu Devletine son verince Bayburt ve cevresini de ele gecirmişlerdir. Yore bir sure İlhanlıların, Akkoyunluların ve Safevilerin denetiminde kalmış, 1514 Caldıran Savasından sonra Osmanlıların hakimiyetine girmiştir. 1916-1918 yılları arasında Rus işgali ve Ermeni zulmune maruz kalan bolge 21 Şubat 1918de işgal kuvvetlerinin yoreyi terk etmeleri sonucu tekrar Turk egemenliğine gecmiştir.

Osmanlılar doneminde Hart ismiyle Bayburt kazasına bağlı bir nahiye olarak varlığını surduren Aydıntepe, Cumhuriyetin kurulusundan sonra bucak merkezi olmuştur. 1957 yılında nufusu goz onune alınarak Belediye teşkilatı kurulmuş ve adi Aydıntepe olarak Turkcelestirilmistir. 1987 yılında 3392 Şayili Kanun ile İlce olan Aydintepe, once Gumushane iline, 1989 yilinda cıkarılan 3578 Şayili Kanun ile İl olan Bayburta başlanmıştır. İlcede Kaymakamlık teşkilatı 09.06.1988 tarihinde oluşturulmuştur.

COĞRAFYASI

Bayburt İlinin iki ilcesinden biri olan Aydintepe 40 derece 24 dakika kuzey enlemi,40 derece 10 dakika doğu boylamında olup,doğu ve guneyden İl Merkezi, kuzeyden Trabzon, batıdan Gumuşhane illeriyle cevrilidir. Bayburt İl Merkezinin kuzeybatısında,kendi adi ile anılan ovanın kuzeyinde, Kuzey Anadolu sıradağlarının bir bolumunu oluşturan ve Trabzon ve Bayburt İllerinin doğal sinirini cizen Soğanlı Dağlarının ovayla birleştiği yamacta kurulmuştur.

Deniz seviyesinden yuksekliği 1650 m ,yuzolcumu 473 km2 dır. (Yuzolcumune goller dahil değildir.) Bayburt İline 24 km, Trabzon İline 180 km, Gumuşhane İline 80 km uzaklıktadır. İlcenin en onemli dağları olan Soğanlı Dağları, kara iklimin etkisi ve tahripler sonucu orman ortusunden hemen hemen mahrumdur. Bu dağların en onemli ozelliği yayla ve av turizmine elverişli olması, geniş otlaklarının bulunmasıdır. İlcenin doğal bitki ortusu gec kuruyan mera,cayır ve bozkırdır. Doğu Anadolu ikliminin etkisi altında bulunan ilcemizde kıslar soğuk ve kar yağışlı, yazlar kurak ve sıcak gecer.

2750 m. yuksekliğe sahip Soğanlı Dağlarının kuzey yamaclarında Karadeniz ikliminin etkisi gorulur. İlcenin belli baslı akarsuları Coruh Nehrinin kollarını oluşturan kucuk derelerdir. Aydintepe ovasini ikiye ayirarak doğu-bati doğrultusunda uzanan Coruh cayı Coruh Nehrinin en buyuk koludur. Ayrıca Catiksu,Sorkunlu,Gumusdamla ve Sirataslar dereleri Coruh Nehrinin havzasında yer alan onemli kaynaklardır. Bu derelerde yılın her mevsiminde su bulunur. İlkbahar ve Sonbaharda bu derelerin taşıdıkları su miktarı artar. İlcenin en onemli tarım alanı, yukseltisi 1450-1550 metreler arasında olan Aydintepe Ovasıdır. Bunun dışında ovaya acılan dere boylarında tarıma elverişli kucuk duzlukler bulunur. İlcemizde ruzgarlar Soğanlı Dağlarından Coruh Nehri vadisine doğru eser ve yore Balkar adi verilen ruzgarların etkisi altındadır. Ayrıca Aydintepe Ovası doğudan esen ruzgarlara da acıktır.

KULTUR, TURİZM VE CEVRE:

a)KULTUR : İlcemizde genel olarak tipik Anadolu kulturu hakimdir. Halk genel olarak geleneksel değerlere, orf ve adetlere bağlıdır. Ataerkil aile yapısı egemen olup, aile reisi otoriterdir. Ekonomik bağımsızlığını kazanan cekirdek aile sayısında değişen gunumuz şartlarına gore artış gorulmektedir.

b)TURİZM: İlcemizde genel olarak yayla turizmi ağırlıktadır. Temmuz ayında Bayburt İlinde yapılan Dede Korkut Senlikleri cercevesinde İlcemiz sınırlarında bulunan Soğanlı Dağındaki yayla senlikleri yayla turizmini canlandırmaktadır.

c)CEVRE: İlcemizde sanayi olmadığından sanayi kirliliğine dayalı kimyasal atik bulunmamaktadır. Tarım ve Hayvancılığa dayalı bir ekonomi olduğundan hayvansal artıklar nedeniyle koy ve şehir merkezinde sıkıntı yaşanmaktadır.

İklim ve Bitki Ortusu

2750 m. yuksekliğe sahip Soğanlı Dağlarının kuzey yamaclarında Karadeniz ikliminin etkisi gorulur. İlcenin belli baslı akarsuları Coruh Nehrinin kollarını oluşturan kucuk derelerdir. Aydintepe ovasini ikiye ayirarak doğu-bati doğrultusunda uzanan Coruh cayı Coruh Nehrinin en buyuk koludur. Ayrıca Catiksu,Sorkunlu,Gumusdamla ve Sirataslar dereleri Coruh Nehrinin havzasında yer alan onemli kaynaklardır. Bu derelerde yılın her mevsiminde su bulunur. İlkbahar ve Sonbaharda bu derelerin taşıdıkları su miktarı artar. İlcenin en onemli tarım alanı, yukseltisi 1450-1550 metreler arasında olan Aydintepe Ovasıdır. Bunun dışında ovaya acılan dere boylarında tarıma elverişli kucuk duzlukler bulunur. İlcemizde ruzgarlar Soğanlı Dağlarından Coruh Nehri vadisine doğru eser ve yore Balkar adi verilen ruzgarların etkisi altındadır. Ayrıca Aydintepe Ovası doğudan esen ruzgarlara da acıktır.

NUFUSU

2000 yılında yapılan Genel Nufus Sayımı sonuclarına gore İlce Merkezinde 7010, koylerde 5604 olmak uzere İlcemizde toplam 12.614 kişi yasamaktadır.Kilometre kareye dusen kişi Sayısı 27’dir. İlce nufusunun mesleklere gore dağılımını gosterir kesin rakamlar bulunmamakla birlikte nufusun yaklaşık % 15‘i isci,memur ve emekli ,%1’i ticaret erbabı, % 13’u oğrenci, % 50’si tarımsal faaliyetlerle uğraşır. Geriye kalan kısmi ise cocuk , ev kadını, issiz ve yaslılardan oluşmaktadır. İlce nufusunun yaklaşık olarak % 68,7’si ilkoğretim, % 10’u ortaoğretim, % 2’si yuksekokul ve universite mezunu, % 5.3’u diplomasız, %14’u okul cağında değildir. Nufusun %54 ‘u kadın , % 46 ‘ si erkektir. Doğu Karadeniz bolgesinin tipik goc hareketlerinin yoğun olduğu İlcemizde goc olgusu nufus artış hızını olumsuz yonde etkilemektedir