19 mayıs tarihcesi
Tarihi

Ondokuzmayıs İlcesinde Dağkoy ve Yorukler beldeleri civarında yapılan arkeolojik kazılarda M.O. ki yıllara ait yerleşmeler olduğu saptanmıştır.

Dağkoy'de ortaya cıkarılan mezarın M.O. 47 yılların ait olduğu sanılmaktadır. Yorukler beldesinde bulunan hamamın ise Cenevizliler ve Romalılar donemine ait olduğu rivayet edilmektedir.

Milattan onceki yıllardan beri yerleşim yeri olarak kullanılmış ilce toprakları Celebi Mehmet Doneminde Osmanlı hakimiyetine giriyor. İlcenin ilk Turk ahalisi Orta Asyadan goc eden Turkmenlerdir. Daha sonra 93 harbi (1877-1878) sırasında Kafkasya ve Dağıstandan goc edenler yerleşmişlerdir. Yine Balkan Savaşları sonunda Avrupa'dan gelen Osmanlı Turkleri 1913 yıllarında 19 Mayıs'a gelerek cevre koylere yerleşmişlerdir. İlceye Kurtuluş Savaşı sonrasında Selanikten mubadele yoluyla gelenler, Doğu Karadeniz'den gelenler, Alacam'dan gelenler olmuştur.

Coğrafya

Ondokuzmayıs İlcesi Samsun'a 33 km. uzaklıkta, Samsun-Sinop Devlet karayolu uzerindedir. Kızılırmak nehrinin meydana getirdiği delta ovasının doğu ucunda yer alan ilcenin denizden yuksekliği 10 m. dir. İlce merkezinin kuzeyinde kalan topraklar Kızılırmak'ın oluşturduğu Ovanın bir bolumunu teşkil eder. Bu alanda Balık Gollerinin bir kısmı bulunmaktadır. Ondokuzmayıs doğusunda Samsun, batısına Bafra, kuzeyinde Karadeniz, guneyinde Samsun ve Bafra ilceleri ile cevrilidir. En yuksek yeri Nebyan Ormanlarının bulunduğu guneyindeki tepedir.

Sosyo-Ekonomisi

İlcede tarım, hayvancılık ve balıkcılık gelişmiş durumdadır. Tarım urunleri arasında fındık, mısır onemli yer tutar. Balıkcılık denizden başka balık gollerinde de yapılmaktadır.

Ondokuzmayıs ilcesinde Cevizcilik ve Arıcılık projeleri uygulanmaya konulmuş ve ekonomik acıdan onemli katkılar sağlayan faaliyetler haline gelmiştir. Ayrıca yapılan el dokuması kilimler, coraplar vb. gibi eşyalar ilce ekonomisinde kucukte olsa biryer tutmaktadır. Balık golleri civarında yapılan hasır oruculuğu de ekonomik faaliyetler arasında sayılır.

Tarihi ve Kulturel Değerler

Yorukler Tumulusu: Yorukler belediyesinin yakında bulunan tumulus Roma doneminin kulturunu yansıtmaktadır.

Yorukler Hamamı: Yorukler belediyesinde ve Balıkgolunun yakınında yeralan hamam 19 yy. Osmanlı eseridir.

Şeyh Bek Turbesi: Orta Asyadan ilceye Turkmenlerin goc ettiği donemde yapılmış bir turbedir.

Gezi ve Mesire Yerleri:

İlcenin guneyinde yeralan en yuksek tepesindeki Nebyan Ormanları ve cevresi gezi ve mesire yeri olarak ideal olması yanında, ilcede yapılan yayla şenliklerine de mekan oluşturmaktadır.

İlcenin kuzeyindeki Yorukler mevkiinde ise bolgenin en teniz denizi ve kumu yeralmaktadır.

Ondokuzmayıs ilcesinin Kuzeyde Karadeniz kıyısında kalan toprakları Kızılırmak Deltası'nın doğu ucudur. Bu bolgede Balık Gollerinin bir bolumu yeralır. Bu goler ve cevresindeki sazlık ve bataklık arazi deltanın Sulak alanlarının bir kısmını oluşturur. Kızılırmak Deltası barındırdığı kuş varlığı ile ulkemize uluslararası platformda prestij sağlayacağı gibi, doğa turizmi, cevre eğitimi, bilimsel araştırma vb. gibi konularda cok buyuk bir potansiyel oluşturmaktadır.