HATAY’IN COĞRAFİ OZELLİKLERİ :

Akdeniz’in doğu ucunda yer alan ve bir sınır ili olan Hatay, 5403 km²’lik yuzolcumu ile 35º 52´ ve 37º 04´ kuzey enlemleriyle, 35º 40´ ve 36º 35´ doğu boylamları arasında yer almaktadır. İl, doğu ve guneyde Suriye, kuzeydoğuda Gaziantep’in İslahiye ilcesi, kuzey ve kuzeybatıda Adana ve Osmaniye illeri, batıda da İskenderun Korfezi ile cevrilidir.

DAĞLAR :

İldeki dağlar Guneydoğu Toroslar’ın başlangıcını oluşturur. Hatay il sınırları icerisinde en buyuk dağ Amanos Dağlarıdır. Guneybatısında Samandağ civarında Musa Dağı ile Hatay’ın guney ucunda Suriye sınırına paralel olarak uzanan El-Mansuriye Dağı vardır. Batı kesiminde ise Kızıldağ yukselmektedir. Amanos dağlarının en yuksek yeri, Dortyol ilcesinin doğusunda kalan 2.240 m yukseltili Mığır Tepe’dir (Bozdağ). Burası aynı zamanda Hatay ilinin de en yuksek noktasıdır. Yine Amanoslar uzerindeki Hassa’daki Kuşcu Tepe 2.076 m’dir. Amanos Dağları uzerindeki diğer yuksek tepeler ise; 1.700 m yukseltili Kızıldağ ve 1.668 m yukseltili İkiztepe' dir. Amanos Dağlarının uzunluğu yaklaşık 175 km’dir. Genişliği ise 15-30 km arasında değişmektedir. Bu dağlar yuksek ve dik olduğundan guc gecit verir. En onemli gecit Elmadağ uzerindeki 660 m yukseltili Belen Gecidi’ dir. Hatay cokuntu alanının guneyini kuşatan Keldağ ise Yayladağı ve Altınozu ilceleri arasını butunuyle kaplar. En yuksek noktası Yayladağı ilcesinin kuzeybatısındaki 1729 m yukseltili Akra Dağı’dır. Keldağ’ın Merkez İlce’ye doğru uzanan bolumu 500 m yukseltili Habib-i Neccar Dağı’nı oluşturur. Keldağ’ın arka kesimi 1235 m. yukseltili Ziyaret Dağı’dır.

AKARSULAR :

Hatay, Asi Nehri, Karasu ve Afrin Cayı olmak uzere belli başlı 3 onemli akarsuya sahiptir. Asi, Lubnan’dan doğar, Suriye’yi gectikten sonra Turkiye’ye girmektedir. Nehrin toplam uzunluğu 380 km, il sınırları icindeki uzunluğu 94 km civarındadır. Karasu, Kahramanmaraş’tan doğar ve Afrin Cayı ile bugun kurutulmuş olan Amik Golu yatağında birleşir. Karasu’nun uzunluğu 122 km’ dir. Afrin Cayı Gaziantep’ten doğar; Karasu ile eski Amik Golu yatağında birleşir. 197 km uzunluğundadır.

VADİLER VE OVALAR :

Asi Havzasında, asıl Asi Vadisi’nin yanı sıra Asi ile birleşen Karasu ve Afrin Caylarının oluşturduğu vadiler vardır. Ayrıca Asi Havzası dışına cıkıp, doğrudan Akdeniz’e dokulen kucuk dere ve cayların oluşturduğu cok sayıda kucuk vadi bulunmaktadır.

Hatay topraklarının orta kesiminde; Asi, Karasu ve Afrin vadi tabanlarının dolmasıyla ortaya cıkan geniş duzluklerde Amik Ovası oluşmuştur. İlin en geniş ve verimli ovasıdır. Uc yonden gelen akarsuların getirdiği aluvyonların toplanmasıyla oluşan bu cok verimli ovada butun urunler yetiştirilebilir. Dortyol, Erzin, Payas, İskenderun, Samandağ ve Arsuz ovaları ise Hatay kıyı ovalarını oluşturur.


PLATOLAR ve YAYLALAR :

Hatay’da plato alanları Amanos Dağlarının eteklerinde oluşmuştur. Duz basamaklar şeklinde 800-1000 m yukselti kuşağında yer alan platolar uzerinde, yaz-kış kullanılan yaylalık alanlar bulunmaktadır. Bunların en onemlileri Belen, Atik, Zorkun ve Guzelyayla (Soğukoluk) yaylalarıdır. Keldağ’ın, Asi oluğuna bakan yamaclarında genc fayların oluşturduğu dik basamaklar vardır. Bu basamakların uzerinde yaklaşık 350-400 m yukselti kuşağında geniş platolar yer alır.


GOLLER :

Hatay’da bugun onemli ve buyuk gol yoktur. Gecmişte ilin en buyuk golunu Amik Golu oluşturuyordu. Amik Golunun kurutma ve taşkın koruma işlemlerine 1940 yılında başlanmış, konu ile ilgili olarak DSİ Genel Mudurluğunce 1966 yılında IECO ( International Enginneering Company ) firmasına "Amik Geliştirilmesi, Amik Golu Projesi, Tahtakopru Projesi Teknik ve Ekonomik Fizibilite Raporu" hazırlatılmıştır. Proje uygulanarak 1953-1958 yılları arasında Amik Golune boşalan Muratpaşa, Afrin, Karasu caylarının eski yatakları iptal edilerek, yeni feyezan kanalları acılmak suretiyle gole bağlanmıştır. Golun kurutulması 1972 yılında tamamlanmıştır. Su altındaki topraklar tarıma acılmıştır. İl icerisinde birkac kucuk gol bulunmaktadır. Golbaşı Golu, Yenişehir Golu ve Sultaniye Golu bunlar arasında yer alır.

BİTKİ ORTUSU :

Hatay’ın doğal bitki ortusunu makiler ve ormanlar oluşturur. Maki turleri, 4-5 m boyunda sert ve tuylu yapraklı bitkiler olup, 800 m’ye kadar rastlanmaktadır. Mersin, defne, kısa meşe, kermes, sakız, keciboynuzu, yabani zeytin, zakkum, alıc, citlembik, akcameşe, pırnal yorede en cok rastlanan maki turleridir. İlde doğal ortuyu oluşturan ormanlar, Amanos Dağları ile Keldağ’da yoğunlaşmaktadır. Amanos Dağlarının denize bakan yamaclarında, makilik alanlardan sonra, 800 m’den 1200 m’ye kadar ardıc gibi ibreli ağaclarla, meşe, kayın, kızılcık, kavak, cınar ve tespih gibi yapraklı ağaclardan oluşan ormanlar bulunur. 1200 m’nin uzerinde ibreli ağaclardan kızılcam, karacam, sedir ve yer yer ardıclardan oluşan geniş orman alanları vardır.

Keldağ’ın Akdeniz’e bakan kesimlerinde yaklaşık 900 m’ye kadar, maki turu ağaclardan mersin ve defneler cok yaygındır. Bu yukselti basamağının uzerinde, bazı ibreli ağaclarla meşe ve kayın gibi yapraklı ağaclardan oluşan ormanlar başlar. Keldağ doğal bitki ortusu acısından Amanos Dağları kadar zengin değildir.