Bebeğim yemek yemiyor


"Neden benim cocuğum iştahsız, neden yemeklerini iştahla yemiyor? Cocuğumun ceşitli besinleri yemesini nasıl sağlayabilirim? Cocuğumun yeterli ve dengeli beslendiğinden nasıl emin olabilirim?" Bebeklerin ve cocuklarının ozelliklerinden biri de reddetmek, itiraz etmektir. Bir gun once cok guzel yediği bir besini ertesi gun şiddetle yemeyi reddedebilir. Hatta hic bir yemeği yemeyi de istemeyebilir. Yeni tatlara karşı isteksiz davranabilir. Her gun ayni şeyleri yemek onlara daha guven verebilir. Bu insanoğlunun bir ceşit kendini

koruma mekanizmasıdır. Bildiği besinler ona daha guvenli geldiği icin yeni besinlere kolaylıkla itiraz edebilir. Az az alıştırmalar sonucunda guven ve tat tanışıklığı geliştikten sonra yeni besini alabilir. Yeme konusundaki itirazlar cocuğun kendi kişiliğini ortaya koyma, kendini kanıtlama mucadelesi, gostergesi olarak kabul edilebilir. “Bana bunu yediremezsin” demek istercesine sizin otoritenize karşı gelmek istemektedir. Israrınız bu nedenle sıklıkla geri teper. Oğun suresi ona uzun gelerek bir konuya dikkatini bu kadar uzun sure gostermek istemeyebilir. Cunku kucuk cocuklar bir konuya uzun sure konsantre olamazlar ve yeme eylemi suresi onlara uzun gelebilir. Başta guzel yiyen cocuk biraz sonra sıkılarak yemek istemeyebilir. Sonucta cocuklar istediklerini, gerek duyduklarını elde etmek konusunda erişkinlerden daha başarılıdır. Mama sandalyesinde veya masada cocuğunuzu dikkatini cekecek başka şeyler (oyuncak, TV, pet gibi) olmadan her zaman ayni zamanlarda ve sakin bir tavırla yedirmeye calışmanız daha başarılı olur.

Cocuğunuzun cok ceşitli besinleri yemesini beklemeniz genellikle gerekli ve gercekci olmayan bir duşuncedir. Kendi kararını vermesi, tercih şansı olması onu bu konuda daha rahat hissetmesini sağlar. Onu yemek istemediği bir besini ya da yemek istemediği bir miktarda yiyeceği yemeye bir şekilde zorlamanız o anda olmasa da daha sonrasında mutlaka bazı sorunlara yol acacağını bilmelisiniz. Kendi yiyeceğini secme veya doyduğunu, daha fazla yemek istemediğini soylediğinde bunun sizler tarafından kabul edilmemesi cocuğun ruhsal yapısı dışında yemek – kilo ilişkilerinde yarına sorunlar taşıyacak yanlış davranış şeklidir. Bu bazen yemesi hep sorunlu bir cocuk, zayıf, iştahsız, celimsiz olabileceği gibi etrafındaki kişilerin kendisini beğenmesi icin aşırı yiyen, şişman, kilo sorunları olan bir kişi yaratabilirsiniz. Yeni besinleri yemesi konusunda ısrarınız ve onun itirazı ilerdeki donemde yeni bir şeyleri her zaman denemekten korkan, acık goruş konusunda sorunlar yaşayan bir kişi olabilir.

Cocuğunuzu yeme konusunda kendi kararlarını vermeye bıraktığınızda bir gun sadece makarna, kraker veya sizin icin bir işe yaramayan besinler yiyebilir. Fakat sizler kararlı bir şekilde onu izlediğinizde sonucta yemesi yararlı olan besinleri de yiyecektir. Yeter ki siz ona yemesi uygun ve gerekli olan besin seceneklerini sunun. Kendi haline bırakıldığında, ısrar olmadığında sizin icin uygun olmayan besinleri oncesinde istese de kısa bir sure sonra onları da yemeyecektir.

Bu arada sizin hicbir zaman aklınızdan cıkarmamanız gereken konu cocuğunuzun mide kapasitesi ve gereksinmeleridir. Ayına, yaşına uygun dozları doğru şekilde ayarlamalısınız. Onun mide kapasitesi sonucta yumruğunun iki katı kadardır. İki dilim ekmek iki kase tahıllı mama ya da 2 kaşık yoğurt yarım bardak sutun proteinini sağlayabilir. Alınması arzu edilen besin oğelerini onun sevdiği ve tercih ettiği besinler yoluyla almasını sağlamak sizin elinizdedir.

Her gun gorduğunuz cocuğunuz size buyumuyor, kilo almıyor gibi gelebilir. Buyume her zaman vardır. Fakat bunun hızı ve temposu değişkenlik gosterir. Bazı mevsimlerde veya bazı donemlerde buyume yavaşlayabilir bazen de tempo artabilir. Endişelerinizi doktorunuzla paylaşın. O yapacağı olcme ve değerlendirmeler ile sizi rahatlatacaktır. Eğer bir sorun olduğuna doktorunuz da inanırsa bazı onerilerde bulunacaktır. Fakat bu konudaki kaygılarınızı hicbir zaman cocuğunuza yansıtmayınız, hissettirmeyiniz. Yediklerinin kalori hesabını, miktarını surekli izleyen, doğal dışı davranışlar sergileyen bir annenin cocuğunun yeme konusunda doğal davranmasını beklemek biraz hayalcilik olacaktır.

Sizler sadece cocuğunuza yemesi yararlı olan, sağlıklı besinleri sunun. Onun yaptığı tercihleri eleştirmeyin, yargılamayın. Sonucta o tercihleri evde sizin ona sunduklarınız arasından yapacaktır. Bildiği ve yaptığı tercihlerin bir şekilde sizin ona tanıştırdığınız besinler olduğunu unutmayın. Cocuklarının iştahsız olduğunu soyleyen, yeme sorunları yaşadığını anlatan annelerin cocukları incelendiğinde cocuklarının bir beslenme, buyume sorunları olmadığı ve yaşanan sorunların annelerin yaklaşım hataları gorulmektedir.
Cocuğunuza oğunlerde ceşitli alternatifler sunun. İstenmeyen, tercih edilmeyen besinleri daha sonraki oğunlerde yine sunmaya devam edin. Uc kez, beş kez tercih edilmeyen besine zaman icersinde goz aşinalığı gelişecek ve zamanla merak, deneme isteği oluşacaktır. Sabırlı olmasınız. Ozellikle yeni besini sadece alternatif olarak sunun ve uzerine gitmeyin. Merakın ve deneme isteğinin kendisinden gelmesini bekleyin. Yemesini istediklerinizi hemen tabağına koymayın, sadece ona sunun, onune koyun. Siz de onunla birlikte sofraya oturun ve sizin o besinleri yediğinizi gorsun. Erişkinleri taklit etme eğiliminde olan cocuklar sizlerin yediklerinizi yemeye daha istekli olacaklardır.

Oğunlerde ona cok fazla alternatif sunmayın. Ceşitli alternatiflerin olması demek abartılmamalıdır. Yemeği hazırlamadan “Bugun sana ne hazırlayayım, ne istiyorsun” diyerek sınırsız bir tercih sunarsanız o da kendisine en yakın, aklına ilk gelen besini isteyecektir. Sunduğunuz alternatiflerin icersinde en az bir tane tanıdığı, bildiği, sevdiği bir şey olmalıdır. 3-4 ceşit sunuyorsanız en az 2 tanesi bildiği besinlerin farklı hazırlanmış hali, 1 cok yeni, 1 tane de tanıdığı besin olmalıdır.

Yeni sunulan besin bir kerede 1 ceşit olmalı ve miktarı da az olmalıdır. Denemelik olduğu izlenimi vermeli, gozu korkmamalıdır. Denemek istediğinde de tabağına az, denemek icin koymalısınız. Severse biraz daha verebilirsiniz. Kucuk cocuklara denemek icin verilen besinler sevse de ilk denemede tam doyurucu miktarda verilmeleri onerilmez.

Bazı cocuklar yiyeceklerin goruntusune, rengine, yapısına, tabaklarının gorunumune diğer cocuklardan daha hassas olabilirler. Sadece bu nedenle yeni bir besini hic denemek istemezler. Kendilerine sorduğunuzda genellikle neden denemek istemediklerini soylerler. Bu size cocuğunuzun tercihleri ve zevkleri konusunda fikir verebilir. Bunu da abartmayınız cunku bugun bu şekilde duşunen cocuğunuz yarın fikir de değiştirebilir. Bazı yiyecekler ise cocuklara başka bir şeyleri anımsatabilir, cağrıştırabilir. Daha once zevk aldıkları tatilde yedikleri bir yiyecek ile bir yerde yedikten sonra başka nedenle de olsa karın ağrısı cektikleri bir yiyeceğin onlara verdiği hisler farklı olacaktır. Olumsuz duygulara sahip oldukları yiyecekler konusunda anlayışlı olup, cozumu zamana bırakmalısınız.

Alışverişe gittiğinizde, yemek hazırlarken cocuğunuza bazı tercihler yapmasına fırsat tanıyın. Kendilerinin secerek aldıkları bir besini sırf kendileri aldıkları icin yemeye daha istekli olacaklardır Yapımına, hazırlanmasına katıldıkları bir yemeği yemek onlar icin daha zevkli olabilir. Malzeme olarak ona secim yapma şansını verdiğiniz besinlerden siz sağlıklı yiyecekler hazırlayabilirsiniz. Oncesinden yapılmış bir tercih ve yapımını izlemek onlara daha sonra bu yemeği yeme konusunda ilgi uyandıracaktır.

Anaokuluna, yuvaya, arkadaşlarının evine gitmeye başlayan cocuğunuzun yeme zevki ve tercihleri değişecektir. Bunda oğretmenlerinin, arkadaşlarının rolu olacaktır. Bu gelişmeleri ve değişimleri yakından izlediğinizde size evde de yemek konusunda ipucları verebilir.

Cocuğunuzun neleri yemesinin onun icin yararlı ve sağlıklı olduğuna sizler annelik duygularınızla, bilgi ve deneyimlerinizle karar vereceksiniz. Bu konuda doktorunuz size yol gosterici olabilir. Fakat her şeyin cok bilimsel olması gerekli değildir. Değişik besin gruplarından yiyeceklerin tuketilmesi genel anlamda dengeli beslenme yolunda bir anahtardır. Gunumuzde bilgisayar ve internet kullanımının yaygınlaşması annelere cok yardımcı olmaktadır.

Dr. Ruhi Cakır