Yaz aylarının gelmesiyle birlikte ozellikle ebeveynleri korkutan problemlerden biri de ishaller oluyor. Her yaş grubunda ortaya cıkmasına rağmen, ishaller ozellikle yaşlılar ve cocuklar icin risk oluşturabiliyor.
Anadolu Sağlık Merkezi’nden Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayşe Sokulu, ishalin yaz aylarında gorulme oranlarının artmasının ise iki ayrı sebebi olduğunu soyluyor. Birinci nedenin havaların ısınması nedeniyle besinlerin daha kolay bozulması, ikinci nedenin ise artan sıvı ihtiyacı nedeniyle her durumda sıvı alma isteğinin mikrop alma riskini artırması olduğunu belirten Dr. Ayşe Sokulu, ishallerin ortaya cıkmasındaki bir başka onemli etkenin ise hijyen kurallarına uyulmaması olduğunu vurguluyor.
Dr. Ayşe Sokulu'nun verdiği bilgilere gore ishale yol acan etkenler arasında, virusler, bakteriler ve parazitler başta geliyor. Etkene bağlı olarak da tedavi farklılaşıyor. Ancak yaygın olarak gorulen ishal nedenleri arasında virusler on sırada geliyor. Bakteriler ise besin zehirlenmeleri ve buna bağlı ishallere neden oluyor. Viruslerin neden olduğu sulu dışkılama şeklindeki ishal, bir gun boyunca etki ediyor ve ateş yapmadığı gibi hastayı evine bağlamıyor.

İshaller Cocukları Daha Fazla Etkiliyor

İshaller, cocukları ise daha fazla etkiliyor. Cocuklarda meydana gelen ishallerde sıvı kaybının yuksek olması hastane yatışlarını artırırken, basit bir yaz ishali nedeniyle bir yetişkinin hastaneye yatma ihtimali ise daha duşuk oluyor. Cunku sıvı kayıpları cocukları daha fazla etkiliyor. Cocuklarda yuzde 10 sıvı kaybı bile sıvı dengesini etkileyerek genel durumunun bozulmasına neden olabiliyor. O yuzden sıvı kaybı cocukları once halsizleştiriyor, sonra hareketsizleştiriyor ve bilinc kaybına kadar gidebilen durumlar olabiliyor. Gerekli girişim yapılmazsa ishal cocuğun hayatını tehdit edebiliyor. Gec getirilen cocuklarda sıvı kaybı yerine konmasına karşın kaybedilen elektrolitler nedeniyle bazı bozukluklar kalabiliyor.

Dondurma Tuketiminde Dikkatli Olun

İshallerin bulaşıcı olduğunun altını onemle cizen Dr. Ayşe Sokullu, ozellikle ortak yaşam alanlarında ve tuvaletlerde el temizliği ve hijyen kurallarında hassas olmak gerektiğini vurguluyor. Yazın ozellikle ortak yaşam alanlarının kullanımlarının artması, havuzlar, buralardaki tuvaletlerin kullanımı, acıkta satılan yiyeceklerin tuketilmesi gibi etkenlerin hepsi mikrobik durumun yayılmasını kolaylaştırıcı etkenler olarak sıralanıyor. Yazın cok tuketilen bir besin maddesi olan dondurmayı tuketirken de cok dikkatli olmak gerekiyor.
Oncelikle acıkta satılan dondurmaları mumkun olduğunca tuketmemekte fayda var. Kapalı olarak satılan dondurmaların da bulunduğu dolapların surekli calışır konumda olması gerekiyor. Sut urunleri sıcak havada kolayca bozulabildiğinden, bir dondurmanın eriyip sonradan dondurulmuş gibi bir goruntusu varsa tuketmemek gerekiyor.


Nasıl Tedavi Ediliyor?

Sıvı dengesini yerine koyabilmek icin ailenin eğitimi cok onemli rol oynuyor. Sıvı dengesi aşırı bozulmamış vakalarda once diyeti değiştiriliyor. Daha az yağlı, fazla lif icermeyen, pirinc, patates gibi barsakları az calıştırmaya yonlendirici bir diyet oneriliyor. İshalde oncelikli amac sıvı dengesini koruyucu onlemleri erkenden almak ve kayıpları ağız yoluyla yerine koyma tedavileri uygulamak. Hastaneye yatış ve serumla tedavi aşamasına ne kadar az mecbur kalırsak o kadar iyi olur. Kusmalar icin yine ailenin eğitilmesi onemli. Beslenme şeklindeki duzeltmeyle de kusma ilacsız bir şekilde onlenebiliyor. Kusması olmayan cocuklarda tedavi biraz daha kolay oluyor. Ancak sıvı kaybı cok fazla olan, yani yuzde 10`un uzerine cıkan cocuklarda bu tip uygulamalarla zaman kaybetmeyip damar yolu ile sıvı tedavisine başlamak gerekiyor. Ailelerin dikkat etmesi gereken nokta cocuk halsizleşmeye başlamışsa ve ağızdan sıvı alımı sağlanamıyorsa hızla doktora başvurmak olmalıdır.

Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

· Dışarıda yiyecek bulundurmamaya calışın.
· Hijyen koşullarından emin olmadığınız yerlerde yemek yemeyin.
· El hijyenine dikkat edin, cocuklarınızın da ellerini hijyenik bir şekilde yıkamasını sağlayın.
· Sut ve sut urunlerini tuketirken cok daha dikkatli davranın. Uretim ve son kullanma tarihleri ile saklama koşullarına bakın.
· Cocuklarda ishal başlar başlamaz sıvı takviyesine başlayın.