Kabakulak



Genellikle en sık kulak altında olmak uzere tukuruk bezlerinde ağrılı buyumeye yol acan akut, bulaşıcı bir virus hastalığıdır.

Kabakulak doğrudan temas ile bulaşır. Virus muhtemelen vucuda ağızdan girer ve tukuruk bezleri şişmeden once 1-6 gun ve bezler şiş olduğu sure boyunca (genellikle 5-9 gun) tukurukte virus bulunabilir. Genellikle tek bir tukuruk bezi şiş bile olsa tek bir hastalık kalıcı bağışıklık sağlar.

Kızamık ve Suciceği kadar bulaşıcı değildir. Kış sonunda ve ilkbaharın ilk doneminde en cok gorulur. Hastalık her yaşta gorulebilirse de coğu vaka 5-10 yaşındaki cocuklarda ortaya cıkar; hastalık 2 yaşından kucuk cocuklarda seyrek gorulur ve bir yaşında kadar bebekler genellikle bağışıktır.

Belirtileri :

14-24 gunluk bir kulucka doneminden sonra kabakulak titreme, baş ağrısı, iştahsızlık, kırgınlık ve tukuruk bezinin tutulduğu anlaşılmadan once 12-24 saat surebilen duşuk-orta dereceli ateş ile başlar. Bu belirtiler hafif vakalarda olmayabilir.

Ciğneme ve yutkunmayla, ozellikle sirke ya da limon suyu gibi asitli sıvılar alındığında gorulen ağrı ilk belirtidir. Kulak altındaki veya tutulan diğer tukuruk bezleri son derce ağrılıdır. Kulak altı tukuruk bezlerinin şişmesiyle birlikte ateş genellikle 39,5-40 dereceye kadar cıkar. İkinci gunde bezlerdeki şişme maksimum duzeye ulaşır ve kulağın on ve altında cevresine yayılan doku odemi gorulur. Bezlerin ustundeki deri gerilebilir ve parlaktır. Tutulan bezler 24-72 saatlik ateşli donemde ağrılıdır.

Komplikasyonları :

Orşit ya da Ooforit : Ergenlikten sonra kabakulak geciren erkrk hastaların yaklaşık %20’sinde tetstislerde tek taraflı olmak uzere orşit vardır. Kısırlık enderdir ve hormonal işlev kaybolmaz. Kızlarda yumurtalık tutulumu daha seyrek gorulur, daha az ağrılıdır ve daha sonra infertilite gorulmez.

Meningosefalit : Hataların %1-10’unda baş ağrısı, ense sertliği meydana gelebilir. Yaklaşık 1000-5000 kabakulak vakasının birinde, sersemleme ve hatta ani gelişebilen koma ya da havalelerle ağır ansefalit belirtileri gorulebilir.

Pankreatit : İlk haftanın sonlarına doğru bir cok hastada pankreatiti duşunduren ani şiddetli bulantı ve kusma, karın ağrısı olabilir. Bu semptomlar 1 hafta icinde kaybolur, hasta tamamen iyileşir.

Ceşitli Komplikasyonlar : Cok ender olarak prostatit, nefrit, miyokardit, mastit ve gozyaşı bezi tutulumu gorulebilir.


Tedavisi :

Kabakulak tedavisi oluşan semptomlara yoneliktir. Yumuşak gıdalar ciğnemele ortaya cıkan ağrıyı azaltır. Asitli maddeler (orn. Narenciye suları) rahatsızlık yaratır ve alınmamalıdır. Baş ağrısı ve genel kırgınlıkta ateş duşurucu, ağrı kesici ilaclar alınabilir.

Komplikasyaonlarda semptomatik olarak tedavi edilir. Orşitli hastalarda yatak istirahati gereklidir.