Turkiye’de hamburger ve kolayla tanışma yaşı 1’e indi. Uzmanlar sağlıksız fast-food kulturuyle yetişen bu cocukların 20 yıl sonra kalp hastası olacağını soyluyor. İşte uzmanların acıklamaları:


ABD ve Avrupa’daki fast-food devleri, kamuoyu ve hukumetlerin baskısıyla urunlerinde sağlıksız yağların kullanımına son vermeye başladı. VATAN gazetesi de ust uste yaptığı haberlerle hem fast-food ve cips gibi abur cuburların zararları konusunda okurları uyarıyor hem de fast-food devlerini bu onlemleri Turkiye’de de almaya cağırıyor. Peki obezite ve kalp hastalıklarının bir numaralı nedenleri arasında sayılan fast-food’un zararları neler? Ozellikle cocuklarda nasıl tahribatlara yol acıyor?

Anneler mutlaka okusun!

İşte bu soruları Turkiye’nin bir numaralı kalp cerrahlarından Memorial Hastanesi Kalp Cerrahisi Bolum Başkanı Prof. Dr. Bingur Sonmez’e sorduk. Yanıtları şok edici. Ozellikle annelerin bu yazıyı mutlaka okuması gerekiyor:

“Turkiye’de hamburger ve kolayla tanışma yaşı 1’e indi. 13-24 aylık dort cocuktan birisi kola icerken, 24-36 ay arasında bu oran yuzde 41’e cıkıyor. Anneler cocuklarını surekli olarak ‘Koşma, soğuk su icme hasta olursun’ diye uyarıyor. Ama asıl tehlikeyi gozardı ediyorlar. Şimdi cocukların fast-food’la beslenmesine izin veren anneler, 20 yıl sonra onların başta kalp hastalıkları olmak uzere obezite, diyabet gibi hastalıklara yakalanmalarına neden olacak.”

ABD’de niye herkes şişman!

“Anneler cocuklarını cok seviyor, onları koruyorlar. 24 saati planlıyorlar ama hicbir anne gormedim ki, ‘Aman oğlum fast-food yeme, 20 sene sonra kalp hastası olursun’ desin. Annelere bunu oğretmeye calışıyoruz. Cocuklarımızın genclerimizin 20 yıl sonrasını planlamak zorundayız. Turkiye’de 200 bin kalp hastası var ama bu rakam 10 yıl sonra iki katına cıkacak. Ve Turkiye şu anda ABD’nin yaşadığı duruma duşecek. 100-110 kiloluk gencler sokaklarda dolaşıyor ve orada herkes şişman olduğu icin kimse sağlıksız olduğunun farkına bile varmıyor.”

İcyağı alışkanlık yapıyor

“Fast-food urunlerin lezzeti icyağından geliyor. Bir hamburgerde bulunan ic yağı oranı yuzde 60. O ic yağının verdiği lezzetin tadı gizli bir alışkanlık yapıyor. Sigara gibi. Cocuk bir tane hamburger yerse, ondan sonra hep hamburger istiyor. Cunku ciddi bağımlılık yapan bir beslenme şekli. Ayrıca ucuz, kolay ulaşılabilir, her an temin edilebilir. Annelerin de kolayına geliyor, sabah kahvaltı hazırlamaktansa cebine para koyuyor hamburger alıyor cocuk. Oğlen okulda cıkan servis yemeği yerine hamburger almayı tercih ediyor.”

Dondurulmuş et de zararlı

“Cocuklarda aileyle birlikte yemek yeme, masaya oturup catal bıcak kullanma alışkanlıkları gelişmiyor. Olay sadece bir hamburger değil, dondurulmuş etlerle yapılan kofteden tutun, pideye, lahmacuna kadar uzayan bir zincir. Mesela fast-foodlar’ın hamur kısmı cok cabuk kana karışıyor ve cocukların metabolizmalarını bozuyor. Cocuklar cok cabuk acıkıyor, kilo aldıkca kilo alıyor.”

Genetik olarak Turkler’in iyi kolesterolu duşuk

Turkler’İn kalp hastalıkları konusunda dunyada birinci sırada olduğunu soyluyor Prof. Dr. Sonmez: “35-74 yaş arasındaki 100 bin erkek olumunun 650’si kalp hastalıklarından kaynaklanıyor. Bu oran Kore’de 40. Kadınlarda da aynı şekilde oran yuksek. Her 100 bin kadın olumunden 250’si kalpten kaynaklanıyor. Bu rakamlar diğer ulkelere gore cok yuksek.” Unlu cerraha gore bunun nedeni ise genlerimizden kaynaklanıyor:

“Turkler genetik yapı olarak koroner damar hastalıklarına cok yatkın. HDL denilen yararlı kolesterol Turk insanında duşuk. Bu bizim zaten oyuna 1-0 geride başlamamıza neden oluyor. Mesela Almanya’da yaşayan 3’uncu kuşak Turk cocukları uzerinde yapılan bir araştırma, bunu tum cıplaklığıyla gozler onune seriyor. Almanya’da doğan, onlar gibi yaşayan, beslenen, spor yapan cocuklarda bile HDL değerleri duşuk. Yanlış ve sağlıksız beslenme de bu oranı iyice duşuruyor.”

İyi kolesterol ne işe yarar?

Kolesterol tamamen kotu değil. İyisi de var. Kotu kolesterol (LDL), kan damarları duvarlarına girerek damarları tahrip ederken, iyi kolesterol (HDL) ise vucudun kullanamadığı yağı karaciğerden safraya boşaltmak uzere taşıyor. Kolesterolun bir tur ters naklini yaptığı icin iyi kolesterol olarak adlandırılıyor.

İyi kolesterolun duşuk olması ise kalp krizi, felc, damar tıkanması, bobrek yetmezliği gibi hastalıkların ortaya cıkma riskini artırıyor.

Fast-food’ların ışıklı panoları, kampanyaları yasaklanmalı

Prof. Dr. Bingur Sonmez, cocukları ve buyukleri sağlıksız fast-food urunlerinden uzak tutmanın cozumu icin mutlaka uzun soluklu calışmaların gerektiğini anlattı ve bu konuda radikal oneriler sundu:

SİGARAYLA MUCADELE GİBİ: Fast-food’la mucadele programı mutlaka bilimsel bir ekip tarafından yurutulmeli. Ancak sosyal bir lider veya sevilen bir sanatcı gibi de medyatik yuzler kullanılmalı. Sigarayla verilen mucadele kadar ciddi bir calışma olmalı.

DISNEYLAND’DE YASAK: Fast-food mağazalarında ışıklı panolar ve cocukları cezbetmeye yonelik; ‘Bir alana bir bedava, oyuncak dağıtma’ gibi kampanyalar mutlaka yasaklanmalı. Cocukların ayakta olduğu saatlerde fast-food reklamları kesinlikle yapılmamalı. Disneyland’de fast-food yasağı konuldu ve 1 milyar dolar zarar goze alındı. Onlar bu işi pornoyla mucadele kadar ciddiye alıyorlar.

‘SAĞLIĞA ZARARLI’ YAZILMALI: Biz sigara satan yerleri, fabrikaları kapatamayız ama icilmemesi icin kampanyalar duzenledik, zararlarını anlattık ve seneler sonra paketlerin uzerine ’Sigara oldurur’ yazıldı. Ben inanıyorum ki 20 yıl sonra fast-food dukkanlarının uzerine de ’sağlığa zararlıdır’ yazılacak. Ama bunun icin topyekun bir mucadele olmalı. Mesela devlet kurumlarında, okullarda katı yağın kullanımı bir genelge ile yasaklanabilir. Hayal mi hayal! Ama olacak.

COZUM EGE MUTFAĞINDA: Mutlaka ve mutlaka Ege mutfağı gibi sağlıklı beslenme tarzına donulmeli. Fast-food mağazaları artık salata gibi sağlıklı monuler de oluşturuyor. Biz bunu gecen yıllarda soylemiştik ama bize o zaman bunun mumkun olmadığını anlattılar. Oysa şimdi bu monuleri yaratmak zorunda kaldılar. Bu cok iyi bir gelişme