Gunumuzde bebek bakımı ve eğitimi konusunda geleneksel alışkanlıklardan hızla vazgeciliyor.Peki bebek eğitiminde bilinen doğru ve yanlışlar nedir?

Profesor Dr. Hilal Mocan tarafından bebek ve cocuk eğitimi konusunda yapılan değerlendirmede şu sonuclara varıldı:




Erkek cocuklara tuvalet eğitimini anne verir... YANLIŞ. Babanın vermesi gerekiyor. Erkek cocuk, tuvalete babayla gidecek, ayakta ve oturarak tuvaletin nasıl kullanıldığını oğrenecek. Tuvalet terbiyesi yaşı cocuktan cocuğa değişebilir. 2 yaşına kadar beklenebilir.




Yeni doğmuş bebeklerin tırnaklarıyla yuzlerini cizmemeleri icin eldiven giymeleri şarttır... YANLIŞ. Tam tersine yeni doğmuş bebekler icin dokunabilmek cok onemli. Ozellikle de anneye. Dokunamazsa, annesiyle kuracağı bağda eksiklik olabilir.





Uyku zorluğu ceken cocuğun rahatlayabilmesi icin akşamları Tylenol vermek iyidir... YANLIŞ. Doktor tarafından tespit edilen bir rahatsızlığı varsa ya da diş ağrısı cekiyorsa verilebilir. Onun dışında olur olmaz ilac vermek iyi değildir.





Bebeğe 6 aya kadar anne sutuyle birlikte su da verilebilir... YANLIŞ. Sadece anne sutuyle besleniyorsa ve iyi gelişiyorsa, su verilmemeli. Anne sutunun icinde hucreler var, deniyor ki anne sutuyle birlikte ekstra bir gıda verilirse -ki bu su da olabilir- bu hucrelerin fonksiyonunda azalma ve değişme olabiliyor.




Bir bebeğe doğduğu anda su ya da şekerli su verilebilir... YANLIŞ. Doğduğu anda ve onu takip eden ilk yarım saatte, annenin goğsune konmalı. Bu durum, sut salgılama refleksini inanılmaz derecede artırır ve sutun daha iyi gelmesini sağlar.





Yuruyen, ortalıkta koşan bir cocuğu hálá emziriyor olmak, yakışık almaz... YANLIŞ. Boyle bir şey soz konusu bile değil. Eskiden anne sutu verilme suresi 1 yaşına kadardı, şimdi 2’ye kadar verilebilir deniyor. Bunun nedeni, anne sutu, MS ve bazı noroljik hastalıkların erken yaşta oluşmasını engelliyor.





Cocuk 1 yaşından geldikten sonra sutun besin değeri azaldığı icin emzirmenin bir manası yoktur... YANLIŞ. Zaten 1 yaşında sonra anne sutu, besin değeri icin değil, organ hayatiyetini sağladığı icin ve bağışıklık sistemine katkısı nedeniyle verilir. Bir yaşından sonra anne sutu, bebeğin vucut organlarının omrunu uzatıyor, onları daha sağlam kılıyor.




Her ağladığında kucağınıza almayın, kucak bebeği olmasın, şımarmasın... YANLIŞ. Alın. Sık sık alın. Alabildiğiniz kadar alın. Sevgi bebeği olsun.





Bazı cocuklar doğuştan agresiftir... DOĞRU. Bence bazı cocuklarda doğuştan şiddete yatkınlık olabiliyor. Tabii cocuğun hiperaktivite yonunden de değerlendirilmesi gerekiyor. Bir de yaş grubuna bakmak lazım. 2 yaşındaysa, "Terrible 2" diye bir şey var, "2 yaş sendromu" olarak adlandırılıyor. 6 ay kadar aksi, gecimsiz, her şeye itiraz eden cocuklar haline geliyorlar. Ama geciyor.





Cocuğunuzu yatağınıza almayın, kendi yatağında uyumaya alışmalıdır... DOĞRU. Ama yatak olarak doğru, oda olarak değil. ılk 6 ay, ebeveyn odasında kendi yatağında kalabilir.




Bir yaşından sonra ateş duşurmek icin erkek cocuklara fitil kullanmayın... YANLIŞ. Kullanabilirsiniz. Ama fazla sık olmamalı. Ateş duşurucu şurup daha kolay uygulanıyor.





Kabız cocuklarda fitil kullanılması iyidir... YANLIŞ. Onemli olan bağırsak ritmini ayarlamaktır. Karın masajı, tavsiye edilen yaklaşımların başında gelir.




"Yan yatır evladım, kusarsa boğulmasın..." DOĞRU. Bebekler, daha once karın ustu yatırılıyordu ama bu pozisyonda bebek olumlerine daha cok rastlandı. Sol yan, sağ yan ve sırt ustu daha tercih edilen pozisyonlar. Ama anne- baba, cocuğu goruş mesafesinde tutuyorsa, karın ustu yatırmakta da bir mahzur yok.




"Sırt ustu yatırma kafası duz olur..." DOĞRU. Surekli sırt ustu yatırılmamalı, arada pozisyon değiştirilmeli.





6 aydan sonra cocuklar, ekmek yemelidir... DOĞRU. Beyaz da olabilir, kepekli de. Ama tam buğday ekmeğine 2 yaşından sonra gecilmelidir. Kilo almayı yavaşlatabilir.




Gobek bağı duştukten sonra antiseptik toz surulup, kapalı tutulmalıdır... YANLIŞ. Mikrop kırıcıyla (antiseptik solusyon) silip, acıkta bırakmak lazım.





Bebeğe 2 yaşına kadar ayakkabı giydirilmemelidir... DOĞRU. Eskiden cocuk yurumeye başladığı anda "ilk adım ayakkabısı" giydirilirdi. Ortopedik yapıda olması istenirdi. Ama goruldu ki yalın ayak yere basarsa, ayak taban kasları daha iyi gelişiyor. Bu nedenle cocukların yalın ayak dolaştırmak istiyoruz. Ya da corap tarzı bir şeylerle. Ama ayakkabının bir kıyafet tamamlayıcısı olmasında bir mahzur yok. O ayakkabı da şoyle bir şey olmalı: Avucunuzun icine alınca kıvırabileceksiniz. 2 yaşından sonra ise ilk adım ayakkabıları oneriliyor, onların da bileğe kadar olanları...





Cocuğa 1 yaşına kadar inek sutu verilmemelidir... DOĞRU. Eskiden bir aylıkken başlanabiliyordu. Ama şimdi icindeki bir maddenin alerji yapabileceği biliniyor. O yuzden verilmiyor. ıkincisi inek sutu, bağırsaklarda gizli kanama ve kansızlığa yol acabiliyor. Ucuncusu icinde omega 3 ve omega 6 metabolitleri yok, onun icin beyin hucreleri, sinir sistemi ve gormeyi sağlayan retina tabakası iyi gelişemiyor. Son olarak, yağ bileşimi anne sutune gore farklı ve hazmı zor. Ve inek sutu, iyot ve cinkodan fakir, bu durum zihinsel gelişmeyi negatif etkileyebilir ve cinko azlığı nedeniyle bağışıklık sistemi desteklenemez.




1 yaşına kadar bal verilmemelidir... DOĞRU. Şu andaki beslenme prensiplerine gore verilmemesi gerekiyor. Nedeni icinde cocuğa dokunabilecek bir toksinin bulunması ihtimali. Ben bu yasağın abartıldığını duşunuyorum.





Cocuğu 1 yaşına kadar cikolata, tatlı ve tuzlu gıdalardan uzak tutmak gerekir... DOĞRU. Sıfır tuz, sıfır şeker. Hic yok. Cunku yuklenme yapıyor. Damar ve bobrek fonksiyonları bakımından ikisinden de uzak durmak gerekiyor.




Kabız bebeklerin poposuna zeytinyağı surmek iyidir... YANLIŞ. Esas olan bağırsak ritmini duzenlemektir. Catlak varsa, ılık oturma banyoları ve ağrı kesiciler kullanılabilir.



Erkek cocukları, kadın kuaforune goturmek yanlıştır... DOĞRU. Cocukların cinsiyet kavramlarını oluştururken dikkatli olmak gerekiyor. Diye duşunuyorum.




Erkek cocukların saclarını uzatmak kimlik karmaşasına sebep olur... DOĞRU. Olabilir. Cocukların kimlik yapılanması donemlerinde (0-5 yaş) her şeye dikkat etmek gerekiyor.





Cok bilen anne sendromu diye bir şey vardır... DOĞRU. Her şeyi didik didik okuyup, araştırıp kendi başına senteze gitmemek lazım. Kendini geliştirmesinde, genel kulturunu artırmasında bir mahzur yok ama guvendiği bir doktora danışmak uygun olur.

Cocuğu ayakta sallamak iyi değildir... YANLIŞ. Sallanabilir. Kucuk ritmik hareketler anne karnındaymış hissi verdiği icin, huzur getirir, cocuk gevşeyip uyuyabilir.


Cocuk her gun yıkanmalıdır... YANLIŞ. Boyle bir mecburiyet yok. ıstenirse her gun, istenirse iki gunde ya da uc gunde bir...

Cocuk 4 aydan sonra diş fırcalamayı adet edinmelidir... YANLIŞ. Dişin ortalama cıkış zamanı 6 ay. O zamana kadar diş etleri karbonatlı suyla temizlenebilir. Bir bardak suda, bir cay kaşığı karbonat eritilecek. Gazlı bezle bu su, diş etlerine uygulanacak. 1 yaşından sonra bebekler icin ozel uretilmiş diş fırcaları ve ozel diş kremleri kullanılabilir.

Cocuğunuzun bırakmasını istediğiniz şeyi kotuleyebilirsiniz... YANLIŞ. Cocuklarla buyuk insanmış gibi konuşun. "Bu emziği bırakman senin icin iyi olacak!" gibi.

Tek cocuksa mumkun olduğu kadar sosyal yetiştirmeye gayret edin, arkadaşları olsun, yuvaya gonderin... DOĞRU. Ama ben tek cocuk yerine, imkanlar el veriyorsa, en az iki cocuk oneririm.

2 yaşından once yuvaya gitmesi uygun değildir... DOĞRU. Oyun grubuna gidebilir. Ama full time yuva icin erken. Gerci Atalay Yorukoğlu Hocamız, "3 yaşına kadar en kotu bakıcı bile, en iyi yuvadan iyi" derdi. Ama şimdiki cocuklar farklı, tolore edebiliyorlar. Ben 2 yaşından sonra yuvaya gitmelerinde bir sakınca gormuyorum.

Cocuğunuzu doğada ozgur bırakın, bağışıklık sistemi gelişsin, toprak yesin, cim ısırsın, mikroplarla tanışsın... YANLIŞ. Hele toprak yemesi, direkt olarak demir eksikliğiyle ilgili bir belirti olabilir. Cocuğa parazit gecebilir. Her ulkenin genetik yapısı farklıdır. Rusya’da cocukları buzun icin koyarlar, bir şey olmaz, bizde yağmura cıkar zaturree olur.

Cocuğu kat kat giydirmek iyidir... YANLIŞ. Kışın 3 ince kat yeter. Yazın tek kat.

Bir aylık cocuğa muhallebi vermek faydalıdır... YANLIŞ. Kesinlikle yanlış. Ek gıdalara geciş doneminde verilir, en erken 4. aydan sonra tolere edebilir.

"Akşamları pirincli gıdalar ver, uyanmaz..." YANLIŞ.. 4. ayın bitiminden itibaren sutlu pirincli mamalar verilebilir. Karbonhidrat miktarı yuksek olduğu ve daha tok tuttuğu icin bebek rahat uyur. Ama bebek obezliğe yatkınsa, hic verilmeyebilir.

"Şişmansa cocuğunuz, yurutecten uzak dursun!"... DOĞRU. Kalca eklemlerine basınc gelebilir.

Kok hucre icin kordon kanı mutlaka alınmalıdır... YANLIŞ.. Gerci tartışmaya acık bir soru ama ben şahsen cok gerekli olduğunu zannetmiyorum.

2 yaşın altındaki cocuklara televizyon izlettirmenin faydası vardır... YANLIŞ. Kesinlikle seyretmemeliler. Cocukların dikkat suresi 0-3 yaş arasında yapılanıyor. Eğer televizyon seyrederlerse, dikkat sureleri yeteri kadar uzun olamıyor. Baby Einstein gibi filmler izlettirebilirsiniz. O da gunde maksimum bir saat. O tur filmler cocukların IQ skorunu 5-6 puan yukseltebilir. Ama evde teke tek oyun oynarsanız da IQ skorları yukseliyor.

"Kaliteli zaman" diye bir şey vardır... DOĞRU. Ama cocuğunuza ayırdığınız bu kaliteli zaman, gunde 1 saatse, o 1 saate sadık kalın. Değiştirmeyin, azaltmayın. Cunku bunu yaptığınız takdirde, cocuk kendini ikinci plana itilmiş hissediyor. Size olan guveni de sarsılıyor.

5- 6 aydan sonra pekmez yararlıdır... DOĞRU. Kahvaltıya koymak gerekir. Kandaki hemoglobin oranını yukseltir. Ve demir duzeyini pozitif olarak etkiler.

"Emzik verme, dişleri yamuk olur..." YANLIŞ. Eskiden boyle denirdi ama şimdi 2 yaşına kadar emziğin diş ve cene yapısını bozmadığı biliniyor. Ama 2 yaşından sonra devam edilmemeli.

1 yaşından sonra flor takviyesi yapılmalıdır... DOĞRU. Ben 2 yaşına kadar duşuk dozda (0.25 miligram) veriyorum. Sulardaki florun duşuk olduğu bolgelerde bu takviye oneriliyor. Herhangi bir zararı yok.