Cocukların eğitimine onem veriyoruz,onları onemsiyoruz ama aşağıdaklere dikkat ediyormuyuz:uhm:


1. Yureklendirme ve Cabaların Takdiri

Cocuk yapılması gereken ve beklenen davranışlarda bulunduğunda hic bir tepki gosterilmez, cocuğun boyle yapması normal gorulur. Ancak yaptığı en kucuk hatada hemen olumsuz tepkiler verirsek hatalı davranmış oluruz. İkaz ve tepkilerin işlevliği ancak olumlu davranışlara da gosterilirse gecerli olur. Olumsuz davranışlara verilen olumsuz tepkiler uzerine kurulu eğitim sisteminde cocuk kişilik ve yeteneklerini geliştirme olanağı bulamadığı gibi girişimciliğini de yitirir.

2. Olumlu Pekiştirme

Biz canlılar hazza yoneliğizdir, hoşumuza gidenleri tekrar duymak, yaşamak isteriz. Aferin, ne guzel olmuş'un, sihirli bir etkisi vardır. İşte davranış muhendisliği denilen bilim dalı haz ve acı ilkesi uzerine kurulmuştur. Haz durumuna yaklaşır (yemek, okşamak, yakınlık, guzel soz) acı durumundan kacarız (kotu soz, bağırma, acı verme, dayak, ceza).

Olumlu davranışı tekrarlatmanın, kalıcı olmasının en iyi yolu, o davranış gorulduğunde hemen olumlu tepki gostererek, davranışı pekiştirmektir. Aferin, cok iyi olmuş, cok hoşuma gitti gibi sozler hem davranışı tekrarlatmak icin bir garanti, hem de aile ici sağlıklı iletişimin kaynağıdır. Bunlar zaten boyle olmalı deyip, tepki vermemek bir eğitim eksikliğidir.

Davranış muhendisliğinin diğer bir yontemi kademeli yaklaşımlardır. İstenilen davranış yaklaşık olarak istenilene yakın hale geldiği zaman, anında olumlu pekiştirme yapılarak cabası yureklendirilir. Orneğin; cocuk tabağındaki yemeğinin yarısını hic uyarılmadan yedi, bitiremedi. Olumlu tepki, bugun yemeğinin yarısını ben soylemeden yedin, cok memnunum, şeklindedir. Cocuğun gayreti fark edilmiştir, yureklendirilmiştir, pekiştirilmiştir. Boylece cocuk bu davranışı daha sık gosterir. Kademeli yaklaşmalar, davranış istenen kıvamda olmasa bile olumlu pekiştirme gostermek veya cabayı fark ettiğinizi gostermektir.

3. Ornek Olmak

Eğitimin diğer bir guclu oğesi de ornek olmaktır. Kızlar annelerini, erkekler babalarını, daha ileri yaşlarda oğretmen, arkadaş veya farklı yetişkinleri ornek alırlar. Ancak toplumumuzda yetişkinler dunyası, soylediğimi yap, yaptığımı yapma ilkesi uzerine kurulmuştur. Anne-baba cocuğunu dover, ancak cocuk kardeşini dovunce cok kızılır. Baba komşuya evde olmadığımı soyle der, ama cocuk yalan soyleyince kızılır, yalan uzerine konuşulur. Cocuğunun kufur ettiğinden yakınan bir anne "bu geri zekalı da nereden oğreniyor bunları" demişti bize. Oğutlerden cok istenilen davranışları ornek olarak gostermek guclu bir yontemdir.

4. Cocuğu Dinlemek

Cağdaş anne-baba eğitimine getirilen yeni bir yontem de cocuğunu dinleyebilmektir. Bu yetenek kazanılır ve oğrenilir. Cocuğu gercek dinleme sessizlik, anlayış, empati (kendini cocuğun yerine koyarak, olaya bakabilme yeteneği) ve yorumsuz dinleyebilme yeteneği gerektirir. Cocuğu dinlemek onun isteklerini mutlaka yerine getirmek değildir. Dinlemek o sırada sorunu olduğunu anlatan kişiyi rahatlatmak, anlayabilmek demektir.

Cocuk konuşurken dinlenildiği zaman:

-Konuşma yeteneği, kelime hazinesi gelişir, kendini rahatlıkla ifade eder.
-Cocuk derdini ve sorununu davranışla gostermek yerine (saldırganlık, ağlama, huysuzluk) sozle ifade ederek rahatlar.
-Anlaşıldığını hisseden cocuk kendini daha huzurlu ve guvenli hissettiği gibi, sorunlarını konuşarak halleder.
-Cocukla anne-baba arasında bir yakınlık doğar, cocuk onlara danışır, diyalog doğar.
-Soyledikleri dinlenen cocuk da, anne-babasını dinlemeye başlar.
5. Yıkıcı Kızgınlık İfadesinden Yapıcı Kızgınlığa

Kızgınlığın yapıcı ve olumlu ifadesi, oğrenilmesi şart olan cok onemli bir yaklaşımdır. Yıkıcı kızgınlığın davranış ifadesi dayak, sozel ifadesi de sozle yaralamaktır. Kızgınlık genellikle SEN sıfatı ile dile getirilir. "SEN NE BİCİM COCUKSUN" gibi.

Cağdaş anne-baba eğitiminde SEN yerine BEN kullanılır. BEN ile ifade edilen olumsuz duygular "soylediklerime bu şekilde cevap verdiğin zaman cok kırılıyorum" gibi bir konuşma cocuğu savunulucuğa itmediği gibi, anne-babasının duygularını daha iyi anlamasına, onları uzmemek icin davranışını değiştirmesine neden olur. Ben dili ile ifade edilen yapıcı kızgınlıktaki catışmalar cozulerek aile ici iletişim daha sağlıklı ve değerli olur. Sosyal bilimlerin ilerlemesi sonucunda insan ilişkilerinde yararları gecerlilikleri saptanan bu yontemler aile icinde de her kişinin kullanabileceği uygulamalara donuşmuştur. Geleneksel katı yaklaşımların, kişilik gelişmesine zararları saptanmıştır. Zira cocuğumuzu yetiştirmek ve eğitmek, aslında kendimizi eğitmek ve yetiştirmek demektir.