Bebekler ve Cocuklarda Goz Sağlığı


Bebekler ve 7 yaşına kadar olan cocuklar coğu zaman bize şikÂyetlerini bildiremedikleri icin, cocuklarda goz muayenesi rutin tarama ve kontrol muayeneleri kapsamında ele alınmalıdır. Bir başka deyişle; bebekler hicbir şikÂyetleri olmasa da değerlendirilmelidirler.

Genel kural, bebeğin fizik olarak değerlendirilebileceği ilk anda goz muayenesinin yapılmasıdır.

Bebeklerin rutin kontrol muayeneleri sırasında o cağa uygun değerlendirmeleri mutlaka yapılmalıdır. 6 aya kadar olan donemde tum bebeklerin okuler motilite ve kayma testleri, indirekt fundoskopik muayeneleri ve skiaskopik refraksiyon (optik kusur = gozluk numarası) tespiti yapılmalıdır. Dikkatli bir klinik gozlemi iceren ilk goz muayenelerinin tamamlanması ve hayatın daha sonraki donemlerinde de surecek olan bu duzenli goz kontrolleri konusunda ailelerin bilgilendirilmesi, bebeği kontrolu altında tutan pediatrist veya aile hekiminin sorumluluğundadır.

YENİDOĞAN CAĞI ve 10 YAŞA KADAR COCUKLARDA GORME GELİŞİMİ

İlk 6 aylık donemde goz ve ona bağlı sinir yollarının gelişmesi cok hızlı bir şekilde ilerleyerek bebeğe 7/10 seviyesine kadar varabilen gorme imkÂnı sağlar , gelişme burada durmayarak daha yavaş olsa da 4 yaşına kadar devam eder. 4 yaş civarında gorme yollarının kılıf geliştirmesi (myelinizasyon), 4-10 yaş arasında da gormeden sorumlu beyin bolumlerinin gelişmesi tamamlanır. Yenidoğan cağı ve ilk 6 aylık donemdeki normal gorme gelişim aşamalarının bilinmesi ve kontrol edilmesi hayati onem taşımaktadır. 1 aylık bebekte artık gozlerin normal hizalanmasının gercekleşmiş olması gerekir. Bu sure nadiren 3 aya kadar uzayabilir ve bu ayda artık cocuk yukarı ve aşağı doğru cisimleri takip edebilmelidir, iki gozle tek gorme (Binokularite) artık tespit edilebilir duzeydedir. 6.ayda binokularite artık iyi yerleşmiş durumdadır. Bebek kısıtlanma olmaksızın tum yonlere bakabilmelidir. Bebeğin yatay korneal capları mumkunse olculmeli ve kaydedilmelidir. Bu korneal cap tespiti Konjenital, infantil ve juvenil glokomların erken teşhisinde cok onemlidir.

YENİDOĞANI TEHDİT EDEN HASTALIKLAR

Bebeğin ilk aylarında ve yaşlarındaki en onemli ve ciddi gorme kaybı sebebi olan gorme tembelliği (Ambliyopi), okul cağına yeni gelmiş olan cocukların %5-7’sinde tespit edilmiştir. Bu doneme kadar bu durumun cocuğun kendisi tarafından aileye bildirilmemesi ve bir şikÂyette bulunulmaması sık rastlanan bir sonuctur. Cunku gorme tembelliği genellikle bir gozu tutar ve cocuk bunun normal bir durum olmadığının farkında olmadığı icin şikÂyet etmez. Bu durum rutin goz muayenesinin onemini arttırmaktadır. Erken teşhisle tedavi edilebilecek olan bu durumun 5-8 yaşından sonra tedavisi cok zordur. Gorme tembelliği sonucu bir veya iki gozunun gormesinde onemli derecede kayıplara uğramış bir insanın ileride istediği mesleği (pilotluk, cerrahlık, şoforluk v.b) yapması imkÂnsızlaşacak ve ehliyet gibi onemli belgeleri elde etmekte bile zorlanacaktır. Bebeklik cağında erken teşhis ve tedavisi cok onemli olan goz hastalıklarını şoyle sıralayabiliriz.


Optik kusurlar ve gorme tembellikleri

Doğumsal kataraktlar

Gozyaşı yolları tıkanıklıkları

Şaşılıklar

Doğumsal retina ve koroid hastalıkları

Goz tumorleri

Doğumsal glokomlar
Bu hastalıklardan retinoblastoma adı verilen tumor ortalama olarak 18 aylıkken ortaya cıkmakta ve coğu zaman kendisini, kayma ile ortaya koymaktadır.

2-2.5 yaş civarı ise akomotif (uyumla ilgili) şaşılıklar dediğimiz bir şaşılık turunun ortaya cıktığı yaş aralığıdır. Erken tedavi, bu durumda hayati onem taşımaktadır.