İştah, bir yemeğin zevkle, neşeyle ve arzu edilerek yenmesidir. Lokmayı uzun sure ağzında ceviren, ciğnemek icin zaman kazanmaya calışan, tabağındaki yemeği bir turlu bitiremeyen bir cocuk karşısında once aklımıza fiziksel bir rahatsızlığın var olup olmadığı gelmelidir. Orneğin; yuksek ateş, kulak ağrısı, boğaz ağrısı, nefes almayı gucleştiren nezle-grip gibi ust solunum yolları enfeksiyonları gibi bir rahatsızlık cocuğun sofrada nazlanmasına neden olur. Boyle durumlarda doktor kontrolunden gecirilen cocuğa, onerilen bicimde yiyecek verirken cocuğun isteklerini de dikkate almak en uygun yoldur. Hastalık sırasında cocuğu yemek yemeye zorlamanın hicbir yararı yoktur. İştahla ilgili olarak ebeveynlerin bilmeleri gereken en onemli şey cocukların bireysel farklılıklar gosterdikleridir. Bu nedenle de başka cocuklara bakarak, onların yemek yeme davranışı ile kendi cocuğunuzun yemek yemesini kıyaslamak, cocuğunuzun daha az yediğini duşunmenize neden olabilir.

Neler Yapılabilir?

Bazı cocukların iştahlı bazı cocukların iştahsız olmaları pek cok nedene bağlı olabilir. Cocuğu iştahlı ya da iştahsız yapan faktorlerin başında onların ic dunyalarında yaşadıkları buyuk onem taşır. Cocuğun bilincaltına yerleşmiş bir endişe, uzuntu, nefret veya kıskanclık gibi bir duygu onun iştahını kesebilir. Bu nedenle iştahsız bir cocuk icin oncelikle organik bir rahatsızlığının olup olmadığı araştırılırken diğer yandan ruhsal catışmalarının olup olmadığı, duygusal bir sorunun bulunup bulunmadığı da araştırılmalıdır. Bu arada cocukların iyi gıda alamadıkları icin problemli olabileceklerinin yanısıra problemli oldukları icin de iştahsız olabilecekleri duşunulmelidir.

İştahsız cocuk karşısında neler yapılabilir?

· Herşeyden once cocuğa sofrada yemek yemesi icin zor kullanılmamalıdır. Her cocuğun kendine ozgu yemek yeme kapasitesi olduğundan cocuk daha fazlasını yiyemez. Cocuğun yemesi konusunda ısrarcı olunduğunda cocuk kendisine fazla gelen gıdayı cıkartılabilir.

· Her cocuğun buyume oranıyla ilgili olarak yemek yeme miktarı vardır. Orneğin, yıllar ilerledikce başlangıcta alınan yiyecek miktarı azalabilir. Erinlik ve ergenlik doneminde ise iştah yeniden artabilir.

· Yemek zamanından once cocuğa verilen şekerlemeler, cikolatalar, cips vb abur cubur gıdalar da iştahı engelleyebilir. Ancak, cocuk acıktığında yemek zamanını beklemeden ona yemeğini vermek gerekir. Acıkan cocuğa ısrarla yemek zamanını bekletmek onun iştahının kacmasına neden olabilir. Henuz yemeği hazır olmamış cocuğa, alması gereken gıdalardan bir miktar verilerek iştahının kacmamasına yardımcı olunabilir.

· Sofrada cocuğu olabildiğince kendi haline bırakmak ve kendisinin yemek yemesine olanak tanımak, evi kirletmemesi ve ceşitli kurallara uyması yonunde onu zorlamamak cocuğun yemek davranışına karşı daha olumlu tutum geliştirmesini kolaylaştırabilir. Bazen iştahsızlığın altında, cocuğun yemek yeme karşısında yaşadığı zorlamalar ve baskılar geliyor olabilir ve bu mudahaleler nedeniyle cocuk yeme isteğinden uzaklaşmış olabilir.

· Cocuğun sofrada oyalanması ve yemeğini ağır yemesi karşısında tepki gostermemek en iyisidir. Bu arada cocukla konuşmak, hikayeler anlatmak, şakalar yapmak da onun yemek yemesini zevkli hale getirebilir.

· Kucuk cocukların istediği gıdaları ve onların gereksinimleri olan gıdaları bilerek tertiplenen yemek listeleri onları sağlıklı tutacaktır. Cocuğa değişik alternatifler sunmanın yanında alınması gereken gıdaları susleyerek goze daha hoş hale getirmek, ceşitlendirmek onların istemedikleri gıdalara karşı da olumlu davranmalarına yardımcı olabilir. Amac cocuğun cok yemek yemesi değil arzu edilen ve onun icin gerekli olan gıdaların alınmasıdır.

· Aile bireylerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin de cocuğun iştahı uzerinde onemli etkisi vardır. Evde yaşanan gergin bir hava, tartışma ortamı cocukların iştahlarının kesilmesi icin yeterli bir neden oluşturabilir. Yine bu bağlamda cocukların, cok sevdiği buyuklerinin uzuntulerinden de etkilendikleri ve iştahlarının kesildiği unutulmamalıdır. Bu nedenle yaşanan sıkıntı ve uzuntuleri cocuğa hissettirmemeye calışmak onemlidir.

· Bazen cocukluk kıskanclıkları da iştahı olumsuz olarak etkileyebilir. İştahsızlık sorununda bu durumun var olup olmadığı da dikkate alınmalıdır. Bazı cocuklar surekli olarak dikkati uzerlerine cekmek istediklerinden iştahsızlık onlar icin bir kazanc halini alabilir. Diğer yandan kucuk bir kardeşin varlığı ve annenin onun beslenmesi ile ilgilenmesi de cocuğun yemek yemeye karşı tavır almasına ve yemeğinin anne tarafından verilmesini istemesine yol acabilir.

· Anneleri ya da babaları tarafından dovulen ve sık azarlanıp eleştirilen cocuklarda da iştahsızlık gorulebilir. Cocuk yemek yemeyerek buyuklerini cezalandırmak itiyor olabilir. Yemek yemediğinde anne ya da babasını uzulduğunu goren cocuk bundan zevk alabilir ve kızdığında ebeveynlerini uzmek icin bu yola başvurabilir.
· Yemek sırasında olumsuz, uzucu ve rahatsız edici olaylardan soz etmek, onların yaramazlıklarını ve hoşlanmadığınız yanlarını dile getirmek, eleştirmek, ayıplamak ya da suclamak cocukların lokmalarını boğazlarına dizebilir. Yemek sırasında rahatsız edici durum ve konuşmalardan kacınmak gerekmektedir.

· Cocuğun tabağına yiyebileceği kadar yemek koymak, bazen de azar azar yemek koyarak tabaktaki yemeğin her bitişinde cocuğu takdir etmek onun yemek yeme davranışının pekişmesine yardımcı olabilir.

· Cocukların iştahlı olmalarını sağlamada bir yol da onların acık havada zaman gecirmelerini sağlamaktır. Temiz hava ve dışarıda yapılan gezinti ya da oyun cocukların iştahını artırılmasına yardımcı olabilir.

· Cocuğun sut iciyor olması ve sut ile doymuş olması nedeniyle yemek yemeye fazla istekli olmadığı durumlar iştahsızlıkla karıştırılmamalıdır. Bu durumda verilen sut miktarını biraz azaltmak sorunun cozumune yardımcı olabilir.

· Yemeklerin lezzetli ve iyi pişirilmiş olmalarına ozen gostermenin yanında soğuk ve aşrı sıcak olmamalarına da dikkat etmek gerekir.

· Yemek sırasında yemek yeme usul ve kurallarına ilişkin uzun konuşmalar yapmamak,ikazları muşfik ve sempatik bir bicimde yapmak cocuğun yemek yemeye karşı daha olumlu davranmasını sağlayabilir.