Normalin ustundeki vucut ısısı olarak tanımlayabileceğimiz ateş, anne babaları korkutsa da aslında cocuk icin zararlı değil hatta yararlıdır. Cocuk hastalıklarında, ozellikle enfeksiyonlarda gorulen bir bulgudur, kendi başına bir hastalık değildir. Ateş, vucudun enfeksiyon etkeniyle savaşmasını, bağışıklık sisteminin daha iyi calışmasını sağlar.
Kac Dereceye Ateş Demeliyiz?
Bu, ateşin olculduğu yere gore değişir. Makattan yapılan olcumlerde 38 derece uzeri, ağızdan 37.5 , koltuk altından 37.2, kulaktan 38 derecenin ustundeki değerler ateş olarak kabul edilmelidir.
Ateş Ne Kadar Yukselirse Tehlikeli Olur?
Ateşli bir cocuğu değerlendirirken, ateşin yuksekliğinden cok cocuğun genel durumu yol gosterici olmalıdır. Ateşin ne kadar yuksek olduğu, hastalığın ağırlığının bir gostergesi değildir. Cocuklarda ateşin en sık nedeni olan basit viral enfeksiyonlar, 39-40 derece ateşe neden olabilir. Tam tersine, bazı ciddi hastalıklar da cok yuksek ateşe yol acmayabilir. Ancak 0-3 ay arası bebeklerde, normalin ustunde olculen bir vucut ısısı- değer kac olursa olsun- hemen doktora ulaşmayı gerektirir. Daha buyuk cocuklarda, cocuğun genel durumuna dikkat etmek gerekir. Eğer cocuk uyanık, aktifse, oynuyorsa, yiyip icebiliyorsa, uykusu iyiyse, solunumu normalse cok korkmaya gerek yoktur.
Ancak eğer; uyku hali, huzursuzluk, solunum zorluğu varsa, yeme icmeyi reddediyorsa, şiddetli başağrısı varsa, ateşi duşse de genel durumu duzelmiyorsa veya ateş 24-48 saatten uzun surerse yine doktora ulaşmak gerekir.
Coğu anne babanın ateşle birlikte aklına gelen havale gecirme olasılığı ise, ancak bazı ateşe hassas cocuklarda, ateşin ani yukselmesiyle gorulmektedir. ( Buna yazının devamında ayrıca değineceğiz)
Ateşin Nedenleri Nelerdir?
Virus veya bakterilerin yol actığı enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı, grip gibi enfeksiyonlar ateşin sık gorulen nedenleridir. Soğuk algınlığında ilk 24 saat tek bulgu ateş olabilir, diğer belirtiler arkadan gelir. Anjin, orta kulak iltihabı, ishal, idrar yolu enfeksiyonu da ateşe yol acar. Nadiren zaturre, menenjit, tuberkuloz gibi ciddi enfeksiyonlar da ateşin nedeni olarak saptanabilir.
Aşılar: Bazı aşılardan sonra ateş gorulebilir, aşıyı yaparken doktorunuz sizi uyaracaktır.
Fazla kalın giydirme: Kucuk bebekler, ozellikle yenidoğanlar sıcak ortamlarda fazla giyimli olurlarsa, vucut ısılarını dengeleyemediklerinden ateşleri cıkacaktır.
Romatizmal hastalıklar, bağışıklık sistemi hastalıkları,losemi, lenfoma gibi hastalıklar ise uzun suren ateşlerde araştırılması gereken nedenlerdir.
Ateşli Cocuğa Yaklaşım Nasıl Olmalıdır?
Oncelikle, ateşin duşmanımız değil dostumuz olduğunu bilerek hareket etmeliyiz. Ateşin yukselmesiyle, vucut enfeksiyon etkeniyle daha iyi savaşabilmektedir. O halde, ateşli cocukta hemen ateşi duşurmeye calışmak gereksizdir. Eğer bir enfeksiyon soz konusuysa, ateşi duşurmek enfeksiyonu daha cabuk iyileştirmeyecek, nedeni ortadan kaldırmayacaktır. Ancak cocuk ateşli donemde kendini kotu hissediyorsa, halsizse ateş duşurucu ilacların yardımıyla kendini daha iyi hissedecektir. Bu durumda, doktorun onereceği parasetamol veya ibufen grubu ateş duşuruculer kullanılabilir.
Ateşli cocuğun, normalden fazla sıvı almasına, susuz kalmamasına dikkat etmek gerekir.
Eğer ateş cok yuksek değilse ve cocuk kendini kotu hissetmiyorsa, ilac vermeden once uzeri soyulup ılık bir duş aldırılabilir. Bulunduğu oda serin tutulmalı, giysileri mumkun olduğunca ince ve pamuklu olmalıdır.
Ateşli Havale Nedir?
Ateşli havale, 6 ay- 5 yaş arası ateşe hassas cocuklarda, ateşin ani yukselmesiyle gorulen bir havale ( nobet ) turudur. Gorulme sıklığı yaklaşık yuzde 3 �tur. Ateşli havaleye ailesel bir yatkınlık soz konusudur. Ateşli havale geciren cocukların anne, baba veya yakınlarında cocuklukta ateşli havale gecirme oykusu saptanabilir.
Ateşli Havalede Ne Gorulur?
Cocuk aniden bilincini kaybeder, vucudu, kol ve bacakları kilitlenir. Ardından kasılmalar başlar, gozleri kayabilir.Altını ıslatabilir. Rengi solar. Genelde birkac saniyeden 1-2 dakikaya dek surer ve kendiliğinden gecer. Kasılmaların ardından cocuk derin bir uykuya dalmış gibi gorunur.
Ateşli Havale Sırasında Ne Yapmak Gerekir?
Cocuğunun havale gecirdiğine tanık olmak, anne babalar icin korkunc bir deneyimdir. Ozellikle ilk defa boyle bir olay yaşanıyorsa, soğukkanlılığını korumak, paniğe kapılmamak pek kolay değildir. Ancak elden geldiğince sakin olmak, cocuğun da yararına olacaktır. Nobet sırasında boğulma, tıkanmayı onlemek icin cocuğun başı yana cevrilir. Ağzını acmaya calışmak doğru değildir. Uzerinde sıkı giysiler varsa, acılıp gevşetilmesi uygun olur. Nobet sonrası, ateşi duşurmek icin ilac verilebilir. İlk ateşli havale mutlaka doktor tarafından değerlendirilmeli, ateşe neden olan etken saptanıp buna uygun tedavi başlanmalıdır. Tekrarlayan ateşli havaleler geciren cocuklarda, aileye nobet sırasında makattan verilecek, nobeti durduracak bir ilac onerilebilir.
Ateşli Havalenin Tehlikesi Nedir?
Korkutucu gorunumune rağmen, ateşli havale gecirmek cocuklarda kalıcı bir hasara, norolojik bir bozukluğa neden olmaz. Bir kez ateşli havale geciren cocuk, ateşli olduğu donemlerde tekrar havale gecirebilir. Yaşı buyudukce bu risk azalacak, 5-6 yaştan sonra ateşli havale gorulmeyecektir.