Toplumumuza baktığımızda bu iki sebepten biriyle biten evliliklerden bir sure sonra coğunlukla ikinci bir evlilik konusu gundeme geliyor. İkinci evliliklerin başarısı da coğu zaman uvey anne/baba ve cocuk ilişkisinin başarısına bağlı oluyor. Uvey anne cocuk ilişkisine oncelikle uvey anneliğe toplumumuzda yuklenen anlamı irdeleyerek başlamak faydalı olacaktır. Uvey anne imajını bilmeden bu konuya yaklaşmak doğru olmaz.

Hakim Uvey Anne İmajı

Toplumumuzda anneye yuklenen bir imaj vardır: Anne dayanıklıdır, cocuğu icin hicbir fedakarlıktan kacınmaz, merhametlidir, ne olursa olsun yavrusunun yanındadır. “Uvey anne”ye yuklenen anlam ise bunun tam tersidir. Uvey anne denince insanların zihninde sinirli, kıskanc, merhametsiz, uvey cocuğa eziyet eden bir kişi imajı oluşur. Duşunce kalıplarının uvey anne ile ilgili yanlış bir imaj cizmesi uvey anne konumundaki kişileri de etkiler. Bu imaj nedeniyle uvey anneler yanlış bir on kabulle hareket ederler. İnsanların zihninde kendisiyle ilgili bir onyargı olabileceğini hisseden uvey anne, her hareketinin o onyargı doğrultusunda algılanacağı korkusuyla bir gerilim yaşar.

Uvey annelik psikolojisinden kurtulamayan kişi duygularını fazlasıyla bastırır. Bir anne kendi cocuğuna kızsa bu durum kimsenin dikkatini cekmez ama uvey anne cocuğa kızdığı zaman coğunlukla tepki ceker. Bu duşuncenin baskısı altında kalan uvey anne duygularını bastırır, duygularını bastırdığı icin de gergin ve sinirli olur, ani tepkiler verir ve dolayısıyla daha cok hata yapar.Elbette ki pratik yaşamda uvey cocuklarına oz annenin veremeyeceği kadar buyuk bir sevgi veren, onları en ufak ayrım yapmadan buyuten cok guzel uvey anne ornekleri de vardır. Biyolojik anne cocuğunu sevmek zorundadır ama uvey anne icin boyle bir zorunluluk soz konusu değildir. Buna rağmen uvey anne cocuğa değer verip onu seviyorsa, onu guzel bir şekilde yetiştiriyorsa bu cok onemli ve ozel bir şeydir.

Cocuğun Gozuyle Uvey Anne

Uvey annelik kavramını cocuk acısından da ele almakta fayda vardır. Cocuk uvey anneyi birdenbire ortaya cıkan ve cok sevdiği annesinin yerine gecmeye calışan bir insan olarak algılayabilir. Orneğin, gerceklik duygusu henuz gelişmediği icin beş yaşındaki bir cocuk olayları tam olarak algılayamaz ve hic tanımadığı bir kadını sevmek zorunda bırakıldığını hisseder. Cocuk uvey annesiyle ilişkiye girmeyi oz annesine ihanet etmek gibi algılayabilir. Bu nedenle cocuğun uvey anneye tepkili olması doğaldır. Babaya duşen onemli bir gorev, ikinci evliliği yapmadan once cocuğa durumu anlatıp onun fikrini almaktır. Cocuğa kendisinden uvey annesini, oz annesinin yerine koymasının beklenmediğini, annesiyle kendisinin arasına hicbir şeyin giremeyeceğini, uvey anneyi kendisini sevecek ve yardım edecek bir yakını gibi kabul edebileceğini, bu evliliğin hayatını kolaylaştıracağını anlatmak cocuğun onyargılarından kurtulmasını sağlar. Cocuk, fikrinin alınmasını kendisine onem verildiği şeklinde algılar ve durumu kabullenmesi kolaylaşır. Baba bu duruma alışmanın zaman alabileceğini, başta bazı sorunlar yaşayabileceklerini de ifade edip daha sorun yaşanmadan once cocuğu zihinsel ve duygusal olarak hazırlarsa daha da iyi olur.

Uvey Annelerin Dikkat Etmesi Gerekenler

Bir kişi uvey anne rolunu ustleneceği bir evliliğe adım atmadan once kendisini cok iyi tanımalı ve durumu cok iyi analiz etmelidir. Cunku evlilikle beraber uvey cocuğun ruhsal sorumluluğunu da uzerine alacak ve buyuk bir ihtimalle uvey cocuğuna kendi oz cocuğuna davrandığı gibi rahat davranamayacaktır. Uveyliği hissetmeden ve hissettirmeden davranma psikolojisine girebilen anneler vardır; ama bu vericilik ve ciddi bir sorumluluk isteyen bir şeydir. Diyelim ki evlendiniz ve 12-13 yaşlarında bir cocuk sizin sorumluluğunuza girdi. Bu durumda yapılacak en buyuk hatalardan biri cocuğa kendinize “anne” dedirtme konusunda baskı yapmaktır. Bu duygusal bir alış veriştir ve zaman icinde oluşur. Cocuk ilk başta uvey anneye karşı onyargılı olabilir, bu onun yaşadıklarından oturu verdiği ani bir tepkidir. Bu noktada cocuğu anlamalıyız. Cocuğun uvey annesini kabul etmesi zaman alabilir, uzun bir sure beklemek gerekebilir. Annenin bu surecte cocuğa saygı gostermesi gerekir.Anne cocuk ilişkisinde iki sozden biri sevgidir fakat sevgi tek başına yetmez. Saygı sevgiden once gelmelidir. Cocuğun uvey anneye saygı duyabilmesi icin kendisine saygı duyulduğunu, kendisinin onemsendiğini hissetmesi, evde işlerin adil bir şekilde yuruduğunu gormesi gerekir. Kendisine saygı duyulduğunu hisseden cocuk bir sure sonra aynı davranışı ornek almaya başlar ve sağlıklı bir ortam yaratılabilir.

Cocuk Uvey Anneye Tepki Gosterirse

Uvey anne ve baba cocuğa olumlu ve yapıcı davrandıkları halde cocuk ilk zamanlarda uvey anneye tepki gosterebilir. Ebeveyn cocuk ilişkisinin anahtar kelimelerinden birisi sabırdır, cocuğa zaman tanımak gerekir. Cocuğa buyuk bir insanmış gibi davranmak ama onun tepkisinin cocukca olmasına izin vermek gerekir. Uvey anne cocuğa ceşitli sevgi dilleri ile yaklaşabilir; guzel bir şey yaptığı zaman takdir etmek, hediye vermek, dokunmak gibi. Mesela gece yatarken uzerini ortmek sevgiyi anlatan bir hizmet davranışıdır. Ceşitli sevgi dilleri ile cocuğa yaklaşılarak ona zaman tanınmalıdır. Bu şekilde davranılırsa cocuk bir muddet sonra kendisini uvey annesinin yanında guvende hissetmeye başlar. Cocuklar uvey anneyi test etme yontemine de sıklıkla başvururlar. Cocuk uvey anneye karşı ofkeliyse, uvey anneyi kızdırmaya calışıyorsa, kapris ve huysuzluk yapıyorsa buyuk ihtimalle uvey annesini test ediyordur. Onu kızdırıp, sinirlendirip “Bu kadın beni seviyor mu, sevmiyor mu?” diye bakıyordur. Bu testlerde oyuna gelmemek gerekir. Boyle bir durumda cocuğa sert tepkilerle yaklaşmak da, uvey anneye alışsın diye cocuğun her istediğini yapmak da doğru değildir

.Uvey Anne Cocuk İlişkisinde Babanın Rolu

Uvey anne ile cocuk arasında sağlıklı bir ilişki kurulması icin babanın da bu meselede etkin rol alması gerekir. Bir problem yaşandığında, baba olayı iki tarafı da dinleyerek nesnel bir şekilde değerlendirdiğini cocuğa hissettirmelidir. Babanın yaklaşımı onemlidir, cocuk babasını bir avukat gibi değil, bir hakim gibi gormelidir. Cocuk “Ben ne yaparsam yapayım babam benim yanımda” dememeli ama doğru davrandığı takdirde babasının yanında olacağından da emin olmalıdır. “Ne yaparsam yapayım, babam benim yanımda” imajının oluşması cocuğun kişiliğinin gelişmesi acısından doğru değildir. “Babam haksızlık yapmaz. Doğru davrandığım zaman benim arkamdadır” imajı zihnine yerleşmelidir ki kafasında doğru hak duygusu oluşsun. Doğru hak duygusunun kabul gorduğu evde kavga olmaz, işler iyi yurur. İkinci evliliklerini yapan babaların şoyle bir hatası da oluyor: Cocukla konuşurken ona hak verdiklerini soyluyor, cocuğu okşuyorlar ama uvey anne odaya girince gayri ihtiyari farklı davranmaya başlıyorlar. Cocuk bu durumda “İşte bak, uvey anne geldiği zaman farklı davranıyor, o olmadığı zaman farklı. Demek ki uvey anne benim babamla ilişkimi bozuyor” diye duşunur. Babanın farkında olmadan değişen yuz ifadesi bile cocuğun bu duşuncesini destekler.

Babalar ikinci evliliklerinde yaptıkları başka bir hata da şudur: İlk evliliklerinde yaşadıkları sıkıntıları, yaptıkları hataları tekrarlamamak icin ikinci eşlerine fazla iyi davranabilirler. Cocuk bunu fark eder ve kendi kendine “Demek ki bu kadını benim annemden daha cok seviyor” der. Babanın neden boyle davrandığını buyuk bir insana anlatır gibi cocukla paylaşması gerekir. “Sev, değer ver, paylaş” diye bir soz vardır. Bu yapıldığı zaman cocuk rahatlıkla annenin babanın istediği şekle girer.

Uvey Kardeş

Uvey annenin de bir cocuğu varsa cocuk, bir de uvey kardeş kavramıyla tanışmak zorunda kalır. Farklı ortamlarda yetişmiş iki cocuğun kişilik ozellikleri de ruhsal yapıları da farklıdır. Cocuklar icgudusel eğilimlerinden oturu genellikle benmerkezci olurlar ve paylaşmayı sevmezler. Cocukları zorla bir araya getirmek yerine onlara verme duygusunu, paylaşmayı, iyilik yapmayı, yardım etmeyi, uzlaşmacı olabilmeyi oğretmek gerekir. İletişim adına adımlar atılarak cocuklar ortak bir noktada buluşturulabilir. Cocuklara “Sizin yaşlarınız birbirine yakın, arkadaş olabilirsiniz. Kişilikleriniz farklı olabilir ama kader sizi buluşturdu. Onemli olan her konuda aynı şeyi duşunmeniz değil, birbirinize saygı duyabilmenizdir. Ancak boyle mutlu olabilirsiniz” şeklinde yaklaşmak, birbirlerini hemen sevemeseler de saygılı davranmaları gerektiğini hatırlatmak faydalı olacaktır.Ayrıca cocuklara “Şunu beraber yapın, bunu beraber yapın” diyerek onları birtakım şeylere zorlamak ters tepebilir. Bunun yerine onlara biraz zaman tanıyarak birbirlerini merak etmeleri sağlanabilir. İki kardeş zamanla bir ilişki başlatacaktır. Onları bir anda yakınlaştırmaya calışmak, birbirlerine karşı daha cok onyargılı olmalarına neden olabilir.

Cocuk doğal olarak uvey annesinin kendi cocuğunu daha cok sevdiğini duşunup kendisinin dışlandığını hissedebilir. Uvey anne her iki cocuğa da eşit davranma kaygısını her zaman taşımalı, iki cocuk arasında farklılık yaratmamalıdır. Cocuğun “Uvey annem beni değil, kendi cocuğunu seviyor” diye bir kaygısı olduğu hisseden uvey annenin, cocuğa “Sen haklısın, hata yapmış olabilirim. Babanla beraber oturup konuşalım, karar verelim” şeklinde yaklaşması hem cocuğun kendisini aileye ait hissetmesine hem de sorunun ortaya konma ve cozum sureclerine katılmasına katkıda bulunacaktır.
aileterapisi.com