Ek Gıdalara Gecerken
Bir cok anne bebeğini kollarına alır almaz kafasında onunla ilgili bir cok soru dolaşmaya başlar. Bu sorulardan biride onu en doğru nasıl besleyeceği sorusudur. Gercekte, doğumdan sonra ona verebileceği en değerli besin kendi sutudur. Cunku anne sutu, her acıdan ideal besin kaynağıdır. Ekonomiktir, sterildir ve her an her koşulda verilmeye hazırdır. Aynı zamanda anne ve bebek arasındaki ilişkiyi guclendirici psikolojik bir işleve sahiptir. Bebeklerde aşırı kiloya neden olmaz ve kolaylıkla hazmedilebilir. Hicbir alerjik reaksiyona yol acmadığı gibi bebeğin bağışıklık sistemini guclendirir. Anne sutu bebeği ceşitli mikroplardan ve hastalıklardan koruyan antikor adı verilen bağışıklık maddeleri icerir.

İlk 4 - 6 Yalnız Anne Sutu
İlk 4 hatta 6 ay bebekleri anne sutuyle beslemek cok onemli. Bebeğin sağlığının temeli anne sutuyle atılıyor. Uzmanlar eğer sut yeterliyse ve bebek duzenli kilo alıyorsa ek besin vermekten kacınmak gerektiğini belirtiyorlar. Cunku ek besinler bebeğin emme gereksinimini azalttığından anne sutunden yeterince yararlanmasını engelliyor. Diğer yandan, bebek ne hastalık durumunda nede cok sıcak havada bile ilk dort ay icinde anne sutunden başka bir sıvıya ihtiyac duymuyor.
EK BESİNLERE GECİŞ:Yalnız anne sutuyle beslenen bebeklerde ek besinlere en erken 4. ayda başlanıyor.4-6 ay arası bebek yeterli kilo alıyorsa yalnız anne sutuyle beslenmeye devam etmek ek besinle beslemeye 6. ayda başlamak gerekiyor. Bu donemde bebeğe verilen ek besin anne sutunun tamamlayıcısı durumunda.
Ek besine gecişte ozellikle katı besinlerin verilmeye başlandığı donemde bebekler besinleri dilleri ile geri itebiliyorlar. Bu istemsiz hareket genellikle 6. aydan sonraduzeliyor. Bebek daha rahat yemeye başlıyor. Ek besinlere gec başlaması durumunda bebekte ciğneme ve yutma yeteneğinin gelişiminin gecikeceğini ise unutmamak gerekiyor.

Ne, Nezaman Verilmeli?
6. aydan itibaren bebeği değişik tatlara ve kıvamlara alıştıran onlara ileri yaşlar icin kolay yeme alışkanlığı kazandıran besleyici değeri daha yuksek besinlere gecilmesi gerekiyor. Bu donemde verilebilecek besinler arasında meyve pureleri, sebze pureleri, muhallebi, yoğurt, peynir, recel, biskuvi, ekmek ve yumurta yer alıyor. Aylara gore ek besin olarak neleri kullanabilirsiniz:
4-6 AY ARASI ek besinlerin pure şeklinde hazırlanması gerekiyor. İlk verilecek ek besin, alerji riski cok duşuk olduğundan pirinc unu muhallebisi olabiliyor. Sonra sırasıyla; sebze corbası, meyve puresi, yoğurt verilebiliyor.
6. AYDAN İTİBAREN, kahvaltıda yumurta sarısına başlamak gerekirken, sebze corbasının tuzsuz hazırlanması ve icine her gun bir kuşbaşı buyukluğunde dana eti konulması bebeğin gereksinimleri acısından onemli. Ayrıca gunluk mayalanmış yoğurt, rendelenir rendelenmez yedirilen meyve puresinin daha fazla besin değeri taşıdığını unutmamak gerekiyor. Puresi yapılacak meyveler arasında elma, armut, şeftali, kivi ve muz yer alırken altıncı aydan sonra portakal suyu da icirilebiliyor.

7. AYDAN İTİBAREN: Sebze corbasının yanında menuye tarhana corbası, yayla corbası, tel şehriye corbası gibi corbalar da eklenebiliyor.
8. AYDAN İTİBAREN: Bebeğe haftada bir balık, on gunde bir ise ciğer verilebilir.
9. AYDAN İTİBAREN: Bebeğin aile sofrasına oturup değişik ev yemeklerinden tatması onun kendi başına yemek yeme alışkanlığı kazanması acısından onemli. Ayrıca bu aydan sonra hazırlanan sebze corbasının icine karnıbahar, lahana gibi gaz yapıcı sebzeleri de ilave etmek gerekiyor.
12. AY VE SONRASI ise yumurtanın beyazı, bal ve kuru baklagiller de ek besinler listesine ekleniyor.
BUNLARA DİKKAT!!!!!!
Bebekleri ek besinle beslemeye başlayan annelerin dikkat etmeleri gereken bazı noktalar var. Bunları şoyle sıralamak mumkun:
• Puresi yapılacak sebze ve meyvelerin taze, mevsimlik ve hormonsuz olmasına dikkat edilmeli
• Bebeğe verilen yoğurt en gec bir gun once mayalanmış olmalı.
• Ek besinler kaşıkla ve az miktarda başlanarak verilmeli.
• Yeni denenecek yiyecekler bebeğin yeme olasılığını arttırmak icin acken verilmeli.
• Ek besinlerin hepsine aynı hafta da başlanmamalı. En az 5 gunluk aralarla beslenme programına eklenmeli.
• 4-6 ay arası yiyecekler pure şeklinde hazırlanmalı (suzgecten gecirme şeklinde), 7. aydan sonra ezmeye gecilmeli.
• Ozellikle 8. aydan sonra kofte, kabak dolması, makarna gibi yiyeceklerle, puturlu yiyeceklere geciş yapılmalı.
• Yiyecekler hazırlanırken işe eller yıkanarak başlanmalı ve temiz kaplarda pişirilmeli.
• Bebeğin hoşlanmadığı yiyecekler 2-3 haftalık aralarla zaman zaman tekrar denenmeli, her şeye rağmen yemek istemiyorsa ısrar etmekten kacınmalı, bu besin bebeğin sevdiği bir başka besinin icine katarak verilmeli

Hazır Ek Mamalar
Birkac yıl oncesine kadar besleyici katkılar icerdikleri kadar hazırlanması kolay oldukları icinde tercih edilen hazır mamalar gunumuzde farklı bir nedenle de tercih edilmeye başladılar. Bu neden, hazır mamaların iceriğindeki urunlerin organik tarım yonetimi ile uretilmesi. İcerisinde yer alan her urunun tamamen doğal koşullarda yetiştirildiğinin uzman kurumlar tarafından onaylandığı anlamına gelen BİO/EKOLOJİK hazır mamalar Turkiye genelinde henuz birkac firma tarafından uretiliyor olsalar da her gecen gun yaygınlık kazanıyorlar.
Toksik maddeler ve hormon icermeyen, besin ve vitamin değerleri ise daha fazla olan BİO/EKOLOJİK hazır mamalar anne babalar tarafından her gecen gun daha fazla tercih ediliyorlar.
BİO/EKOLOJİK hazır mamalar, bir kullanımlık kağıt poşetlerde, kutularda olduğu gibi bir suredir kavanozlarda da satılıyor.

Hangi Besinler Verilmeli
BİR YAŞIN ALTINDA VERİLMEMESİ GEREKEN BESİNLER;
• Balın icinde ureyebilen bir cins mikrobun, 1 yaş altındaki cocuklarda bağırsak hareketlerini ve solunum kaslarını sinsice felc etme olasılığına karşı 1 yaş altında kullanılmaması onerilir.
• Cay, hicbir besleyici ozelliği olmadığından ve demir emilimini engellediğinden bebeklere verilmemelidir.
• Yumurta beyazı en alerjik yiyecektir. Bu nedenle 1 yaşın altında kesinlikle kullanılmamalıdır.
• Yemek sularının hicbir besleyici değeri olmadığı icin bebeğe yemeğin kendisi verilmelidir. (sebze veya et)
• Meşrubatlar ve hazır meyve suları katkı maddeleri icerdiklerinden ve besleyici olmadıklarından bebeklere verilmemelidir.
• Emilim kolaylığı ve damar sertliğini onlemesi acısından sıvı yağların kullanılması onerilir. (Aycicek yağı, zeytinyağı, mısırozu yağı)
• Et suyu ve kemik suyunun hicbir besleyici değeri yoktur. Etin kendisi kullanılmalıdır.
İNEK SUTU VERİLMEMELİ!!!
Bebeklerin en az bir yıl inek sutuyle beslenmemesi gerekiyor. Cunku;
• İlk 1 yaşta inek sutu ile beslenen bebeklerde alerjik hastalıklara daha sık rastlanır.
• İnek sutu daha fazla yağ ve sodyum icerdiğinden bobrek yukunu ağırlaştırıyor.
• İnek sutunun hazmı zor oluyor.
• İnek sutu daha duşuk D vitamini icerdiğinden bebekte normal kemik gelişimini sağlayamıyor.
• İnek sutu daha duşuk demir ve C vitamini icerdiğinden bağırsaklarda gozle gorulmeyen cok kucuk kanamalara ve bunun sonucunda bebekte kansızlığa yol acabiliyor.

Uz. Dr. GUNAY ERMERGEN