Kızlarda Erken Ergenlik Kaygı Yaratıyor
Kız cocuklarının ergenlik cağına cok erken yaşlarda girmesi tum dunyadaki sağlık uzmanlarını kaygılandırıyor. Dunya capında bir sorun haline gelen bu durumun birkac nedeni var. Uzmanlar ozellikle kız cocuklarının aileleriyle olan ilişkileri ve ev ortamlarının ne kadar huzurlu olduğunun ergenliğe girme yaşını etkilediğini belirtiyor.

Gectiğimiz yuzyılda Amerikalı kızların adet gorme yaşı 16’dan 12’ye duşerek 4 yıl geriledi. Dunyanın diğer yerlerinde yaş ortalaması daha da duştu. Artık 8 yaşına gelen kızların ergenliğe girmesi yaygın bir durum.

Skyla Jones 5 yaşındayken vucudu bir genc kızınki gibi gelişmeye başlamış. Doktor Skyla’nın ergenliğe girmeye başladığını soylediği zaman annesi Melissa Jones gecirmiş. Jones, “Doktor bana kızımın ergenlik donemine girdiğinde cok şaşırdım. Doğrusu inanamadım’’ diyor.

Skyla Jones’unki cok nadir rastlanan bir durum. İngiltere ve Amerika’da yapılan iki yeni araştırmaya gore, stresli bir ev ortamında buyuyen kızlar ergenlik cağına cok erken girebiliyor. Amerika’daki araştırmayı yuruten Wisconsin Universitesi uzmanlarından Marilyn Essex cocukların bedenlerinin buyudukleri ortama uygun olarak geliştiğini soyluyor.

Wisconsin ve Arizona Universiteleri’ne bağlı uzmanların gercekleştirdiği araştırmada, durumu incelenen kızların hepsinin anne ya da babaları uveydi. Stresli bir aile ortamında yaşayan bu kızların neredeyse yarısı 10 yaşlarında ergenliğe adım attı. Marilyn Essex, “Cocuklar guvende olmadıklarını hissettikleri bir ev ortamında bedenen daha cabuk gelişiyor” diyor.

Kendilerine destek veren bir aile ortamında buyuyen kız cocuklarının beden gelişimiyse daha gec yaşlarda başlıyor. Ergenlik cağının erken başlamasını etkileyen diğer faktorler, yetersiz beslenme, hareketsizlik ve aşırı kilo alma.

İngiliz araştırmacılar ayrıca ergenliğe erken giren kızların coğu kez mantıklı davranmadıklarını soyluyor. Araştırmacılara gore bedenin erken gelişmesi, ruh halinde bozukluk, tehlikeli davranışlar sergileme ve henuz cocuk yaşta hamile kalma gibi durumlara yol acabiliyor.

Kızlar ergenliğe erken giriyor

Tum dunyada kız cocuklarda erken ergenliğin gorulme sıklığı hızla artıyor. Yuzde 1 civarında olması gerekirken, bazı araştırmalara gore yuzde 14’e cıktı. Cocuğunda meme buyumesi, kıllanma gibi belirtileri goren ebeveynler telaşla doktora koşuyor. Her yuz vakadan 90’ının nedeni belirsiz.

Uzmanları asıl korkutan ise daha seyrek rastlanan erkek cocukların erken ergenliği. Cunku testis, beyin tumorleri, hormonal bozukluklar gibi ciddi hastalıkların belirtisi olabiliyor. Prof. Dr. Oya Ercan "Kızınız 8, oğlunuz 9 yaşından once ergenliğe girdiyse doktora başvurmanızda yarar var" diyor.

Vucudu genc kız gorunumunu aldığında Didem henuz 10 yaşını doldurmamıştı. Boyu 161 cm, ayakkabı numarası 36’ydı. Memeleri 8 yaşından itibaren buyumeye başlamıştı. İlkoğretim ikinci sınıf oğrencisiydi. Cok utanıyordu. Ailesi hormonal hastalıktan şuphelenip doktora başvurdu. Hormon testleri, kemik yaşı olcumleri, ultrason taramaları yapıldı. Erken ergenliğin nedeni arandı, somut belirtiye rastlanamadı.

Ailesi "bebekleri"nin genc kızlığa adım atmasını kabullenemiyordu. Endişeleri boyunun kısa kalmasıydı. Neyse ki boyu uzadı. 10. yaş gununu geride bıraktıktan 8 ay sonra ilk adetini gordu. Daha oyun cağından cıkmadan, kanamalarla, hijyenik pedlerle uğraşmak zordu. Bir sure sonra ailesi Didem’in goruntusune alıştı. Beklentileri değişti, genc kız gibi davranmasını istiyorlardı artık. Oysa kızlarının kafası karışıktı. Yaşıtlarından farklı gorunmek huzursuz ediyordu. Ayrıca bebekleriyle oynamaya doyamamıştı.

Son yıllarda Didem gibi ergenliğe erken adım atan cocukların sayısı hızla artıyor. Kızların memeleri 8 yaşından once gelişmeye başlıyor, pubik bolgelerinde kıllanma goruluyor, boyları hızla uzuyor. Aile ne olduğunu bile anlamadan adet goruyor cocuk. Erkekler ise 9 yaşından bile once testis buyumesi, genital bolgede gelişme gibi belirtiler yaşıyor.

Cerrahpaşa Tıp Fakultesi Pediatrik Endokrinoloji ve Adelosan Bilim Dalları Başkanı Prof. Dr. Oya Ercan, kızlarda erken ergenliğe gecişteki artışı 10 yıl once fark etmeye başladığını anlatıyor. "Getirilen cocukların coğu sosyo ekonomik duzeyi yuksek ailelerden. Aynı gelişme yoksul ailelerde de yaşanıyor ve durumu kabullenip doktora başvurmuyor olabilirler."

ANNELER KISA BOYDAN ENDİŞELİ BABALAR KABULLENMEKTE ZORLANIYOR

Kızlarını doktora getiren anne ve babaların olaya yaklaşımında şaşırtıcı bir farklılık var. Orneğin bir anne, 7 yaşında ergenliğe adım atan kızının 9 yaşında adet goreceğini oğrendiğinde, babaya oranla daha mantıklı tepki veriyor. Erken ergenliğin başında boyu hızla uzamaya başlayınca kızını manken yapma hayalleri kuran annelere bile gercekleri kabul ettirmekte zorlanmıyor doktorlar. Adet gorup uzama durduğunda paniğe kapılan anneleri "Boyu benim kadar olsun yeter" fikrine alıştırıyorlar. Babalara gerceği kabul ettirmek ise cok zor. Kızlarının cocukluğu yaşamamasına takılıyorlar. Erken ergenliği "bebekleri"ne yakıştırmıyor, kabullenmekte zorlanıyorlar.

Erken ergenlik sonucu oluşan boy kaybını engellemek mumkun. Cocuğun kemik yaşı yavaş ilerliyorsa sorun kendiliğinden cozulebiliyor. Tersi durumda gonadotropin hormonu salgısını artıracak ilaclar veriliyor cocuğa. Ergenlik duruyor. Boy istenilen duzeye geldiğinde, ilac kesilip, surec yeniden başlatılıyor. Ercan, "Bu tedavinin etkili olması icin adetten once başlanması gerekir, adet başladıysa yapacak bir şey yok" diyor. Tedaviyle cocuk 3-5 santimetre kazanıyor. Yurtdışında bazı uzmanlar bu durumdaki cocukların hem ergenliğini durduruyor hem de buyume hormonu veriyor.

Ergenliğin erken başlamasında cok sayıda faktor etkili. Son araştırmalar, cocuklarda artan obezite eğilimiyle bağlantılı olduğunu gosteriyor. 2-8 yaş arasında vucut kutle endeksi (boy kilo oranı) arttıkca ergenlik erkene kayıyor. Her bir puan artış, ergenlik zamanını yaklaşık 1.5 ay erkene cekiyor. Ergenlik cağındaki uzamayı 0.51 santimetre azaltıyor. Aslında obez cocuklar "boylarından yiyor."

6 YAŞINDAKİ CİNSEL TACİZCİ

Acıbadem Hastanesi Pediatrik Endokrinoloji Uzmanı, Buyume ve Ergenlik Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Atilla Buyukgebiz’e gore erken ergenliğin hicbir avantajı yok. Tam tersine, boy kısalığının yanı sıra bircok dezavantajı mevcut: Erken cinsel gelişme, psikolojik sorunlar, erken adet, erdokrin veya beyni ilgilendiren başka hastalıklar. Buyukdeniz ozellikle psikolojik sorunların altını ciziyor: "Erken adet goren cocuk arkadaş cevresinden uzaklaşıp, yaşıtlarından kopabiliyor. Cok nadir de olsa erkek cocuklarda erken ergenliği cinsel saldırganlık izliyor. Orneğin 6 yaşındaki bir cocuk hastamız kadınlara sarkıntılık ediyordu. Ailesi otobuse bindirmekten cekiniyordu. Cocukta iyi huylu tumor saptandı."

UC AYRI TİPİ VAR

Erken ergenliğin uc ayrı tipi var: Erken ergenlik, erkence ergenlik ve hızlanmış ergenlik. 6 yaşından once başladığında erken ergenlik kategorisine giriyor. Hastalık kabul ediliyor, tedavisi yapılıyor. Hızlandırılmış ergenlik ise kızlarda 8-10, erkeklerde 9-11 yaşında goruluyor. Son yıllarda gorulmeye başlanan erkence ergenlik kategorisi ise doktorların hálá tartıştığı konulardan biri. Prof. Dr. Oya Ercan’a gore ozen gosterilmesi gereken nazik bir durum: "Erkence ergenliğe girenlere mudahale etmek mi gerekir, yoksa testleri yapıp izlemeye mi alınmalı? İşte tıp şimdi bu konuda karar vermeye calışıyor. Ben cocuğu iyice tetkik ettikten sonra, boyu cok kısaysa, hesaplar kısa kalacağını gosteriyorsa, ailesi onay verirse mudahale etmeyi, sureci durdurmayı tercih ederim. Oysa, hızlandırılmış ergenlik durumunda mudahale ederken cok duşunurum."

EKRAN IŞIĞI ERGENLİĞİ TETİKLİYOR

İtalya’da Floransa Universitesi’ndeki araştırmacıları, TV başında uzun zaman geciren cocuklarda melatonin oranın duşuk olduğunu saptadı. Nedeni ekrandan yayılan ışık. Yetersiz melatonin, uyku ritmini bozuyor, ergenlik cağının başlangıcını duzenleyen sistemi değiştiriyor. Cocuklar hızlı buyuyor. Araştırmaya katılan 6-12 yaş arasındaki 74 oğrencinin tumunde aynı tablo saptandı: Bir hafta hic TV seyretmeyince melatonin oranı yuzde 30 arttı. 1950-1990 arasında İtalyan kız cocuklarda ergenlik doneminin başlangıcı 10 yaş, erkeklerde 11 yaş civarındayken, son 10 yılda en az bir yıl erkene cekildi. Araştırmayı yuruten akademisyenlere gore başlıca neden, ekran ışığı.

Uzakdoğulular Batılılara siyahlar beyazlara oranla ergenliğe daha once giriyor

Zengin ulkedeki cocuklar yoksul ulkedeki cocuklardan, kentte yaşayanlar kırda yaşayanlardan daha erken ergenliğe girer. Yoksul ulkelerin beslenme yetersizliği yaşayan cocuklarında ergenlik gecikir. Cunku, ergenliğe giriş vucuttaki yağ oranının belli bir seviyeye cıkmasıyla başlar. Cocuklar genellikle 30 kilograma ulaştıklarında surec başlar. Zayıf ve kısa boylular, şişman ve uzun boylu cocuklara gore, ergenlik cağına daha gec girer. Cunku zayıf cocuğun hormon salgısı yetersizdir. Vucudunda yağ dokusu az olan atletler, balerinler, cok ağır spor yapanlarda ergenliğe giriş gecikir, kızlarda adet gecikmeleri gozlenebilir. Ergenlik yaşının duşmesinde, iyi beslenme kadar cevresel faktorlerin de etkisi var. Yani yediğimiz yemekte, yaşadığımız ortamda, kullandığımız eşyada bulunan hormon sistemini bozucu maddeler ergenliğe gecişi hızlandırıyor. Yuksek rakımlı ya da soğuk ulkelerde yaşayan cocuklar, deniz seviyesinde ve sıcak ulkelerde yaşayanlara gore ergenliğe daha gec girer. Siyah ırkta ergenlik, beyaz ırka gore erken başlar. Uzakdoğulu cocuklar ergenliğe, Batılılara oranla erken girer.

JAPON KIZLAR 4 YIL ONCE GİRİYOR

Ekonomik refahın artması, cocuk beslenmesinin değişmesi, proteinli gıda tuketiminin yukselmesi dunyada ergenlik yaşını duşurdu. Bu konudaki en carpıcı ornek Japon genc kızlar. Japonya’da 1955’te kızlar 16 yaşında ergenliğe giriyordu. 1995’te ergenlik yaşı 12’ye duştu. 1955 ve 1995 yılları karşılaştırıldığında Japon kızların ağırlığı 11 kg artmış, boyları 12 cm uzamış. Hurriyet Yayın Tarihi : 20 Ağustos 2006 Pazar ​