​

Cocuklarda saldırganlık

Saldırganlık ne zaman ve nereye kadar normaldir? Eğer cocukta saldırgan davranışlar varsa, ne yapılmalıdır?

"Cocuk gelişiminde kritik donemler vardır.2-3 yaş donemi orneğin. Cocuğun anne /bakım veren kişi ile arasında kurduğu guven ilişkisi, cocuğun yaşamı boyunca tum insanlarla kurduğu ilişki tarzını ve guveni temsil eder. İlk 3 yıl en onemli donemdir.Annesinin tum ihtiyaclarını karşılamasını ister bebek.Karnı acıkınca doyurulmayı, altı pislenince temizlenmeyi, dokunsal temas, sevgi dolu bakışlara ihtiyac duyar.Bu ihtiyaclar gecikmeden, zamanında yerine getirilirse anneye guven hisseder ve dolayısıyla kendini guvende hisseder.

2-3 yaş donemi, cocuğun kendisinin ve dış dunyanın farkına vardığı ve oğrenme, dunyayı keşfetme isteğinin doruğunda olduğu donemdir. İlk bireyselleşme denemelerini cocuk bu donemde yapar. Kendisi yemek ister, oyuncağını kendisi almak ister, eşyaları karıştırır, bir koltuğa belki 15-20 kez iner-cıkar. Burada dunyayı keşfetmenin, ona sahip olmanın hazzını yaşıyordur. Eğer aile cocuğu engeller, her hareketini uyarır, cocuğa zarar gelecek endişesi ile korumacı, mudahaleci davranırsa, cocuğun guveni kırılır, dunyayı tehlikeli bir yer olarak algılar ve yeni girişimlerinde daha temkinli olma ihtiyacı duyar. Anne-baba cocuk icin gerekli guvenlik onlemlerini alarak, cocuğa kendisini gercekleştirmesi icin fırsat yaratmalı, ona bir alan sunmalıdır.

Cocuk tutturabilir, kendisini yerden yere atabilir, saldırgan davranabilir. Aileler, bu donemde nasıl davranacaklarını, ne yapacaklarını bilemezler, caresiz hissederler. Olabildiğince sakin kalıp, bazen yaşına uygun acıklamalar, bazen de dikkatini başka bir yone odaklamasını sağlayarak, asla catışmaya girmeden bu donemi gecirmeliler. Cocuk, bahsettiğimiz nedenlerle kendini gercekleştirme denemeleri yapıyordur cunku. Bunu bilirsek, daha bilincli davranabiliriz.

Bir gelişim donemindeki orselenme, cocuğun bir sonraki gelişim donemine sağlıklı gecmesini engeller… Bu donemde sosyalleşmesine fırsat vermek, yeterli uyaran sunmak,cocukla konuşmak, oyun oynamak, cocuğa kaliteli zaman ayırmak, tum donemlerde gerekli olduğu gibi, bu donemde de oldukca onemlidir.

Cocuğun okula başladığı donem de, yine kritik donemlerdendir. İlk defa ailesinden ayrılıyordur, birey olarak var olduğunu, varlığını hissedeceği bir ortamdır okul, coğu cocuk icin , ilk sosyalleşme deneyimidir, ebeveynleri olmadan. Hem toplumsal kurallara uyması, sorun yaşarsa cozebilmesi, hem de oğrenmeyi başabilmesi gerekmektedir. Bu donemde de cocukta agresif davranışlar gozleyebiliyoruz.Eğer cocuğun okula uyumunu zorlaştıran birtakım psikiyatrik ve psikolojik nedenler de varsa, cocuğun verdiği tepkiler daha yoğun olabilmekte, birtakım davranış sorunları da eklenebilmektedir .

Cocuğun Okula Uyumunu Bozan Nedenler Neler Olabilir ?

Cocuğun kendisinden, ailesinden ve okuldan kaynaklanan nedenler olabilir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Ozel Oğrenme Gucluğu, Zeka Engeli, Davranım Bozukluğu, Karşı olma- Karşı gelme Bozukluğu, İletişim Bozuklukları, Ayrılma Kaygısı, performans kaygısı, kendine guvensizlik, sosyal fobi gibi pek cok etken sayabiliriz.
Ayrıca, aile ici sorunlar, anne-baba ayrılığı, kardeş doğumu, kardeş kıskanclığı, ailenin tutum hataları, aşırı kollayan, koruyan ya da ihmal eden aile, cocukta bedensel engellerin varlığı, oğretmenin tarzı, okul ortamı, gibi nedenleri de ekleyebiliriz bunlara.

Cocuk, herhangi bir alanda zorlandığı zaman savunma tepkileri oluşturacak, strese karşı bir tepki verecektir. Okul başarıszlığı, uyum guclukleri, ice kapanım ya da agresivite ,(saldırgan davranışlar) , uyku, yeme sorunları , birtakım davranış sorunları ( alt ıslatma, kaka kacırma, kekemelik vb. ) gibi.

Cocuk ,bu donemde bir alanda zorlanıyorsa, anne-baba -kardeşine ya da arkadaşlarına yonelik agresif davranışlar gosterebilmektedir.
Kritik donemlerden diğeri de ergenlik donemidir.Cocuk kimliğinden yetişkin kimliğine geciş donemi olan ergenlik donemi , genc acısından kimlik araştırmasının olduğu donemdir.Daha cok anlaşıldığını hissetmeye, kabul gormeye, onemsenmeye ihtiyac duyar.Bireyselleşme donemindedir tekrar genc.O bir bireydir, bunu yaşamak ve hissetmek ister, eğer aile, ona hala kucuk cocuğu gibi davranır, hele ki eleştiri yapıp, yetersiz hissettirirse, catışma ortaya cıkar ve genc, kendini agresif davranarak, ya da ailenin beklentisinin tam tersi davranışlarla, kabul ettirme cabasına girebilecektir..Yani aile bu donemde sakin, ama kararlı, aynı zamanda destekleyici yaklaşmak zorundadır.Ailenin davranışları bilincli ve sağlıklı olmalıdır.Var olan birtakım psikiyatrik sorunlar da varsa, bu donem, hem aile, hem genc acısından daha catışmalı ve zor gecmektedir.

Cocuklar yaşantılarındaki herhangi bir değişime bir şekilde tepki verirler.Bu tepkilerden biri de bahsettiğimiz agresivitedir.Cocuklar , bilinmeyene tepki gosterirler- korkarlar-Orneğin ev değişimi, şehir , ulke değişimi, anne baba boşanması, aileden birinin kaybı, okul değişimi, oğretmen değişimi gibi..

Ayrıca cocuğun oyunlarındaki saldırgan davranışları, bebekleri dovmesi, oyuncakları kırması, savaş oyunları oynaması nadiren oluyorsa, sureklilik arz etmiyorsa, duygusal boşalımı sağlaması acısından sağlıklı da olabilmektedir.

Cocuğu sosyal etkinliklere yonlendirmek de bu enerjinin boşalımı acısından sağlıklı bir yontemdir.

Saldırganlık Ne Zaman ve Nereye Kadar Normaldir?

2-3 yaş doneminde, cocuğun yaşantısındaki değişimlerde, oyunlarda normal kabul edilebilir. Fakat eğer surekliliği varsa ve yoğun yaşanıyorsa, o zaman yardım alınması gereken boyuttadır diyebiliriz.

Eğer Cocukta Saldırgan Davranışlar Varsa, Ne Yapılmalıdır?

Cocukluk ve ergenlik doneminde yaşanan psikiyatrik ve psikolojik sorunlarda gerekli durumlarda cocuk-ergen psikiyatristi yardımı yanında, psikoterapinin cok onemli bir yeri vardır. Saldırganlığa neden olan oğeleri bulup calışmak, hem aile tutumlarına yonelik, hem cocukla , ve okul ile yapılan calışmalar , sorunu cozume ulaştıracaktır.