Yeni doğanda sarılık, en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Ilk hafta icinde zamanında doğmuş bebeklerin % 50 sinde, erken doğan bebeklerin %85 inde sarılık ortaya cıkar. Yeni doğanda sarılığın nedeni bebeğin kanında bilirubin denen bir maddenin fazlalaşmasıdır


Bebek kanındaki biluribin nereden gelir?
Kanda yaşam suresini dolduran alyuvarlar parcalanır, ortaya bazı maddeler cıkar . Bunların başında biluribin vardır. Bu madde karaciğerde bir takım işlemlerden gectikten sonra safra aracılığı ile bağırsaklara gecer ve dışkı ile atılır. Boylece kanda biluribin duzeyleri değişmez. Yeni doğanda biluribin duzeyleri 2-4 mg/dl kadardır. Biluribin duzeyi 5mg /dl yi aştığında sarılık fark edilir hale gelir ve ilk olarak goz akları sararır. Kan biluribin duzeyleri ile sarılığın vucuttaki dağılımı arasında iyi bir uyum vardır. Biluribin 5-8m/dl olduğunda sarılık baş ve boyundadır, 8-10mg/dl de govdenin ust kısmında, 10-13 mg/dl de govdenin alt kısımlarında, 13-16 mg/dl de kol ve bacaklarda izlenir. El ve ayaklara kadar inmiş sarılıkta bilirubinin 20 mg /dl civarında olduğu duşunulur. Ancak bu değerlendirme klinik deneyim gerektirir ve yanılmalara neden olabilir. Bu nedenle şupheli her durumda laboratuarda kanda biluribin olcturmek en uygunudur.


Fizyolojik sarılık nedir?
Yeni doğan bebeklerin bir coğunda biluribin duzeyleri yukselir. Bu gecici yukselmeye fizyolojik sarılık denir. Yeni doğanın alyuvar hucreleri daha kısa omurludur. Karaciğerde işlemden gecirilecek biluribin yuku fazladır. Yeni doğanın karaciğeri de henuz bu biluribini işleyecek durumda değildir. Boylece fizyolojik sarılık meydana gelir. Erken doğan bebeklerde sarılık daha sık ve şiddetli gorulur. Fizyolojik sarılık genellikle doğumdan sonraki 2-3. gunlerde ortaya cıkar ve 7-10 gunde kaybolur. Erken doğan bebeklerde sarılığın ortaya cıkması daha gec olurken kaybolması da gec olur. Kaybolma en son goz aklarında olur. Fizyolojik Sarılıkta biluribin duzeyleri zamanında doğanarda 12mg/dlyi, erken doğanlarda 15mg/dl yi gecmez.
Fizyolojik olmayan (tehlikeli) sarılıklar...
En başta kan uyuşmazlığına bağlı sarılıklar gorulur. Kan hucrelerinin bazı yapısal bozuklukları da sarılığa neden olabilir. Yeni doğan sarılığı tedavisi mumkun olan bir hastalıktır . Ancak cok fazla artmış biluribin beyine gecerek kalıcı harabiyet yaptığından hekim tarafından dikkatle izlenmesi gereklidir.


Sarılığın tedavisi...
Sarılığın tedavisi biluribin yuksekliğine yol acan sebebi ortadan kaldırmaya ve beyin harabiyetini onlemeye yoneliktir. Biluribin duzeylerini belirlenen duzeylerin altında tutmak icin oncelikle bebeğin yeterli sıvı ve kalori almasını sağlamak gerekir.

En sık fototerapi denen ışık tedavisi uygulanır. Bu tedavi ile biluribin, ışık etkisi ile vucuttan kolay atılabilen, suda erir hale getirilir. Zamanında doğan bir bebekte fototerapi biluribin duzeyi 15mg/dl yi aştığında uygulanır.

Tedavide son basamak kan değişimidir. Kan değişimi genellikle kan duzeyi 20mg/dl yi aştığında uygulanırsa da, kan değişimi icin konulan sınırlar bebeğin doğum haftasına, doğum kilosuna, sarılığın nedenine ve bebekte mevcut ilave hastalıkların varlığına bağlı olarak değişmektedir.

hastarehberi.com