Yeni doğan bebek icin en ideal besin anne sutudur. Cocuklar, 2 yaşına kadar emzirilmelidir. Anne sutu bebeğin tum besin ihtiyacını ilk 6 ay tamamen karşılar. Bu sure icinde başka ek besine ihtiyac yoktur. Altıncı aydan sonra, anne sutu alan bebeklere ek gıdalar başlanmalıdır. Bebeğin yalnızca anne sutuyle beslendiği bu donemde, su kaybına yol acan hastalık halleri dışında su verilmesine de ihtiyacı yoktur. Eğer, ishal gibi mutlaka su verilmesi gereken bir durum soz konusuysa, kaynamış soğumuş su verilmelidir.
Anne Sutu Alan Cocuklarda Ek Gıdalara Geciş

İlk 6 ay sadece anne sutu


6. ayı dolunca (ilk başlanacak ek gıda yoğurttur)
Anne sutu
Yoğurt
Meyve suyu, sebze suyu
Yumurta sarısı (1/4 oranında)
Pekmez

7. ayı dolunca
Anne sutu
Yumurta sarısı (tam)
Ekmek ici, pirinc, pirinc unu, sutlu mama
Meyve suyu
Yoğurt
Et (tavuk eti, balık eti, dana eti)
Sebze pure veya sebze corba
Pekmez

8. ayı dolunca
Anne sutu
Kıymalı, sebzeli iyi ezilmiş ev yemekleri
Kahvaltıda; tam yumurta veya pastorize peynir(tuzu alınmış)
Kurubaklagil(kuru fasulye, nohut, mercimek) corbaları veya ezmeleri
Meyve suyu veya meyve puresi,
Pekmez
Sut veya yoğurt

9. ayı dolunca : Artık aile sofrasına, cocuğa uygun kaşık, catal kullanarak oturabilir. Ancak gunluk menusunde aşağıdakiler mutlaka olmalıdır.
Anne sutu
Ev yemekleri
Tarhana, mercimek corbası, unlu ve yoğurtlu corbalar
Gunde 500 ml. sut veya yoğurt
Pastorize peynir
Yumurta
Etler (tavuk eti, balık eti, dana eti)
Taze meyve veya meyve suyu

**Cocuğun bir gunluk menusunde, ayına uygun olarak, yukarıda belirtilen besinlerin hepsinden mutlaka bulunmalıdır.

Anne Sutu Alamayan Cocuğun Beslenmesi

Anne sutu cocuğun beslenmesi icin en onemli unsurdur. Cocuk, zorunlu haller dışında ilk 6 ay sadece anne sutu ile beslenmelidir. Anne sutu verilemeyen bebeklere mumkunse formul(hazır) mama, değilse hayvan sutleri verilebilir.

Anne sutu alamayan cocuklarda beslenme:

0-1 ay
İnek sutu (1 cay bardağının yarısına sut, yarısına kaynatılıp soğutulmuş su konularak, icine 1 tatlı kaşığı şeker, 1 cay kaşığı sıvı yağ ilave edilmeli)
Yoğurt (1 olcu yoğurt, 1 olcu su ile sulandırılmalı)

2 ay
İnek sutu (1 su bardağına 2/3 sut, kalanına kaynatılıp soğutulmuş su konularak, icine 1 tatlı kaşığı şeker, 1/2 tatlı kaşığı sıvı yağ ilave edilmeli)
Yoğurt (2 olcu yoğurt, 1 olcu su ile sulandırılmalı)

3 ay
İnek sutu (sulandırılmayacak, şeker ve yağ ilave edilmeyecek)
Yoğurt (Sulandırılmayacak)

4 ay
Gunde toplam 500cc sut ve yoğurt
Sebze corba (Tuz kullanmayın, 1 tatlı kaşığı sıvı yağ ilave edin)
5 Meyve suyu (Taze sıkılmış elma veya şeftali ile başlayın)

5 ay
Yumurta sarısı (Katı kaynamış 1 cay kaşığı ile başlayın)
Sebze corbası, yoğurt corbası, mercimek corbası
Gunde toplam 500cc sut ve yoğurt
Meyve pure veya meyve suyu

6 ay
Tam yumurta sarısı (Katı kaynamış)
Sebze corbası, yoğurt corbası, mercimek corbası, tarhana corbası
Meyve puresi
Muhallebi
Gunde toplam 500cc sut ve yoğurt

7 ay
Tam yumurta
Kıyma, tavuk, balık ezmesi
Kurubaklagil ezmeleri
Gunde toplam 500cc sut ve yoğurt
Meyve puresi

8 ay
Tam yumurta
Kıyma tavuk, balık, ezmesi
Kurubaklagil yemekleri
Gunde; 500cc sut yoğurt
Mevsim meyveleri
Sebze yemekleri

9 ay
Artık aile sofrasına, cocuğa uygun kaşık, catal kullanarak oturabilir.

Cocuğunuzun bir gunluk menusunde, ayına uygun olarak, yukarıda belirtilen besinlerin hepsinden mutlaka bulunmalıdır.

İnek sutu kaşıkla surekli karıştırılarak, 5 dakika kaynatılmalıdır.

1 yaşından once yemeklere tuz ve şeker ilavesi yapılmamalıdır.

1 yaşına gelmiş cocuğun yemekleri iyotlu tuz (ailede herkesin yediği yemekler) ile pişirilmelidir. Tuz yemek piştikten sonra konmalıdır.

Beslenmenin yeterliliği, cocuğun ayına uygun gereken kiloyu almasıyla anlaşılır. Bu nedenle cocuk duzenli aralıklarla sağlık kontrollerine getirilmelidir. Sağlık ocaklarımızda buyume takipleri persentil(buyume) grafikleriyle yapılmaktadır.

Anne sutunu saklama koşulları: Sağılan anne sutu temiz bir cam kapta(kapağı ve cam şişesi 5 dakika sureyle kaynatılmış) oda ısısında 6 saat, buzdolabında 24 saat saklanabilir. Gerektiği zaman anne sutunun bulunduğu cam kap, sıcak bir su icine konularak ısıtılıp bebeğe verilebilir.

Ek Besin Verilirken Nelere Dikkat Edilmelidir ?

Ek besinler verilirken emzirmeye mutlaka devam edilmelidir.

Boğazına kacma riskini en aza indirgemek icin beslenme sırasında bebeğin başının altına yastık konularak dik tutulmalıdır.

Besinler bebeğe tatlı kaşığı ya da fincan ile verilmeli, biberon kullanılmamalıdır.

Ek beslenmeye her zaman tek bir gıda ceşidi ile başlanmalıdır.

İlk kez verilecek diğer gıdalara en az uc gun, tercihen yedi gun arayla başlanmalıdır. Boylece bebeğin yeni besine alışması icin zaman tanınmış olur ve allerjik reaksiyon gelişirse hangi besinden kaynaklandığı anlaşılabilir.

Bebek ek besin aldıktan sonra allerjik reaksiyon gosterirse besin kesilmeli, tekrar başlamak icin hekime danışılmalıdır.

Ek besinler her zaman cok az miktarda verilmeye başlanmalı, miktar yavaş yavaş artırılmalıdır.

Yeni başlanacak besinler bebek acken verilmelidir.

Bebek istemediği besinleri yemesi icin zorlanmamalı, 1-2 gun sonra tekrar denenmelidir.

Bebek yeni başlanılan ek gıdayı almazsa, sevdiği başka bir ek gıda ile karıştırılarak verilebilir.

Bebeğe verilecek besinler gıda hijyenine uygun olarak hazırlanmalıdır. Bebeğe besinler verileceği zaman eller yıkanmalıdır. Kullanılan su ve gerecler temiz olmalıdır.

Bebeğe verilecek ek gıdalar doğal ve taze urunler kullanılarak hazırlanmalıdır.

Konserve, dondurulmuş yiyecekler, katkı maddesi iceren hazır besinler (corba, puding, yoğurt, meyve suları vb.) verilmemelidir.

Ek besinler bebeğin bir oğunde tuketebileceği miktarda hazırlanmalıdır.

Bebeğe verilecek yemekler yağda kızartılmamalıdır.

Yemeğe tuz ve şeker eklenmemeli, acı ve baharat koyulmamalıdır.

1 yaşına gelmiş cocuğun yemeklerinde iyotlu tuz kullanılmalıdır(tuz yemeğin pişmesine yakın konmalıdır).

Yemeklerin yalnızca suyundan değil, taneli kısımları da verilmelidir.

Cocuğa verilen su 1 yaşına kadar kaynatılıp, soğutularak verilmelidir.

İnek sutu pastorize olmalıdır. Eğer pastorize sut bulunamıyorsa, sut suzulur sonra ateşe konur. Kabarıncaya kadar beklenir. Kabarınca 5 dakika karıştırılarak kaynatılır.


Hazırlayan: Bursa Sağlık Mudurluğu Ruh Sağlığı ve Sosyal Hastalıklar Şubesi