Cocuğum akşamları uykuya direniyor! Ne yapmalıyım?

ABDULLAH PURTAŞ

Bircok ailede akşamları yatma saati ile ilgili cocuklarla ebeveynler arasında anlaşmazlıklar cıkıyor. Ya cocuğunuz yatmayı reddediyor ya da yattı yatacak derken yatağından tekrar kalkıyor. Ozellikle akşamları gunun yorgunluğunu bir an once atmak isteyen yetişkinler icin bu durum son derece zahmetlidir. Hele bir de anne-baba calışıyorsa ebeveynlerin zahmeti katmerleşiyor. Erken yaşlardan başlayarak cocuğa verilecek uyku eğitimiyle, cocukta gunduz uykusuna direnme, kendi yatağında uyumama gibi problemlerin onune gecebilirsiniz. Uyku problemi, eğer herhangi organik sebebe bağlı bir durum yoksa, ebeveynlerin ozverisine bağlı olarak cozulebilir.
COCUĞUNUZ NEDEN GEC YATMAK İSTİYOR?

* 3-6 yaş doneminde ozellikle cocuklar kurallara karşı gelerek inat davranışlarla ebeveynlerinin sınırlarını kontrol ederler. Genellikle bu test, ebeveynlerin yapılmasını istedikleri en onemli şey ne ise onun uzerine kurgulanır. Cocuk ayak direterek sizin kararlılığınızı kontrol ediyor olabilir.

* Ozellikle anne-baba calışan ailelerde, cocuk ebeveynleri ile akşamları daha cok vakit gecireceğini duşunerek ilgi ihtiyacını karşılamak icin eğlenceli aile ortamını bırakıp yatmak istemeyebilir.

* Cocuğunuz geceleri korkudan dolayı uykuya dalmakta gucluk cekiyor olabilir. Okul cağı cocuklarında uykuya dalma gucluğu ve uyuyamama problemleri daha cok kaygıya, stres ve korkulara bağlıdır. Bu problemler gece bir şeyden korkmaya, bir kÂbusa ya da gunduz olan travmatik bir olaya veya başka bir spesifik olaya tepki olarak ortaya cıkabilir. Ozellikle de boşanma, yeni kardeş, okul problemleri gibi stresli bir donemde ebeveynlerin verdiği olumsuz tepkiler problemleri daha da kotuleştirebilir. Orneğin yeni doğan kardeş bu kaygıların bir nedeni olabilir, cocuğunuz kendisi yattığında kardeşine sizin daha cok zaman ayıracağınızı duşunerek yatmak istemeyebilir. Cocuğun yaşadığı bu tur kaygıları fark etmek cok onemlidir. Bu yonuyle ebeveynlik fedakÂrlık ve ozverinin yanında bilgi, beceri ve emek isteyen bir sanattır.

* Erken cocukluk doneminde ebeveynlerin tutum hataları nedeniyle evde duzenli bir uyku saatinin olmaması veya uyku saatine riayet edilmemesi sonucu cocukta uyku saati bilinci oluşmamıştır.

Uyku saati alışkanlığını cocuğunuza nasıl kazandırabilirsiniz?

* Uykuya ozendirmek icin yatmadan once ona bir masal anlatın. Yaşına gore odasında gece lambası yakabilirsiniz. Eğer korkuyorsa odasının kapısını hafif acık bırakabilir, yanına uykuda ona rahatsızlık vermeyecek sevdiği bir oyuncağı koyabilirsiniz.

* Cocuğun yaşına gore neden erken yatması gerektiği cocukla paylaşılmalıdır. Oyun cağı ve okuloncesi cocukların gunde 10-12 saat uykuya ihtiyacları varken yetişkinlerde bu durum 6-8 saat arası olmaktadır. Bu durumu cocuğa anlayabileceği dille anlatabilirsiniz.

* Oncelikle; makul bir cercevede cocuğunuza uyku saati icin belirli bir sınırlama ve değişmeyen bir uyku planı koymalısınız. Uyuma saatinin ebeveyn iradesine bağlı olduğunu unutmayın. Cocuğunuzun sizinle salonda uyuklayıncaya kadar kalmasına izin vermemelisiniz. Burada cocuk anne-babadan birinin kararlılığında bir boşluk hissederse bunu hic cekinmeden kullanır. Onemli olan, dengeli bir yaklaşımla evde anne-baba olarak aynı dili konuşmanızdır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, uyku saatine verdiğiniz onemi abartmamanızdır. Ornek olarak, cocuğunuzun yaşadığı travma veya stresli bir olay ya da ailecek paylaşılacak bir mutluluk cocuğun uyku duzenini değiştirebilir. Zaman zaman cocuğunuzun olumlu davranışlarını pekiştirmek amacıyla uyku saatinde biraz esnek davranarak gec uyumasına izin verebilirsiniz.

* Cazip bir aile ortamında siz TV’nin başında keyif catarken cocuğunuza “Uyku saatin geldi, git yat” demek, cocuk icin kabullenilmesi kolay olmayan bir durumdur. Ozellikle uyku saati kavramının oluşturulmaya calışıldığı ilk donemlerden başlayarak, TV’nin kapatılması, kişisel ihtiyacların giderilmesi, ortamın loş bir hale getirilmesi, uyku saatinden yarım saat once “Biraz sonra yatma zamanın gelecek.” gibi geribildirimlerle, cocuğunuzu uykuya hazırlayabilirsiniz. Ayrıca uyku zamanına yakın bir vakitte cocuğu heyecanlandırıcı, hareketli oyunlardan da kacınmak gerekir.

* Gece uyanma ya da yatmama problemi olan cocuklar elbette gec uyanma problemi de yaşayacaktır. Bu problemi azaltmak icin cocuğunuzun her zamankine oranla erken yattığı ve erken kalktığı bir gunu bulmaya calışın ve o gunu mumkun olduğunca elverişli gecirin. Daha sonra gun hakkında cocuğunuzla konuşabilir ve ona “Dun erken yattığın icin bugun erken kalkabildin ve biz de seninle ne kadar cok zaman gecirebildik.” diyerek onu erken yatmaya ozendirebilirsiniz.



Kaynak; Zaman-Ailem Dergisi