Bircok anne-babanın sorunudur cocuğunun utangac olması. Toplum icinde rahat davranabilmesi, cevresindeki insanlara marifetlerini rahatca sergileyebilmesi, konuşkan ve "bilmiş" bir cocuk olması icin ellerinden geleni yapar anne-babalar.
Hangi tutumlar cocuğunuzu utangac yapar?

Cocuğa baskı yapmak: En tipik anne-baba davranışıdır. Utanan cocuğa "Niye konuşmuyorsun?", "Selam versene!", "Cevap versene!" şeklinde zorlamak ve konuşturmaya calışmak, cocuğa bir nevi baskı uygulamaktır.

Cocuğa kızmak: Cocuğun utangac olmasından bazı anne-babalar cok rahatsız olurlar ve bu rahatsızlığı da kızıp bağırarak ortaya koyarlar. "Yeter artık, bıktım senin bu durumundan, seninle bir daha bir yere gitmeyeceğim." demek, aslında cocuğun bu davranışından en fazla onların utandığının gostergesidir.

Suclayıcı ebeveyn olmak: Yine en sık rastlanan anne-baba davranışıdır. Cocuğu surekli suclayarak eleştirmek ve "Her zaman boyle yapıyorsun.", "Sen hic konuşmuyorsun.", "Bak herkes sana bakıyor.", "Ne kadar ayıp!" şeklinde sozler sarf etmek aslında durumu cozumlemekten son derece uzak, yanlış davranışlardandır.

Alaycı davranmak: Cocuğun yaşadığı duygu ve kaygı durumuyla alay etmek ve onu ozellikle başkalarının yanında hafife almak, "Benim utangac kızıma bakın, yine mi utangaclığın tuttu?" gibi soylemlerde bulunmak cocuğun durumunu daha da zorlaştırmaktan başka bir işe yaramaz.

Cocuğu ayıplamak ve utandırmak: Cocuğun utangaclığını farklı ortamlarda gundeme getirerek, onu utandırmak, başkalarının yanında ayıplamak da bilinen hatalı davranışlardandır. "Bu kadar utangac bir cocuk gordunuz mu, bakın ağzını bile acıp konuşamıyor.", "Herhalde konuşmayı bilmiyor, dilini mi yuttun?" gibi konuşmalar hem ciddi kırıcı hem de olumsuz durumu pekiştirici yanlış konuşmalardır.

Cocuğu yargılamak: "Bir tek sen boylesin, başkasının cocuğu bak nasıl konuşuyor." gibi yargılayıcı ve olumsuz icerikli konuşmalar da cocuktaki bu davranışı kalıcı hale getirmekten başka bir işe yaramayacaktır.

Utangac cocuğa nasıl davranmalı?

• Cocuğunuzun yeni ortamlara alışması icin ona zaman tanıyın ve zorlayıcı olmayın. Cocuğun girdiği ortamın onun da hoşlanacağı bir ortam olmasına dikkat edin.

• Sosyal becerilerini geliştirmesi icin ortam hazırlayın. Spor faaliyetlerine, dans ya da muzik kurslarına, tiyatro calışmalarına yonlendirin. Ozellikle ekip olarak yapacağı calışmalar onun utangaclığını yenmesi icin bulunmaz fırsatlar sunar.

• Oz guvenini geliştirmeye yonelik pekiştirici davranışlarınızı one cıkarın. Utangac cocuklar kendileriyle ilgili olumsuz yargılara sahiptir. Bunu yenmenin yolu sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olmak, bu yolla oz guvenini sağlamlaştırmaktır.

• Cocuğunuzun ozelliklerini dikkate alarak onu bir birey olarak her yonuyle kabul edin. Bir butun olarak değer verdiğinizi hissettirin.

• Cocuğunuzun icine kapandığını, kendisini mutsuz hissettiğini fark ettiğinizde yardım almaktan cekinmeyin. Bazı sıkıntılar cok erken mudahale edildiğinde sorun halini almadan cozumlenebilirler.

• Anne-baba olarak cok ustune duşmeyin ve olabildiğince rahat davranmaya calışın. Durumu cok fazla onemsediğinizde cocuğunuz da kendisinde ciddi bir sorun olduğunu duşunecek ve utangaclığı daha da pekişecektir.

Anka Psikoloji danışma merkezi