Bazı anne-babalar, gunluk yeme-icme, giyim-kuşamdan ote eve alınacak mobilyanın renginden arabanın markasına kadar kucuk cocuklarına soruyor. Ebeveynler, cocuklarına prens ve prenses muamelesi yapıyor ve onların onayını almanın 'iyi bir anne-baba rolu' olduğuna inanıyor. Halbuki bu tavırlar cocuğa oz saygı kazandırmadığı gibi geleceğin kibirli, sorumsuz, ofkeli, kıskanc kişilerini yetiştirmekten ote gecmiyor.

Gunumuzde cocuk kıyafetlerinin hemen hepsinde 'super model', 'prens', 'prenses', 'patron benim' yazıları hÂkim. Cocuklara duzulen bu methiyeler sadece kıyafetlerle sınırlı kalmıyor. Onlar aynı zamanda anne-babasının da prens ve prensesi. En kucuk normal davranışları bile buyuk olaymış gibi alkışlanan, abartılan, ovulen 'prens ve prensesler' ailenin gozbebeği. Ebeveyn bu dunya guzeli veya yakışıklısını mutlu edebilmek icin her dileğini yerine getiriyor. Surekli ovuyor, otoriteyi dahi ona bırakıyor. Oyle ki cevap veremeyecek kadar kucuk olsa bile hangi yemeği istediği soruluyor. Hatta eve alınacak mobilyaların renk secimi cocuğun tercihine bırakılıyor. Anne-baba bu tavırlarıyla cocuğunu mutlu ettiğini veya oz saygısını yukselttiğini duşunse de cocuğa en buyuk kotuluğu yapıyor. Cocuk ve ergen psikiyatristi Gozde Melek Luş'a gore aşırı musamaha gosterilen, ovulen, prens veya prenses gibi buyutulen cocuklar ileride narsist kişiliğe sahip oluyor. Farkında olmasa da ebeveynler geleceğe kibirli, sorumsuz, ofkeli, kıskanc kişiler yetiştiriyor.

Otoriteyi kucuk cocuklara bırakan, hak etmedikleri ovguleri yağdıran, oğretmenlerinin eleştirilerinden koruyan, onların her isteğini yerine getiren, ozgurluk tanırken beraberinde sorumluluk vermeyen anne-babalara sık rastlanıyor. Ayrıca bugun, ebeveynler cocuklarının kendilerine saygı duymalarından ziyade kendilerinden hoşlanmasını ve sert anne-baba olmaktansa onların arkadaşı olmayı yeğliyor. Gecmişte, anne-babasının onayını almak icin cabalayan cocuklar idealinin aksine, anne-babalar cocuklarının onayını almak istiyor. Ebeveynlikte gorulen bu değişimin en buyuk sebebi; anne-babanın kendisine olan hayranlık duygusunun artması ve ebeveyn ve cocuk arasındaki eşitliği teşvik eden kitapların etkisinde kalınması.

2004 yılında Amerika'da yapılan bir araştırmada, "Cocuğun hayata hazırlanması icin oğrenmesi gereken en onemli şey nedir?" sorusuna ebeveynlerin 'kendi adına kararlar vermek' cevabını vermesi de cocuklara prens ve prenses gibi davranıldığını doğruluyor. Ancak ebeveyn cocuğu mutlu etmek ve oz saygısını yukseltmek isterken onu narsist bir kişiliğe donuşturuyor. Gozde Melek Luş, okuloncesi donemde cocuğun secim yapma ve karar vermeye yonlendirilmesinin cocukta kaygı, yetersizlik ve kızgınlık hissine sebep olduğunu soyluyor. Luş, "3 yaşındaki cocuğa gidilecek yerin, yatma saatinin, yemesi, giymesi, izlemesi ve yapmaması gereken şeylerin secimini bırakmak demokratik aile ya da kişilik veren aile olmayı sağlamaz. Aksine sorun meydana getirir. Cocuk narsist bir kişiliğe donuşur. İleriki zamanlarda bedel odemeyi bilmeyen, sınırsız, bencil, umursamaz ve ofkeli cocuklara donuşurler." diyor.

Nedir narsisizm?

Narsisizm kendini beğenmişlik hastalığıdır. Narsist kişiler her şeyi cok iyi bildiklerini duşunur, başkalarının ne hissettiğini dikkate almaz. Kendileri cok ozeldir, eleştirenleri hic sevmezler. Vefasızlık onlar icin normaldir. Her başarıyı sahiplenir, takdir edilmeyi beklerler. Narsist kişiler menfeatci, kontrol etmeyi seven istediğini elde etmek icin şiddete meyilli, eşlerini aldatma riski yuksektir.

Anne babalara tavsiyeler

'Hayır' deyin ve kararlı olun: Cocuğa 'hayır' ifadesini kullanmakta herhangi bir yanlış taraf yoktur. Ama bu konuda kararlı olunmalı. 'Hayır' deyip, cocuk mızmızlandıktan sonra pes ederseniz, cocuğa mızmızlanmanın etkili olduğunu oğretmiş olursunuz. Bol bol sevgi ama aynı zamanda da doğru miktarda yonlendirme.

Cok fazla yetki vermeyin: Kucuk bir cocuğa karşı 'İster misin?' sorusunu idareli kullanın. Okuloncesi bir cocuk, yiyecek ya da giyeceklerini surekli kendisi secmemeli. Kucuk yaştaki cocuklar ne istediklerini tam olarak bilemez.

Cocuğunuza aldığınız kıyafetlere dikkat edin: Cocuklara 'prenses', 'şımarık', 'patron benim', ben muhteşemim, annem de oyle' vb. yazılı kıyafetler almayın. Bunlar 'şirin' gibi gozukse de cocuğa etkisi cok buyuk.

Zaman