Bugunun cocukları yarının yetişkinleri olacak. Peki cocuklar sorumluluk almaya hazır mı? Kimi aileler 'ders calış başka bir işe karışma' diyerek gunluk hayata ait sorumluluk vermezken kimisi de cocuğun yaşını aşkın gorevler veriyor. Doğrusu, cocuğa yaşına gore sorumluluk yuklemektir. Cocuğun bir taraftan ders calışması bir taraftan da yaşına uygun ev işlerinde beceri kazanması gerekir. Bu sorumlulukların yerine getirilmesi cocuğun kişilik gelişimiyle doğrudan ilişkilidir.

Yaz aylarında cocuklar ve gencler aileleriyle daha fazla zaman geciriyor. Aileler bu durumu fırsat bilerek, onların sorumluluk duygusunu geliştirebilir. Cocuklara sorumluluk yuklerken yaşına uygun gorevler vermek ve zaman icinde sorumluluklarını artırmak gerekir.

Anne-babaların cocuklarını yetiştirirken onem vermeleri gereken konulardan biri onların sorumluluk sahibi bireyler olarak yetişmeleridir. Bu konuda her ailede farklı yaklaşımlar izlenmektedir. Bazı anne-babalar cocuk ve genclerden yaşlarının ustunde bir olgunluk beklentisi icinde olurken bazı anne-babalar da tam tersine aşırı ihmalkÂr bir yaklaşım sergiliyor. Bilhassa cocuklarının tahsil yapmasına buyuk onem veren ailelerde cocuk ve genclerin sorumluluk sahibi olması konusundaki butun beklenti akademik başarı yonunde olurken ev ici sorumluluklar ve sosyal sorumluluklara daha az odaklanılmakta, bu da bireyin sağlıklı gelişmesini olumsuz şekilde etkilemektedir.

Bazı ailelerde ise tam tersi bir yaklaşım sergilenmekte, cocuk ve genclerden ev işleri kardeşlerinin bakımı ya da evin butcesine katkıda bulunma gibi konularda sorumluluk beklentisi daha fazla olup akademik ve kişisel gelişim ihmal edilmektedir. Bu sorumlulukların kazandırılması konusundaki tutumlar ise her ailede değişmektedir. Baskıcı, demokratik, aşırı koruyucu, aşırı ilgili ya da ihmalkÂr tavırlar sorumlulukların kazandırılması konusunda farklı sonuclara yol acmaktadır.

Anne-babaların eğitim ve gelir seviyeleri arttıkca eğitime ve akademik gelişmeye verdikleri onem de artmaktadır. Bununla beraber ergenlik cağına gelindiğinde cocuk ve genclerin sorumluluk kazanması konusunda hata yaptıklarını duşunen bircok anne-baba var. Bu anne-babalar cocuklarının okul ve ders calışma dışındaki sorumluluklarını yerine getirmekten uzak durmalarından yakınıyor. 15 yaşına geldiği halde sokuğunu dikemeyen, kıyafetlerini utuleyemeyen, elde camaşır yıkamasını bilmeyen şehirli genclerin sayısı gittikce artıyor.

Anne-babalar rehber olmalı

Sorumluluklarını kazanırken cocuk ve ergenin yaşını ve kişilik ozelliklerini dikkate almalıdır. Kucuk yaşlardan itibaren kucuk sorumluluklar alıp gittikce daha buyuk sorumluluklar almasına ozen gostermelidir.

Cocuk ve ergenlerden bir şey isterken yaşları, kişilikleri ve ilgileri dikkate alınmalıdır. İlgileri doğrultusunda daha fazla sorumluluk verirken ilgi alanlarında olmayan konularda da beceri ve yeteneklerinin gelişmesine ozen gosterilmeli, bu konuda daha kararlı ve sabırlı bir yol izlenmelidir.

Dikiş dikmek, bulaşık yıkamak, utu yapmak, yemek yapmak gibi el becerisi gerektiren işlere kucuk yaşlarda başlamak bazı riskler taşırken aşırı koruyucu davranış, hatalar karşısında şiddetli tepkiler belli becerilerin kazanılması ya da sorumlulukların kazanılmasında gec kalınmasına sebep olmaktadır.

Farika Teymur Artır Uzman Psikolog

Kaynak