Atrial septal defekt nedir?

Kalp bilindiği gibi 4 odacıktan oluşur. Bunlardan 2 tanesi ustte kulakcıklar adını almaktadır. Kalbin ust katındaki bu odacıklar bir zar duvar ile ayrılmıştır ve her iki odacık arasında kan birbirine normal koşullar altında karışmaz. İşte bu zarsı duvarın uzerinde ceşitli buyukluk ve yerlerde delikler bulunmasına Atrial Septal Defekt denir.

İki tip ASD vardır:

Secundum tip ASD: Sekundum septumda meydana gelen defektler.

Primum tip ASD: Endokardial yastıkcıkta meydana gelen defektler: Bunlarda mitral veya tricuspid kapaklarda yarıklar (cleft) ile birlikte olabilir.

Fossa Ovalis Tipi: Fossa ovale yetmezligine bağlı olabildiği gibi , fossa ovalede bir defectine de bağlı olabilir.

Sinus venosus defecti: Bu defect VCS veya VCI’un ağızlarına yakın ve bazan da VCS veya VCI icine alan defectlerdir.

Koroner sinus defecti (unroofed koroner sinus): cok nadir olan bu defectler Koroner sinus atrial kısmının catısız (unroofed) olmasına bağlıdır.

Kulakcıklar arası delik (Atrial septal defekt) olduğunda ne olur?
Normal insan kalbinde sağ ve sol odacıklar arasında kan karışmadan bir duzen icerisinde dolaşır. Vucutta kirlenen kan sağ kulakcık yolu ile kalbe gelir ve oradan sağ karıncığa girerek akciğerlere gider ve oksijenlendikten sonra, okijenden zengin kan sol kulakcık ve oradan da sol karıncık yolu ile vucuda yeniden pompalanarak kullanıma sunulur.

Normalde kalbin sol tarafında kalp ici basınclar sağa gore yuksektir. Bu nedenle de ASD varlığında kan hep soldan sağa doğru olur. Kalp her atımında sol kulakcıktan sağ kulakcığa kanın bir kısmı kacar. Solda kan miktarı azalır ve sağda hep kan miktarı artar.

Klinik Tablo:
Sol-sağ şanta bağlı olarak sağ kulakcık ve sağ karıncık genişlemiştir. Sık ust solunum yolları infeksiyonu izlenir. Gelişme geriliği bunlara eşlik eder.

Fizik Muayene:

Dinlemekle (erken ve orta midsistolik) ufurum saptanır.

Akciğer damar yatağında hastalık (Pulmoner vaskuler hastalık) gelişirse comak parmak, bayılma (senkop) ve kan tukurme (hemoptizi) izlenir.

Akciğer rontgenogramında geniş sağ kulakcık ve karıncık izlenir.

EKG'de uzamış PR mesafesi vardır.

Ekokardiyografi ile tanı konur.

Kateterizasyon ise daha cok tanının teyit edilmesi icindir. Kan orneklerinde oksijenizasyon, sol-sağ şant oranı hesaplanır.

Bu durumda ne olur?
Soylediğimiz gibi sağ karıncık daha fazla kan alır (her iki kulakcıktan da) . Vucuttan ana toplardamarlar yolu ile gelen oksijeni kullanılarak azalmış kirli kan ve kulakcıklar arasından delikten gecerek gelen temizlenmiş sol tarafa kanını bir kısmı. Boylece sağ tarafta yapılan iş artarken buradan akciğerlere giden kan miktarı da artar. Yani iyi şeylerin de fazlası iyi değildir. Akciğerlere normalden fazla kan gitmesi akciğerleri tıpkı bir sele maruz kalması gibi kanla dolması da akciğerlerin yapısını bozar ve akciğerler gerginleşir. Bunun sonucunda da nefes almak zorlaşır. Fazla kan bulunan akciğerlerde ayrıca akım yavaşlar ve bu da bir yandan akciğerlerin mikrobik infeksiyonlara hassasiyetini artırırken, diğer yandan da yavaşlayan akım ve sertleşen akciğerler neden ile sağ karncığın daha da zorlanmasını ve bir engele karşı calışmasına neden olacaktır. 30lu ve ya 40 lı yaşlara kadar hic saptanamayan ASDler bulunabilir.

Bunun anlamı Kulakcıklar Arası Delik (ASD) zararsızmıdır?
Tam boyle soylenemez. Bunun sonucunda sol karıncık kasında buyume başlar. Bu hastalık doğuştan olan bir durum olduğu icin ve yavaş yavaş ve sinsice ilerlediği icin cocuklarda solunum sorunları ve sık sık kolayca ust solunum yolları infeksiyonlarına zemin hazırlar. Yıllar icerisinde sık sık olan infeksiyonlar nedeni ile cocuklarda gelişme geriliği yaparken kalp ve akciğerler de bozulur. Bir gun kalbin pompalama gucu cok bozulacağı icin kalp yetmezliğine kadar gidebilir. Diğer bir ciddi zararlı etki de (komplikasyon) ritm bozukluklarıdır (aritmi). Sağ kulakcıktaki artmış kan miktarı bu odacığın buyumesine yol acar. Sağ kulakcıkta buyume sonucunda buradan gecen kalbin elektrik ileti sistemi (ic sinir) zararlı etkilenir. Hic olmaması gereken yerlerden anarşist iletiler cıkmaya bağlar ve kalbin bir ritm icerisinde kasılmasını bozar.

Kalp gereğinden fazla sayıda kasılır ama bu arada da kulakcıklarda sadece titreme tarzı bir hareket olur pompalama işlevi yurutemezler. Bu duruma tıp dilinde Atrial fibrilasyon deniyor. Bu durum daha cok buyuk bir delik varlığında olur.