Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İbrahim Celik her yaş doneminin ayrı beslenme guclukleri olsa da iştahsızlık sorununun genellikle 9 ay-2 yaş arasında daha sık gorulduğunu belirterek, “Ailelerin beslenme hataları ve alışkanlıkları iştahsızlık, daha doğrusu yemek secme olarak tanımlanan durumun en sık gorulen nedeni. Bu yuzden ailelerin doğuştan itibaren bebeklerini beslerken doğru yaklaşımda bulunmaları cok onemli” diyor.
GELİŞİME ADAPTASYON SORUNU YAŞIYOR OLABİLİR
Dr. İbrahim Celik, iştahsızlığın kabaca fizyolojik ve patolojik etkenler ile yanlış beslenme alışkanlıkları nedeniyle oluştuğunu belirtiyor. Fizyolojik iştahsızlığın temelinde bir hastalık etkeni olmaksızın cocuğun gelişim surecinde karşılaştığı adaptasyon sorunları yatıyor. Orneğin diş cıkarma atakları en bilinen iştahsızlık nedeni olarak goruluyor.
Bir başka fizyolojik etken ise 1 yaşından sonra yavaşlayan buyume-gelişmeye bağlı olarak cocuğun beslenme gereksiniminin duşmesi. Ayrıca besinlerdeki geciş donemleri cocukların en yoğun iştahsız olduğu fizyolojik evreleri oluşturuyor: Sutten pureli gıdalara geciş, yeni tatların denenmesi, bu yeni tat ve kıvama alışma surecinde ciddi beslenme isteksizliği gorulebiliyor.
3 HAFTADAN UZUN SUREN İŞTAHSIZLIK İHMALE GELMEZ
Patolojik nedenlerde iştahsızlığın altında ise genellikle; gribal enfeksiyonlar, idrar yolu enfeksiyonları, viral bağırsak enfeksiyonları, viral hepatitler, ust ve alt solunum yolu enfeksiyonları gibi fizyolojik hastalıklar yatıyor. Bu hastalıklar birkac gun ile birkac hafta arasında iştahsızlık yapıyor ve cocuğun buyume gelişme surecine belirgin olumsuz etkide bulunmuyor.
Ancak 3 haftadan daha uzun sureli iştahsızlığın altında ise genellikle tuberkuloz, kronik enfeksiyonlar, gastrik reflu, kronik bobrek hastalıkları, kalp veya karaciğer hastalıkları ve bazı doğumsal metabolik hastalıklar yatıyor. Bu nedenle 3 haftadan uzun suren iştahsızlık durumlarında cocuğun mutlaka kontrolden gecmesi gerekiyor.
İŞTAH ARTIRAN 12 ONERİ
Uzm. Dr. İbrahim Celik cocuklarda iştahsızlık sorunuyla baş etmenin yollarını şoyle anlatıyor:
1. Ust kat komşunun tariflerini denemeyin: 6 biskuvi, 1 kaşık pekmez, bir yumurta sarısı ve bir dilim peynir... Bulamac besinler diye tanımlanan bu tur tarifler yuksek kalorili oldukları gibi, baskın tatları severek yiyen cocukların dilinde sadece yoğun şeker tadı kalmasına yol acıyor. Bu da cocuklarda şekerli tatlar konusunda secici bir yapı gelişmesine neden oluyor. Buna alışan cocukların damak tadı duyuları da yeni lezzetlere karşı oldukca direncli hale geliyor.
2. İlk denemelerde sabırlı olun: Cocuklar her yeni besine ortalama 8-10 denemeden sonra alışıyor. Bu nedenle ilk denemede bir kÂse dolusu havuc puresini bitirmesini beklemeyin. Ancak bir kaşık bile olsa her gun bu yeni besini cocuğunuza tattırarak alışma surecini sabırla bekleyin.
3. Enerjinizi doğru besinlerde kullanın: Ispanak yedirmek icin cocuğunuzla kılıc kalkan oyunu oynamak yerine, enerji ve sabrınızı; sut - sut urunleri, et, yumurta, balık ve tahıl yedirmeye saklayın. Cunku bu besinler cocuğunuzun gelişimi icin cok daha yaşamsal oneme sahipler.
4. 7. aydan itibaren puturlu gıdalar yedirin: Yiyecekleri catalla ezip, yumuşatarak yedirmeye calışın. İlk denemelerde puturlu yiyemeyen cocuğunuza karşı soğukkanlılığınızı koruyun. Sabır ve inatla denemelere devam edin.
5. Sofraya birlikte oturun: 9 aylıktan sonra cocuğunuzu tok bile olsa mutlaka sizinle birlikte sofraya oturtun. Cocuğunuz erişkinlerin tukettiği gıdaları yiyebilecek yaşa geldiyse sofrada olan yemeklerden yedirmeye calışın. Cocuğunuzun onune koyacağınız kucuk bir ekmek parcası veya kofte ile kendi kendine yemek yeme hazzına varmasını sağlayın.
6. 1 yaşından sonra kontrollu emzirin: Anne sutune cok alışkın ve duşkun bebekler, bir yaşından sonra anne memesini bir nevi tiryaki gibi emiyor. Anneyi her gorduğu yerde, her canı istediğinde emmeye calışıyor. Anne memesi emip bir şekilde doyduğu icin de ekstra gıda yemek istemeyebiliyor. Siz de bu durumdaysanız 1 yaşından sonra emzirme konusunda cok daha kontrollu olun.
7. Cocuğunuza ornek olun: Cocuğunuzun sizin yemek yeme alışkanlıklarınızı aynen taklit edeceğini unutmayın. Sebze yemeğini sevmeyen bir babanın, makarnadan maydanozları ayıklayan bir kardeşin bulunduğu bir ailede kucuk bebeğin onune koyulan her şeyi yiyip bitirmesi beklenmemeli. Elinizde tabakla televizyon izliyorsanız, cocuğunuzu sofrada oturup yemek yemeye ikna etmeniz kolay olmayacaktır.
8. Yemek oncesinde abur cubur yedirmeyin: Yemek oncesi verilen abur cubur atıştırmalıkların, ara oğunlerin yemek saatinde kÂbusa neden olacağını unutmayın.
9.“Yemek sofrada yenir” mesajını verin: Cocukların dikkat suresi cok kısadır ve uzun sure sofrada sabit halde oturmaya tahammul edemezler. İki lokma yedikten sonra ayağa kalkan cocuğunuzun peşinden, elinizde tabak catalla koşuşturmayın. Onu birkac kez uyardıktan sonra hızla sofrayı kaldırıp, yediği besinle yetinmesini sağlayın ve bir sonraki yemek saatine kadar da herhangi bir gıda almasına engel olun.
10. Israr etmeyin, ancak alternatif de yaratmayın: Cocuğunuza 'teklif var ısrar yok, ancak alternatif de yok' deyin. İşin sırrı gaddar anne kavramında yatıyor. Kereviz yemeğini yemeyi reddeden cocuğa karşı doğru yaklaşım makarna pişirmek değil, bir hafta sureyle her oğunde kereviz yemeği sunmaktan geciyor.
11. Oyun oynayarak yedirin: Cocuğunuz 1 yaşında ise belli oranda oyunla, kandırmaca ile yemek seanslarını daha cekici hale getirilebilirsiniz. Ancak bunu, videoya kaydedilmiş reklam serilerinin onune oturtularak, her reklam dongusunde ağzını robot gibi acan bir cocuk noktasına kadar goturmeyin.
12. Ceza ya da odul vermeyin: Yemek seanslarıyla ilişkilendirilmiş ceza/odul yontemleri başlangıcta işe yarıyor gibi gorunebilir, ancak' yaşamak icin yemeliyiz' algısının kurulmasına olumlu katkısı olmaz.
