Aylara Gore Bebek Gelişimi: 0-12 Ay



Yeni doğan bebek, ev halkı ve ozellikle anne icin yeni bir yaşamdır. Bebeklerin ilk gunlerde genel olarak uyumak, emmek, kaka ve ciş yapmak dışında fazla bir eylemleri yoktur. Sadece yeni tanıştığı bu ...dunyayı keşfetmeye başlayarak, onun icin cok yeni olan yaşamayı oğrenmeye calışır. Dunyayı ilk once gozleriyle, sonra elleriyle, sonra bacaklarıyla kaşfetmeye başlar.

İlk gunlerde sadece varlığıyla hayatınızda olduğunu duşunduğunuz bebeğiniz, ailenize katılmasıyla birlikte aslında siz anne babaları fazlasıyla etkiler. Doğduğu andan itibaren caresiz olan bebeğiniz sizin ilginize, bilginize ve sevginize muhtactır.

Size bağımlı ve muhtac olan, her şeyiyle kendine ozgu ozellikleri ve davranışlar olan bebeğinizin beslenme, uyuma, ağlama alışkanlıkları da kendine ozgudur. Dış gorunuş itibariyle komşu, arkadaş ve cevrenizdekilerin bebeklerinden cok farklı olacağından gelişim surecleri de farklılık gosterecektir.

Doğumdan 2 yaşına kadar olan surecte sağlıklı bebekler neleri yapabilir, neleri yapamaz, neleri anlar, nelere tepki verir biliyor musunuz? 1. aydan 24. aya kadar her sağlıklı normal bebeğin sergilemesi gereken gelişim sureclerini birlikte oğrenelim.

1. Ay
Neler Yapabilir?

● Ağzını acıp, meme başını arar, emme ve yutma hareketleri yapar.

● Ellerini yumruk yapıp ağzına goturur.

● Uyanık olduğunda sizin yuzunuze bakar ve sesinizi dinler.

● Oynarken ayakları ve ellerine dayanıp itebilir.

● Sırt ustunden, yana donmeye calışır.

● Parmağınızı emmeye calışır.

● Ac, huzursuz ve sıkıntılı olduğunda ağlayarak ilişki kurmaya calışır.

● Gunun buyuk coğunluğunda uyur, 2-3 saatte bir uyanıp beslenmeye calışır.

● Oturur durumda başını, ara sıra dik tutabilir.

● Yuzukoyun yatırılınca başını titreterek kaldırabilir.

● Avcuna konan parmağı sıkı sıkı tutar.

● Cıngırak ve zil sesine ilgi duyar, tepki verir.

● Bakışlarını yanına gelen kişi ustunde tutar.

Değişiklikler

● Goz kasları geliştikce goz hareketlerini daha kontrollu yapmaya başlar. Goz kasları hala tam olarak gelişmediği icin de zaman zaman goz kaymaları olabilir.

● Kişiliği gelişmeye başlar, bu nedenle bazı bebekler huysuz ve cok gurultulu iken diğer bebekler sakin ve sessiz olabilir.

● Birinci ayın sonuna doğru, sizin konuşmalarınıza, sesinize ve dokunmanıza yanıt olarak gulumsemeye başlar. Bu bebeğinizin sosyalleşmeye başlaması demektir.

● Beslenme saatleri gittikce daha duzenli olmaya başlar.

Oyunlar

● Bebeğinizin yuz ifadelerini ve onun cıkardığı sesleri taklit ediniz.

● Bebeğinizin kulağına yumuşak bir ses tonu ile konuşup, muzik dinletebilirsiniz. Basit ninniler, tekerlemeler ve halk turkuleri onun icin dinlendirici ve sakinleştirici olacaktır.

● Bebeğinizi, başını destekleyerek omzunuzda taşıyabilir, boylece cevreyi gormesini ve kendini eğlendirmesini sağlayabilirsiniz.

● 20-30 cm. mesafeden bebeğinize resimler, basit şekilli parlak renkli veya siyah beyaz şekiller, oyuncaklar gosterebilirsiniz.

● Yatağının kenarlarına ufak, hareketli, parlak hayvan figurleri, ayna, cıngıraklar asabilirsiniz.

● Bebeğinizi kucağınıza alıp opun ve ona sarılıp uzanın.

● Bebeğinizle konuşun ve onu ismi ile cağırın. Gormekten en cok hoşlandığı şeklin insan yuzu olduğunu unutmayın.

Beslenme

● Mumkunse bebeğinize sadece anne sutu verin. Eğer herhangi bir nedenle anne sutu veremiyorsanız ya da sutunuzun yetmediğini duşunuyorsanız, doktorunuzun onereceği hazır mamaları verebilirsiniz. Bu donemde mecbur kalmadıkca inek sutu kullanmayınız.

● Bebeğinizin beslenmeye başlamadan rahat ve huzurlu olmasını sağlayınız. Altı kirli ise emzirmeden once altını değiştiriniz. Bebeğinizin uyanık olduğuna ve beslenmeye hazır olduğuna emin olunuz.

● Emzirdikten sonra mutlaka gazını cıkartınız.

Bakım

● Bebeğinizin altını sık sık değiştiriniz. Bu donemde bebeklerin pek coğu genellikle hemen beslendikten sonra olmak uzere gunde 4-6 defa kakasını yapar.

● Bebeğinizin tırnaklarını kesiniz, boylece kendini cizmesine engel olursunuz.

● Arabaya bindiğinizde bebeğinizin mutlaka yaşına uygun bebek koltuğuna bağlı olduğuna emin olunuz.

● Bebeğiniz ağladığı zamanlarda bebeğinizi kucağınıza alarak yumuşak bir sesle onunla konuşun veya mırıldanın.

● Gunduzleri dolaşırken bebeğinizi onunuze astığınız kanguru ile taşıyabilirsiniz. Temasınız ve sıcaklığınız onda guven hissi uyandıracak ve hareketler bebeğin denge duyusunun gelişmesine yardımcı olacaktır.

● Evdeki diğer kardeşlerin sizin denetiminizde bebeğe dokunmalarına, sevmelerine ve onun bakımında size yardımcı olmalarına olanak sağlayınız. Boylece hem gereksiz kıskanclıkların onune gecilecek hem de kardeşler arasında sağlıklı bir ilişki kurulması mumkun olacaktır.

● Bebeğiniz icin guvenebileceğiniz ve iyi ilişki kurabileceğiniz bir doktor secin. 2 haftalık ve 4 haftalık olduğunda muayenelerini yaptırın. 1. ayında doğumda yapılan Hepatit B aşısının ikincisini yaptırın.

2. Ay
Neler Yapabilir?

● Annesi dışındaki farklı yuzleri ve sesleri tanıyabilir.

● Gozleriyle hareketlerinizi izler. Uc boyutlu objeleri ve parlak renkleri seyretmekten hoşlanır.

● Ellerini acmaya başlar.

● Duz ve sert zemine bastırıldığında ayaklarıyla zemini iter. (Bu bir reflekstir. Gucu gostermez. Sert zemine basınca bacak gerilir.)

● Eline aldığı her şeyi ağzına goturup emer. Emerek sakinleşir.

● Eline aldığı oyuncağı duşurmeden 1-2 saniye tutabilir.

● Uyku pozisyonu icin tercihi oluşmaya başlar. Genellikle gece bir-iki kez uyanarak beslenir. Bazen 8 saat uyuyabilir. Bazı bebekler ise hala 2-3 saatte bir kalkabilir.

Değişiklikler

● Duygularını ifade edebilmeye başlar. Mutluluğu, kızgınlığı net bir şekilde gosterir.

● Kucaklama veya tanıdık sesle sakinleşir. Guvende olduğunu bilir.

● Beslenme ve uyku saatleri duzene girmeye başlar. Bazı bebekler gece boyu uyuyabilir.

● Sinir sisteminin gelişimi nedeniyle hareketleri daha sakindir. Sıcramalar azalır, ancak uykuda devam edebilir. Başını dik tutabilir.

● İlgisini ceken sese doğru doner, biberonu gorunce emme hareketi başlar. Annesi ya da ona bakan kişiyi gorunce mutlu sesler cıkarır, sevindiğini belli eder.

Oyunlar

● Bebeğinizin dikkatini cekmek icin yumuşak, nazik ama alcalan, yukselen farklı ses tonlarıyla konuşun, goz teması kurun. Mimiklerinizi izlemesine ve taklit etmesine izin verin. Sakinleştirmek istiyorsanız alcak sesle ritmik konuşun, sevdiğinizi soyleyin, ovun. Bebeğinizle konuşmanız bu donemde onun icin en eğlenceli oyundur. Sizinle birlikte bazı heceleri cıkarır, aaa-ooo-agu gibi.

● Cıngırağı kulağının yanında yavaşca sallayarak, parlak renkli bir oyuncağı yuzune yaklaştırıp, uzaklaştırarak onu eğlendirebilirsiniz.

● Kulağına yavaş sesle ismini soylediğinizde gozleri hareketlenir, başını size cevirmeye calışır.

● Hava izin verdiği surece bebeğinizi gunluk yuruyuşe cıkarın.

● Konuşun, dokunun, kucaklayın ve sevginizi gosterin.

Beslenme

● Sadece anne sutu ile, yetmiyorsa destek olarak yaşına uygun mama ile besleyin.

● Gunde beş oğun verebilirsiniz. Unutmayın her bebek kendine ozgudur. Daha az veya daha cok yiyebilir. Onemli olan sağlıklı buyumedir.

● Ek besinleri doktorunuza danışmadan vermeyin, bunlar icin henuz cok kucuktur.

● Anne sutu veriyorsanız her beslenmede iki goğsunuzu de vermeye calışın. İstemiyorsa zorlamayın.

● Sıkı diyet ve ağır spor sut miktarınızı azaltabilir. Gunluk yuruyuşleri tercih edin. Unutmayın emzirme kilo vermenize yardımcıdır.

● Doktorunuz herhangi bir nedenle size ilac yazarsa, emzirdiğinizi mutlaka hatırlatın. Kendiniz herhangi bir ilac almadan once mutlaka bebeğinizin doktoruna danışın. Gebelikte kullandığınız vitaminlere devam edin.

Bakım

● Duşmelere karşı dikkatli olun. Bebeğinizi yuksek bir yerde yalnız bırakmayın. Yakalayıp kendini yuvarlamaya yardım edecek şeylerin yakınına yatırmayın.

● Bezini her değiştirişinizde poposunu ılık suyla yıkayın veya ılık suda ıslatılmış pamukla temizleyin. Koruyucu bir krem kullanmak pişikleri onleyici olacaktır.

● Banyo yaparken kuvetin tabanına bir havlu koyarsanız kaymasını onlersiniz.

● Gozlerini, kulağını ve burnunu yumuşak bir tulbentle temizleyin.

● Birinci karma aşıları, rotavirus aşısı ve kontrolu icin doktora goturun.

3. Ay
Neler Yapabilir?

● Sesler cıkarır, mimiklerle cilve yapar, dış dunya ile ilişkisi gelişir. Daha az ağlar.

● Yalnız bırakılırsa protesto eder. Sosyal olmak ister. Yanında birinin varlığı onu mutlu eder.

● Farklı renk ve oyuncaklardan hoşlanır. Ozellikle cıngıraklar ilgisini ceker.

● Uzattığınız nesnelere uzanır, onları yakalayabilir ve birkac saniye tutabilir.

● Gozunun onunde yavaş hareket ettirdiğiniz oyuncağı bir yandan diğer yana kadar izleyebilir. Sadece gozuyle izlemek, gormek icin kafasını da nesneyi goturduğunuz yana cevirir.

● Yuzukoyun yatarken dirseklerinden destek alarak başını kaldırabilir.

● 7-8 saat beslenmeden gece uykusu uyuyabilir.

Değişiklikler

● Başını ve govdesini daha iyi kontrol eder. Artık başını, govdesini cok cevirmeden tek başına cevirebilir.

● Hareketleri gelişir. Her şeyi gozler, yaptıklarınızı izler, uzattıklarınızı yakalar ve emmek icin ağzına goturur.

● El ve parmakları ile ilgilenir, uzun sure onlara bakar. Evirip cevirerek uzun sure elleriyle oyalanabilir.

● Gormesi neredeyse tamdır. Nesneleri, renkleri tum ayrıntılarıyla gorur.

● Uyku, uyanıklık ve yeme duzeni oluşmaya başlar.

Oyunlar

● Bebeğinizle oynarken yuzunuzun tamamını gorebilmesi icin direkt ona bakın.

● Pek cok farklı nesne gosterin. Bunun icin parlak renkli, dinlemesi, dokunması, izlemesi ilginc olan ama ağzına goturduğunde yutma riski olmayacak kadar buyuk oyuncaklar secin. Yakalaması, ulaşması icin onu cesaretlendirin.

● Yatağına kırılmayan bir ayna asın, yalnız olmadığını hisseder, kendini inceler.

● Eline kucuk bir cıngırak verip, onunla nasıl ses cıkaracağını ve sallamayı oğretin.

● Onun yaptıklarından, memnun olduğunuzu gosterin, onu ovun ve sık sık ismini soyleyin.

● Bebeğinize şarkı soyleyip, onunla dans edin. Ona ilgi ve sevginizi sunun.

Beslenme

● Hala sadece anne sutu veya mama ile besleyin.

● Sutunuzu zorunlu hallerde verilmek uzere depolayabilirsiniz. Sutunuzu buzdolabında 24 saat, derin dondurucuda 6 ay saklayabilirsiniz.

● Doktorunuz onermeden katı gıdalara başlamayın.

● Dinlenmeye, dengeli beslenmeye ve yeterince sıvı almaya ozen gosterin.

Bakım

● Kucuk parcalı oyuncakları bebeğinizden uzak tutun.

● Bebeğiniz minik bir sepette uyuyorsa ona bebek karyolası almayı planlayın. Ozellikle parmaklıkların arasının sıkışmayacağı kadar dar ve yuksekliğin duşmeyeceği boyutta olmasına ozen gosterin.

● Bebeği dışarı cıkarırken sizin rahat ettiğiniz kıyafetin bir fazlasını giydirin. Siz suveterle cıkarken ona 3 battaniye ortmeyin.

● Dışarıya cok fazla cıkmıyor olsanız da yavaş yavaş guvenilir bir bebek bakıcısı araştırmaya başlayın. Onu siz birlikteyken bebeğinizle tanıştırın.

● Bebeğinizi normal kontrolu, pnomokok ve BCG aşısı icin doktorunuza goturun.

4. Ay
Neler Yapabilir?

● Avucuna konan nesneyi tutabilir, bırakmakta zorlanabilir. Uzatılan objeye uzanabilir, ama tutabilmesi icin bir iki hamle gerekebilir.

● Donebilir.

● Destekle oturabilir, başını dik tutabilir.

● Dudaklarını şapırdatabilir, dudaklarını sarkıtarak somurtma ifadesi takınabilir.

● Evdeki farklı kişileri tanır. Onunla ilgilenildiğinde sıcak ve sesli gulumsemeleri vardır.

● Oyunlardan, oyuncaklardan hoşlanır.

● Gece boyu uyuyabilir, bezini kaka yapmadığı surece değiştirmek gerekmez.

Değişiklikler

● İlk dişi cıkarmaya hazırlanır.

● Gormesi tamamlanır, her şeyi renkleriyle gorur. Farklı uzaklıklara gozunu odaklayabilir.

● Duyma tam gelişir. Farklı seslerle ilgilenir, kendi cıkardığı sesleri dinler. Surekli yeni heceler cıkarır. Onunla yumuşak konuşursanız rahatlar, gulumser, kızgın konuşursanız ağlamaya başlar.

● El, parmak koordinasyonu gelişir. Elleri ile yapmak istediği şeyi yapmayı oğrenir.

Oyunlar

● Bebeğinize tutacağı, kavrayabileği, dinleyebileceği oyuncaklar verin. Sizi koklamasına izin verin. Muzik dinletin.

● Banyo yaparken oyun icin biraz daha uzun bir zaman ayırın. Banyo oyuncakları ile oynaması gelişimine yardım eder.

● Bebeğinizin başarılarını overek, gulumseyerek, onu kucaklayıp severek kutlayın. Unutmayın bebeğiniz sizin ovgulerinizle motive olan sosyal bir canlıdır.

Beslenme

● Bebeğiniz acıktığını cok daha kolay belli edebildiği icin beslenme saatlerinizi isteğe bağlı duzenleyebilirsiniz.

● Sadece anne sutu alıyor ve tartı artışı ideal ise oyle devam edin. Ek mama da veriyorsanız doktorunuzun onerileri doğrultusunda purelere başlayabilirsiniz. Her yeni besine tek başına ve az miktarda başlayın, yeni tatlara alışmasına izin verin. Hic bir besin ve oğun icin bebeğinizle kavga etmeyin. İstemediği zaman bırakın, daha sonra tekrar denersiniz.

Bakım

● Oyuncakların guvenli olmasına ozen gosterin. Metal cıkıntılarının gevşemediğinden, tuylu oyuncakların goz, burun gibi yutulabilecek veya boğulmaya neden olabilecek kucuk parcalarının kopmayacağından emin olun.

● Bebeğiniz emzik kullanıyorsa bunu boynuna asmayın, kullandığınız asıcı boğulmasına, boynunda kesik ve yaralara neden olabilir.

● Eğer diş cıkarmaya başladıysa diş kaşıyıcılar, ozellikle buzdolabında soğutulmuş olanlar onu rahatlatır. Ama bunlar haric her şeyi de kaşımak icin kullanabilir.

● Bebeğinizi 2. karma aşısı, rotavirus aşısı ve normal kontrolu icin doktora goturun.

5. Ay
Neler Yapabilir?

● Sesinize tepki verir, konuşanı gorebilmek icin doner, arar. Annesinin sesini duyunca ağlamayı keser, heyecanlanır.

● İlgilendiğinizde gulumser ve size yanıt olarak kendi dilinde konuşur.

● Pek cok farklı ses cıkarır. Bunların bir kısmı kendine ozgudur. Duyduklarını taklit etmeye başlayabilir.

● Gorduğu hareketleri taklit etmeye calışır.

● Elinden oyuncağının alınması veya onu mutsuz eden bir davranışı protesto eder, bağırır, ağlar ya da kendini sıkarak tepki verir.

● Her şeye dokunmak, her şeyi tutmak ve tatmak ister. Elindeki oyuncağı diğer eline gecirebilir.

● Uykusu, yemesi, dışkılaması belli saatlerde olmaya başlar.

Değişiklikler

● Emekleme benzeri hareketler başlar. Yatağında yatırdığınızdan farklı yerlerde bulmaya başlarsınız.

● Yabancılaşma başlar. Sık gormediği kişilere ağlayarak veya saklanmaya calışarak tepki verebilir.

● Kilo artışı daha yavaşlar. Bu ayda genellikle doğum kilosunun iki katına ulaşmıştır.

Oyunlar

● Bebeğinizin cıkardığı sesleri taklit edip onu konuşmaya teşvik edin. Net, kısa cumlecikler kurun ve kelimeleri tekrarlayarak konuşun. Şarkılar soyleyin.

● Bebeğinizin başka bebeklerle karşılaşmasını sağlayın, birbirlerini inceleyip konuşmalarına izin verin.

● Sık sık kucaklayın, sevginizi gosterin.

● Yatak ustune takılan muzikli donenceleri bu ayda kaldırın, bebeğiniz uzanıp yakalayabilir ve yaralanabilir.

● Eliyle rahatca kavrayabileği yumuşak, sesli oyuncaklardan hoşlanır. Yavaş yavaş oyuncak tercihi başlar.

Beslenme

● Anne sutu veya mama vermeye devam edin. 1 yaşından once inek sutunu alerji riski nedeniyle vermeyin.

● Doktorunuz katı besinlere başlamanızı soylediyse, her besine tek tek ve bir iki kaşıkla başlayın, alıştıkca miktarını artırın. Doyduğunu belirttiğinde yedirmeyi bırakın, aşırı beslemeyin.

● Yemek saatlerinin ikiniz icin de zevkli bir zaman olmasına gayret edin. Karşılıklı inatlaşmalardan kacının.

Bakım

● Bebeğiniz ana kucağından kolayca kalkıp yuvarlanabilecek kadar buyudu, dikkatli olun. Yuksek yerlerde tek başına bırakmayın. Ana kucağı ya da pusetinde mutlaka bağlı olmasına ozen gosterin.

● Evinizi bebek icin guvenli bir hale getirmeye başlayın, kabloları, yuvarlanabilen tabure gibi aracları ortadan kaldırın. Masa sehpa gibi eşyaların sivri koşeli olmamasına dikkat edin.

● Ozellikle sarkan ortuler ve uzerindeki ağır, kırılabilen eşyaların meraklı bebeğiniz icin oluşturacağı tehlikeleri goz onunde bulundurun.

● 2. pnomokok aşısı ve kontrol icin doktorunuza goturun.

6. Ay
Neler Yapabilir?

● Her yone donebilir.

● Karnı yerden tam kalkmadan surunur, emekleyebilir, donmekten keyif alır. Odayı donerek turlayabilir.

● Kısa sureli oturabilir, ancak dengesini sağlamakta uzun sure başarılı olamayabilir.

● Nesneyi bir elinden diğer eline cok rahatlıkla gecirir.

● Ses cıkarabildiği objeleri sallamaktan hoşlanır. Cıkarabildiği sesleri başkalarıyla paylaşmak ister.

● Duşurduğu oyuncağın kendine geri gelmesini ister. Attım, aldım oyunları hoşuna gider.

● Yuzunuzle oynamaktan, sac cekmekten hoşlanır.


Değişiklikler

● Elleriyle kendisini beslemeye calışır, tabağındaki yemekle karın doyurmaktan cok oynamak icin ilgilenir.

● Bebeğinizin zekası hızla artar. İstediğine ulaşmak icin plan yapmaya başlar. Orneğin; yakalanmadan ulaşmak istediği yere gitmek icin daha seri emeklemeye calışır. Ona bakmadığınız zamanı kollar, almak istediği şeye ulaşana kadar farklı zamanlarda hamle yapar.

● Henuz konuşmasa bile, anne, mama, araba, banyo gibi kendince onemli sozcukleri tanır.

● Mutluluğu, sevgisini, korkusunu, sabırsızlığını, heyecanını ve pek cok duyguyu ifade edebilir.

Oyunlar

● Bebeğinizle şarkılar soyleyin, birlikte el cırparak tempo tutun, sozcukleri yumuşak bir ses tonuyla acıkca vurgulayarak soyleyin.

● Bebeğinizi kucağınıza alın ve onun cıkardığı sesleri ve yuz ifadelerini onunla birlikte tekrarlayın.

● Bebeğinizin cevresine yumuşak yastıklar koyarak desteksiz oturmaya teşvik edin.

● Bebeğinizi karın uzerine yere yatırın, kollarıyla kendini yerden kaldırmasına ve ilerlemesine teşvik edin.

● Bebeğinizin sizi gorebileceği bir yere gecip kollarınızı acın ve onu kucaklayacağınızı soyleyin, bebeğiniz gulumser, cilve yapar. Size ulaşmaya calışırken onu kucaklayın.

Beslenme

● Bebeğiniz katı besinlerle tanışmaya devam eder. Monuye yeni tahıllar, meyve suları ve sebzeler eklenir. Bu donemde henuz portakal ve domates suyundan, bal ve yumurta akından uzak durun. Bu besinler icin 1 yaşını bekleyin.

Bakım

● Evdeki ulaşılabilir butun prizleri emniyete alın, kabloları ortadan kaldırın, yerlerde ve bebeğin ulaşabileceği alanlarda yutabileceği, boğulmasına neden olabilecek boyutta oyuncak vs. bırakmayın. Mobilyalarda ve onun kemirip dokunacağı eşyaların boyalarının kurşun icermemesine dikkat edin.

● Eviniz merdivenli ise ağızlarını minik engel kapılarla kapatın. İlacları ve temizlik malzemelerini ust raflarda ve kilitli dolaplarda saklayın. Sıcak radyatorlere ulaşmaması icin engeller koyun, balkonları da onun icin guvenli hale getirin.

● Bebek arabasıyla dolaşmaya cıkın, parka goturun.

● Kontrol ve 3. karma aşıları icin doktora goturun.

7. Ay
Neler Yapabilir?

● Emeklemeye başlar. Pek cok emekleme stili vardır. Mutlaka dort elle emeklemeyebilir. Popo ustunde, karın ustunde surunebilir veya kendine ozgu stiller yaratabilir.

● Kendini yukarı cekip ayakta pozisyona gelmeye calışır.

● Değişik gorduğu her objeyi tadarak, sallayarak, koklayarak, atıp vurarak tanımaya calışır.

● Sosyal olaylara katılmaya calışır, birey olduğunu hissettirmek ister.

● Kelimeleri ve sesleri taklit etmeye calışır.


Değişiklikler

● Dengesi iyice gelişir. Elinde oyuncakla oynarken bile rahatca oturabilir.

● Cok meraklı ve maceracıdır. Korku sayesinde bu duygular torpulenir. Merakla araştırır, ilerler, dokunur ama elini hemen ceker, yanınızdan ayrılır ancak kısa surede geri doner. Varlığınız ona guven verir.

● Parmaklarını kullanmayı oğrenir. Baş ve işaret parmağıyla eşyaları kavramaya başlar.

● Duşunme, muhakeme yetileri gelişir. Orneğin goremese bile yuksekte ilginc nesneler olabileceğini bilir, ortuyu cekerek veya parmak ucunda yukselip yukselip eliyle sıvazlayarak onlara ulaşmanın yollarını bulur. Beceremezse vazgecmez, farklı ulaşma yolları arar.

● Bebeğiniz sizin neleri yapmasından hoşlanmadığınızı bilir, isterse uygular. Neleri yapmak istemediğini size net ifade eder, zorlanırsa tepki verir.


Oyunlar

● Bebeğinize bebek magazinlerini, resimli kitapları gosterin. Elleriyle kavrayıp inceleyebileceği kalın sayfalı mumkunse her sayfada buyuk tek resimler olan kitaplar alın. Resimleri masal gibi anlatın, hayvanları sesleri ve hareketleriyle tanıtın.

● E-cee oynayabilirsiniz. Bir ortu ile yuzunuzu kapatıp, birden acın, cok keyiflenecektir. Daha sonra onun yuzunu kapatarak oyunu geliştirin.

● Ayna karşısında kendini gosterip, kim olduğunu sorun. Aynadaki goruntuyu işaret edip adını soyleyin.

● Ne yaptığını soyleyerek onunla dans edin.

● Bebeğinizi kucaklayın ve onunla yumuşak ses tonuyla konuşun, ona sevdiğinizi soyleyin.


Beslenme

● Bebeğin eline siz yanındayken kolay parcalanmayan biskuviler veya ekmek kabuğu verebilirsiniz.

● Hazır meyve suları, kolalı icecekler, şekerli su, şekerler veya diğer tatlandırılmış mamuller cocuğunuza uygun besinler değildir.

● Biberonla besleniyorsa yatağında uyurken biberonun ağzında kalmamasına ozen gosterin. Buna diş sağlığı icin dikkat edilmelidir.

● Yemek zamanı eline bir şeyler vererek kendini beslemesine izin verin. Kaşık tutabilir, bardağını ağzına goturmeye calışabilir. Parmaklarıyla kendini besleyebilir.


Bakım

● Diş cıkarma bulguları başlayabilir. Hafif ateş, dışkıda sulanma, hafif keyifsizlikler olabilir. Bu bulgular uzun surerse doktorunuzu haberdar edin.

● Bebeğinize bakamayacak kadar meşgul olduğunuz zamanlarda onu birkac oyuncakla birlikte oyun parkına koyun, onun icin daha guvenli olur.

● Araba icin yaşına uygun araba koltuğu alın. Artık arka koltukta yuzu one donuk olarak koltuğunda oturabilir.

● 3. ponomokok aşısı ve kontrolu icin doktora goturun.


8. Ay
Neler Yapabilir?

● Kucuk oyuncakları baş ve işaret parmağı ile yakalar. Tuttuğu eşyaları ağzına goturmeye calışmaktansa incelemeye başlar.

● Yardım almadan oturur pozisyona gecebilir, emekleme hızlanır, kendini yukarı cekerek ayağa kaldırabilir.

● Başkaları ile oynamaktan hoşlanır.

● Gecmişi hatırlar, yeniden karşılaştığı olayları hatırlayarak davranışını belirler.

● Anneye ilgisi cok artar, onun yaşam kaynağı olduğunun farkındadır, gozunun onunden ayrılmasını istemez, ayrılık korkusu başlar.


Değişiklikler

● Etrafında gorduğu her şeyi merakla inceler. Ciğner, vurur, fırlatır ve boşaltır.

● Tırmanmayı sever, alcak mobilyalara, merdivenlere, acabildiği cekmecelere tırmanır, nasıl geri doneceği umrunda değildir.

● Ne istediğini iyi bilir. Kişiliği gelişmeye başlar. Yoluna cıkıldığında sinirlenir.

● Kendi yeme sitilini ve monusunu oluşturmaya başlar.

● Goruşu tam olarak gelişmiştir. Etrafındaki tum ayrıntıları secer.

● Bebeğiniz sizi taklit ederek dunyada nasıl yaşayacağını oğrenmeye başlar. Sozcukleri cıkaramasa da mimikleriyle konuşmanızı taklit eder. Ev icindeki butun davranışlarınızı izler. Siz istediğinizde değil kendi istediğinde, hazır olduğunda ve uygun yerde oğrendiklerini tekrarlar.


Oyunlar

● Bebeğinizin taklit etmekten hoşlanacağı eğlenceli sesler cıkarın, hareketler yapın.

● Bebekler ve cocuklar icin yapılmış muzikler, şarkılar dinletin.

● Ayakta pozisyona getirerek dans etmesini, yurumesini, tempo tutmasını sağlayın.

● Bebeğiniz ile birlikte emekleyin. Hızlandıkca ovun. Buyuk cocuğunuz varsa onu da size katılmaya ikna edin.

● Oyuncaklarını bir sepete doldurun, nasıl cıkaracağını oğretin, sonra yeniden doldurup onun boşaltmasına izin verin.

● Bebeğinizle birlikte alışverişe cıkın, kalabalık ortamlar onun icin uyarıcı ve eğlencelidir.

● Bebeğinize kucaklamak, opmek, konuşmak icin zaman ayırın.


Beslenme

● Yeni deneyeceğiniz besinleri bebeğiniz acken verin.

● Eline kemirmesi icin az pişirilmiş sebzeler, biskuvi, meyveler verin.

● Domates yedirmeye ve portakal suyuna başlayabilirsiniz.

● Bebeğinizin bağımsızlık gosterilerine hazırlıklı olun. Aniden bebek yemeklerini istemez, kaşığı reddederse bunu sorun yapmayın. Yemeği onune koyun, kendini beslemesine izin verin ama bu arada devrilen tabaklara, sacılan yemeklere de hazırlıklı olun.

Bakım

● Bebeğinizin favori oyun alanı mutfağınız, alt cekmeceler, girebileceği kadar kucuk aralıklardır. Ozellikle kesici, sivri, kırılabilir eşyalarınızı ust raflara taşıyın. Cekmeceleri ve tehlikeli bolumlerin kapılarını kilitleyin veya ulaşmasını onleyecek engeller koyun.

● Buyuk cocuğunuza onun kenara itildiğini duşunmesine fırsat vermeyecek şekilde zaman ayırın. Kendine guvenini tazeleyin.

● Doktor, ambulans, itfaiye, polis ve zehir danışma merkezinin telefonlarını kaydedin, telefonun yanında ulaşabileceğiniz bir yere koyun.

● 3. Hepatit B aşısı ve kontrolu icin doktorunuzu ziyaret edin.


9. Ay
Neler Yapabilir?

● Baş ve vucudunu rahatca kontrol ederek tutunup ayağa kalkar.

● Mukemmel emekler.

● Objeleri rahatlıkla tutar ve oynar.

● Oynamak icin birbirine benzeyen oyuncakları toplar; kupler, toplar, kapaklar v.s gibi.

● Belli objeler arasında kesin ilişki kurabilir. Anahtarı kilide sokmak, kapağı kavanoza kapatmak, kumandayı televizyona doğru tutmak gibi. Dışarı cıkıyoruz dediğinizde ayakkabısını arar, getirir. Yemek yiyeceğini soylerseniz hazırlanır.

● Ayakkabı, buskuvi, top gibi pek cok sozcuğu; bana getir, bana ver gibi basit emirleri anlar.

● Yuksek sesten korkmak gibi yeni korkular geliştirir. Elle tutamadığı soyut şeyler onun icin korku kaynağıdır. Korna sesinden korkuyorsa mutlaka arabadan geldiğini gosterin. Matkap, camaşır makinesi calışırken cıkardıkları sesin kaynağı olduklarını gosterin. Ses ile nesne arasında ilişki kurduğu zaman korku azalır.


Değişiklikler

● Kalkıp yurumek ister, ancak tek başına başaramayabilir, destek ister. Mobilyalara tutunarak dolaşır.

● İlginizin hep ona yonelik olmasını, onu takdir etmenizi ister. Alkışlamayı oğrenir ve iyi olduğunu duşunduğu işleri yapınca alkışlanmak ister.

● Başkalarının duygularına duyarlıdır, uzulen veya ağlayanlar onu etkiler, ağlamaya başlar.

● Becerileri geliştikce kendini daha uzun sure oyalayabilir, ozellikle etrafı keşfetmekten cok hoşlanır. Tehlike kavramı tam oluşmadığı icin bu donemde merak başına iş acabilir.


Oyunlar


● Bir oyuncağını ortunun altına saklayıp,”nerde oyuncak” diye sorun, bulmakta zorlanırsa ortuyu biraz aralayın.

● Ona oten oyuncaklardan alıp, nasıl ses cıkaracağını gosterin. Başarabildiğinde alkışlayın.

● Banyo kuvetini doldurup oturtun, yavaşca yuzune su atın, onun da sizi ıslatmasına izin verin.

● Parmak oyunları oynayın. Şarkı soyleyerek parmaklarınızla hareketleri vucudunda gostererek birlikte eğlenin.

● Yatak ve uyku zamanı icin bir duzen geliştirin. Uyku zamanına yakın onunla onu uyaran oyunlar oynamayın. Bebeğinizi kucaklayıp, onunla yumuşak tonda konuşun. Bir hikaye okuyun veya bir masal anlatın, yatağına sadece orda duran tanıdık yumuşak oyuncaklar koyun.

● Bebeğinizle surekli konuşun, ne yaptığınızı anlatın, kullandığınız eşyaların isimleri tekrarlayın.


Beslenme

● Bebeğinizi beslerken taze besinleri secmeye ozen gosterin. Sofranıza oturtun ve ona uygun yumuşak yiyeceklerden tatmasına izin verin.

● Biberonunu veya bardağını tutmaya teşvik edin.


Bakım

● Bebeğinizi yanında olmadığınız zamanlar banyodan uzak tutun. İlacların ulaşamayacağı bir yerde olmasını sağlayın.

● İlişkinizde kurallar koyun. Her duşuşte yardımına koşmayın. Kendi başının caresine bakmasına izin verin, ama gozunuzu uzerinden ayırmayın. Yardıma hazır olun ama gerekirse mudahale edin. Her ağladığında yanına koşmayın, ağlama nedenini sorup cozmeye calışın ama telaşlanmayın.

● Tehlikeler icin belirli, net sinyaller verin. Fırına ocağa yaklaşıyorsa “sıcak”, tırmanıyorsa yuksek, duşersin, prizlerle oynamak istiyorsa “dur” gibi. Amac siz yanına gidip onu uzaklaştırana kadar tehlikeden uzak kalmasını sağlamaktır. Evi tekrar gozden gecirin. Tehlike odaklarını en aza indirmeye calışın.

● Normal kontrolu icin doktorunuza goturun.


10. Ay
Neler Yapabilir?


● Mobilyalara, merdivenlere tırmanır.

● Ev eşyaları ile oynamayı sever. Kitapları raftan indirir, cekmeceleri boşaltır, cicekleri devirir, topraklarını sacar, elindekileri tuvalete atar v.s.

● Kesinlikle tercih ettiği oyuncakları vardır.

● Giydirirken size yardımcı olur.

● İlgi ve arkadaşlık ister.


Değişiklikler

● Diğer insanları taklit eder. Ses tonunuzu, mimiklerinizi, tepkilerinizi tekrarlar. Sizden gorduklerini yapmaya gayret eder, kendini sizin beslediğiniz gibi beslemeye calışır.

● Muzik ve danstan hoşlanır. Duyduğu muziğe gore sallanır, mırıldanır.

● Olayları daha iyi kavrar. Giyindiğinde dışarı cıkılacağını, yemek hazırlama seslerinden sofraya oturacağını algılar.

● Sizin onayınızı almak icin yapması gerekenlerle kendi yapmak istedikleri arasında bocalar.


Oyunlar

● Birlikte bol resimli kitaplara bakın, farklı nesnelerin isimlerini surekli tekrarlayın.

● Bebeğinize bir top veya herhangi bir oyuncak gosterip arkanıza saklayın, nerde olduğunu sorun.

● Boş bir kutu verin, oyuncaklarını icine doldurmasını oğretin. Dolunca boşaltın tekrar doldursun. Bu oyunu yavaş yavaş kendi başına oynamasına izin verin.

● Kendini yukarı cekerek ayağa kalkmaya teşvik edin, bunu başarınca nasıl mutlu olduğunuzu gosterin. Bu onu hareketi tekrarlamaya iter.

● Konuşun, kucaklayın, sevginizi gosterin.


Beslenme

● Aile sofrasına oturtun.

● Meyveleri soyup eline verin. İri tanecikli yiyeceklere alıştırmaya başlayın.


Bakım

● İnsanlarla daha sık bir araya gelerek yabancı korkusunu yenmeye calışın.

● Banyoda kendini yıkamasına izin verin. Bitiminde kurulanması icin havlu verin. Her aşamada ona yardımcı olun.

● Uyku zamanı yaygara koparıyorsa zorlamayın. Ancak unutmayın kuralllar kucuk yaşta netleşir. Ona herşeyin zamanı olduğunu anlatın. Zorlamayın ama taviz de vermeyin. Belki bir masal fazla okunabilir ama uyku saatinde oyun oynanmayacğını bilmesini sağlayın. Bu yaşta uyku sorunları olabilir, kendi kendine yeniden alışkanlığını oluşturmaya gereksinim duyar. Sabırla ortak yolu bulun.

11. AY
Neler Yapabilir?

● Tutunarak ayakta değişik pozisyonları dener, tek ayak ustunde durma, parmak ucuna yukselme gibi. Yere eğilip oyuncağını alıp tekrar doğrulabilir.

● Ayaktayken duşmeden yumuşakca oturmayı oğrenir.

● Şekiller ve boyutlarla ilgilenir, buyuk kucuk farkını keşfeder. Kucuk parcayı buyuğun icine koyar, ust uste taktığınız legoları ayırmaya bayılır.

● Baş ve işaret parmaklarını mukemmel kullanır.

● Coraplarını cıkarabilir, ayakkabı bağını cozebilir.

● Bardaktan bir kerede 3-4 kere yutkunarak su icebilir.


Değişiklikler

● Bebeğiniz doğru ve yanlışı ayırt etmeyi oğrenir. Doğru yaptığında ilginizi cekmeye calışır, tekrarlar, alkış ve ovgu bekler. Yanlışı yaptığında saklanır, sakinleşmenizi bekler.

● İstediği şeyi yardımsız yapmanın yollarını keşfeder. Bazen de sizi istediği şeyi onun icin yapmaya zorlar.

● Daha cok kelimeyi anlar, anlamlarını bilir. “Topun nerde” dediğinizde arar, “arabayla dolaşalım mı” dediğinizde kapıya gider.

● Bebeğinizin gelişen zekası ona annenin rahatlık ve guven olduğunu algılatır. Onceki aylara gore anneye olan bağlılığı daha da artar.


Oyunlar

● Hikaye kitaplarını resimleri gostererek, sesleri ve hareketleri taklit ederek yuksek sesle okuyun, zamanı gelince sayfayı cevirmesine izin verin. Her sayfaya bir hikaye uydurun. Kitapları hikayeleri ile hatırladığını farkedeceksiniz. Bazılarını tercih eder. İlgi alanı belirginleşmeye başlar.

● Birbiri icine gecebilen oyuncaklar verin.

● Henuz yurumese de ayağıyla oyuncağı, topu itmesini oğretin.

● Telefon, tabak, bardak gibi oynamaktan hoşlandığı eşyaların oyuncaklarını alın.

● Sık sık kucaklayıp sevgi gosterin.


Beslenme

● Aile sofrasına oturtun. Kucuk porsiyonlar halinde yeni yiyecekler deneyin. Kendisini beslemesine izin verin, gerektiği yerde yardımcı olun.

Bakım

● Bebeğiniz yurumeyi oğrenirken zaman zaman duşecek. Olayı abartmadan yanına gidin, ilgilenin, yardım isterse edin, kucaklayın, onu rahatlatacak sozcukler kullanın ve yeniden yurumeye teşvik edin.

● Ayak kaslarının gelişmesi icin evde olabildiğince cıplak ayakla dolaştırın. Alacağınız ayakkabıyı yumuşak tabanlı, hareket kabiliyetini kısıtlamayanlardan secin.

● Banyosunu yatırmadan once yapın. Yorucu bir gunun ardından onu gevşetir ve daha rahat uykuya gecer.

● Kendiniz de ornek olarak cocuğunuza nazik olmayı oğretmeye başlayın. Ondan bir şey isterken ''lutfen'', yaptığında ''teşekkur'' ederim demeyi ihmal etmeyin. Bu kelimeleri bebeğiniz kullandıkca onu ovun.


12. AY
Neler Yapabilir?

● Oturmak yerine yurumekten hoşlanır. Tırmanmayı sever.

● Bir ya da iki en cok sevdiği oyuncak vardır ve bunlarla oynar. Zaman zaman bunları odullendirir veya ceza verir. Soz ve hareketlerinin sizin taklidiniz olduğunu farkedeceksiniz. Bebeğinizle konuşurken onun nasıl şekillenmesini istediğinizi duşunun ve ona uygun davranış ve sozcukleri secin. Yap dediğinizi değil sizin yaptıklarınızı yapacağını unutmayın.

● Evde veya dışarıda giysilerini cıkartmaktan hoşlanır. Giysileri giyerken size yardımcı olur.

● Basit top oyunları oynayabilir. Kibarca isterseniz elindeki oyuncakları verebilir, kızgın ifade ederseniz fırlatıp atabilir.

● Anne, baba, mama gibi basit bir iki sozcuk soyler.

● Uykuya gitmeye tepki verebilir, sabırlı olmak gerekir.


Değişiklikler

● Yaşıtları ve diğer cocuklarla ilgilenir. Yan yana oynar ancak henuz paylaşma kavramı gelişmemiştir.

● Duygulanımı gelişir, yaptıklarına gulduğunuzde o da size guler, aynı tepkiyi defalarca tekrarlamanızı isteyebilir.

● Işığı acıp, kapayabilir, tekerlekli oyuncakları iterek evi dolaşabilir, sizi izleyerek parcaları bir araya getirebilir. Kavanoz kapağını ustune yerleştirip alabilir.

● Soylediklerinizi daha iyi anlar, basit emirlerinizi yerine getirir, gunluk yaşamla ilgili acıklamalarınızı algılayabilir, uygulama konusunda sabır gereklidir.


Oyunlar

● Cocuğunuzu karşınıza alıp burnunuzu gosterip, adını soyleyin, aynı şeyi kendi burnunu gostererek yapın, sırasıyla diğer organları icin de aynı yontemi kullanın. Defalarca tekrarlandığında sorulunca organlarını gosterebilir. Bu oyunu kitaplarda bebek ve diğer oyuncaklarında da tekrarlayın.

● Bebeğinizle gunluk yuruyuşler yapın. Cimene, ağac govdesine, ciceklere dokunmasını, hissetmesi sağlayın.

● Plastik kuplerden birlikte kuleler yapıp, yıkın.

● Tekerlekli oyuncaklar alın, boylece eğlenerek dolaşıp, sizi oda oda izleyebilir.

● Cocukları olan ailelerle bir araya gelebilirseniz sosyal olmayı daha kolay oğrenir.

● Sevginizi mutlaka gosterin.


Beslenme

● Artık pastorize inek sutune başlayabilirsiniz.

● Bebeğinizin eliyle veya kaşıkla yumuşak besinleri yemesine izin verin, dağınıklığı, kirleri gormemeye calışın. Oğrenmek icin kirlenmesi de gerektiğini unutmayın.

● Eline domates, salatalık veya havuc dilimleri verebilirsiniz.

● Tek tip yemek secebilir, onun isteklerine aşırı tepki gostermeyin, secimlerine olabildiğince saygı gosterin, gunde 3 ana oğun planlayın. Unutmayın cocukların yeme alışkanlıkları da kendilerine ozgudur. Kimi 5-6 oğun kimi 2 oğunle doyar ve buyur. Gelişimi normal ise onun isteklerine saygılı olun.


Bakım

● Sehpalarda veya masa ustlerinde itip duşurebileceği, kendine zarar verebileceği, ağır, kırılabilen eşyalar bulundurmayın.

● Mutfakta ocağın arka bolumlerini kullanmaya ozen gosterin, tava saplarını mutlaka arkaya cevirin. Sivri uclu, keskin aletleri bebeğin ulaşabileceği yerlerde bırakmayın.

● 1 yaş kontrolu, rutin tetkikleri, mmr ve su ciceği aşısı icin doktorunuza goturun.