Yıldızın adı : Betelgeuse (Bayer: Alpha Orionis, Flamsteed: 58 Orionis)
Takımyıldızı : Avcı (Latince: Orion, İngilizce: Orion)
Gorunur buyukluğu : 0,50
Mutlak buyukluğu : -7,2
Spektrum turu : M1-2Ia-Iab
Uzaklığı : 425 ışık yılı
Orion Takımyıldızı ve Betelgeuse.
Samanyolu'nda yer alan Betelgeuse, mavi dev Rigel'den (Beta Orionis) sonra Avcı Takımyıldızı'nın en parlak ikinci yıldızıdır. Takımyıldızın ortasında ise avcı Orion'un kuşağını oluşturan uc parlak mavi yıldız (Alnitak, Alnilam ve Mintaka) yer alır.
Betelgeuse adı, Arapca "el-cevze'nin eli" anlamına gelen "yad ul-cevze"dan bozmadır. El-Cevze, eski Arap mitolojisinde "gizemli kadın"dır. Batılılar icin ise Betelgeuse, Helen mitolojisindeki avcı Orion'un yukarı uzanan sağ kolunun omuz başında yer almaktadır.
Betelgeuse, gokyuzunun en parlak iki kırmızı devinden biridir. Oteki Antares'tir. Ayrıca, gorulebilecek en buyuk yıldızlardan da biridir; oyle ki, Betelgeuse buyukluğunde bir yıldıza kolay rastlanmaz. Buyukluğu (parlaklık, kadir) birinci dereceden (genelde 0,50) olan Betelgeuse, gokyuzunun en parlak 10. yıldızıdır. Sıcaklığı ortalama 3.600 Kelvin derece olan kırmızı dev yıldızın ışıması yarı-duzenli olduğundan, buyukluğu periyodik olarak 0,2 ile 1,5 arasında değişir.
Yıldızın bizden uzaklığı 425 ışık yılıdır ve capının yaklaşık 2,8 astronomik birim (AU) olduğu, yani Guneş'in capının 600 katı olduğu hesaplanmıştır. (Bir astronomik birim Guneş'in merkeziyle Dunya'nın merkezi arasındaki uzaklık olan 149,6 milyon km.'dir.) Betelgeuse o kadar buyuktur ki, Guneş'in yerine konulacak olsaydı, yıldızın dış atmosferi Guneş Sistemi'nin beşinci gezegeni olan Jupiter'in yorungesini icine alırdı. Merkur, Venus, Dunya ve Mars ise yıldızın icinde kalırlardı.
Kural olarak, bir yıldızın capı Guneş'in capının 100 katından fazla ise, dev yıldız sayılır. Kırmızı dev yıldızlar, kendilerine kırmızı rengi veren ve yuksek parlaklığı sağlayan yuzey sıcaklıklarının duşuk oluşundan (genellikle Guneş'in yuzey sıcaklığının yarısı kadar) anlaşılır. Kırmızı devler, buyukluklerine oranla son derece hafiftirler. Orneğin Betelgeuse'un kutlesi Guneşin kulesinin yalnızca 15 katıdır. Bir başka deyişle, Betelgeuse'un yoğunluğu Guneş'in yoğunluğundan cok daha azdır.
Yıldızın kutlesi ilk olarak 1920'de, Kaliforniya'daki Mount Wilson Gozlemevi'nde calışan Francis Gladheim Pease ve Albert A. Michelson adlı gokbilimciler tarafından hesaplanmıştır. Bu, bir yıldızın kutlesinin hesaplandığı ilk başarılı calışmadır. Ayrıca, Guneş'ten sonra yuzeyinin fotoğrafı cekilen ilk yıldız da Betelgeuse'dur. Bunu, Arizona Tucson'daki Kitt Peak Ulusal Gozlemevi'nde calışan gokbilimciler bir radyo teleskobu yardımıyla gercekleştirmişlerdir.
Buyukluğu, sıcaklığı ve kızılotesi ışıması gozonune alındığında Betelgeuse, Guneş'ten 60.000 kat daha parlak bir yıldızdır, yani 60.000 kat daha fazla ışıdığı soylenebilir. Betelgeuse, maddesini guclu bir ruzgarla (bkz. guneş ruzgarı) dışarı puskurttuğunden, tozdan dev bir kabukla cevrelenmiştir. Yıldızı kuşatan bu dış atmosfer ve yıldızın tıpı bir yurek gibi atması, yuzeyinin kesin yerinin ve gercekte ne kadar buyuk olduğunun belirlenmesini gucleştirir. Betelgeuse'un parlaklığı 40.000 ile 100.000 Guneş arasında değiştiğinden, bizden uzaklığı da kesin olarak belirlenememiştir.
Gercek değerler ne olursa olsun, Betelgeuse hidrojen yakıtını tuketmek uzere olan ileri derecede evrimleşmiş bir yıldızdır. Bu nedenle, cekirdeği buzulerek yoğunlaşmış, dış kısımları ise kabarmıştır. Yıldızın gercek durumu uzerine fazla bir şey bilinmiyor olsa da, buyuk olasılıkla cekirdeğindeki helyumu karbon ve oksijene donuşturuyor olmalıdır. Kuramsal olarak, yıldızın başlangıctaki olağanustu kutlesinin, şimdi Guneş'in 12 ile 17 katı arasındaki bir değere duşmuş olduğunu soylenebilir; bu da, cekirdeğindeki elementlerin neon, magnezyum, sodyum, silikon ve sonucta demire donuştuğu anlamına gelir. Sonucta Betelgeuse yakıtını tamamen tukettiğinde kendi uzerine cokecek, ardından bir supernova gibi patlayarak buyuk olasılıkla son derece kucuk ve yoğun bir notron yıldızına donuşecektir.
Betelgeuse patladığında, Dunya'dan yeniay kadar parlak gorunecektir. Yani, patlayan yıldızın gunduzleri de gokyuzunde rahatlıkla gorulebileceğini ve geceleri ise nesnelerin golge vermesine elverecek kadar parlak olacağını soyleyebiliriz.