ABD ’de Columbia Universitesi’ne bağlı Lamont-Doherty Dunya Gozlemevi’nden sismik-jeoloji uzmanı Profesor Leonardo Seeber; Marmara Denizi’ndeki Cınarcık fayının kırıldığı zaman cok buyuk bir tsunami yaratacağını iddia etti.
17 Ağustos 1999 depreminden bu yana Marmara Denizi altındaki fay hatlarını araştıran Seeber, New York’ta Hurriyet’ten Razi Canikligil’in sorularını yanıtladı.
Marmara Denizi’ndeki fay hatlarına ilginiz nasıl başladı?
17 Ağustos depreminden sonra hemen Adapazarı, Golcuk’e gidip sismolojik araştırmalar icin incelemelere başladık. İlk defa Marmara Denizi altında gecmişteki depremlerin nasıl oluştuğuna baktık. Turkish-American Marmara Multichannel (TAMAM) ekibi ile bin metre derinliğe bakarak son 1 milyon yılda neler olduğunu gorduk. Marmara’nın derinliklerden uzun tuplerle kaya ve toprak parcalarını vakumlayıp cıkardık. Bolgede 1509 ve 1766’da deprem olduğunu biliyoruz.
Marmara’nın dibinde ne aradınız?
Fay hatlarının geometrisini cıkardık. Ozellikle Cınarcık fayını yakından inceledik. Cınarcık fay hattının İstanbul kıyılarına sadece 10 km mesafede olduğunu tespit ettik. Eskiden bu hattın 20 km mesafede olduğu duşunuluyordu.
Cınarcık fayı kırılırsa felaket olur mu?
Cınarcık fayının ust diliminin İstanbul’a doğru kaydığını, tek parcalı bir kırılma olduğunda da gerilim birikme ve boşalma hızlarına bağlı olarak onemli bir deprem olacağını biliyoruz. 30 km uzunluğundaki Cınarcık fayının hareketlerinin vertikal olması, ust dilimindeki kırılma durumunda dev bir tsunami yaratacağını gosteriyor. Bu sadece İstanbul değil, tum Marmara sahilleri icin felaket olur. İstanbul’un gecmişinde tsunami olduğuna dair cok sayıda veri var.
İstanbul depremi icin tarih verebiliyor musunuz?
Bu benim işim değil. Ancak, bazı araştırmacıların 20 yıl icinde buyuk bir depremin olacağı ve en az 50 bin kişinin olebileceği tahminleri hic abartılı değil. Bizim verilerimiz de bu fayın er ya da gec kırılacağını gosteriyor.
Marmaray ve buradan gecen trenler fay hattını tetikler mi?
Marmaray depremi tetiklemez. Etkisi olması icin kilometrelerce genişlikte ve yuzlerce metre derinlikte toprağı yerinden oynatmak gerekir. Marmaray, fay hattına 10 km. mesafede, fayın derinliği ise 15-20 kilometre arasında. Marmaray’ın bu fay hattına tetikleyici etkisi olmaz.
Kanal İstanbul olumsuz etki yapar mı?
Kanal İstanbul, mutlaka sorunlar cıkaracaktır. Marmara Denizi’nin ekoloji dengesi elbette bozulur. Ama doğa daima kendi dengesini bulur. İnsanlar ve ekonomi olumsuz etkilenir. Kanalın inşa edileceği bolgenin derinliklerinde onemli su rezervleri var. Birileri mutlaka kanalın olası etkilerini bilimsel tekniklerle araştırmalı. Boğaz’da suyun akış hızı azalacaktır. Boğaz’ın eko sistemi, hatta rengi bile değişir. Balık turlerinde de değişiklikler olacaktır.
İnsanlar depremi tetikleyebilir mi?
Kesinlikle tetiklerler. Eğer bolgede buyuk capta yapılanmalar ve değişiklikler yapılırsa bunun fay hattına olumsuz etkileri olacaktır.
radikal