Bunun sonucu olarak da gerekli prosedurleri bilmeden ve de bir hukukcuya danışmadan kullanılan imzalar telafisi mumkun olmayan ve istenyen hukuki sonuclar doğurabilmektedir. Bu sayfada Turk Hukuk Sisteminde "imza" prosedurunun onemi ve imzanın ne şekilde ve nelere dikkat ederek kullanılması gerektiğiyle ilgili ceşitli bilgiler derlenmiş, ayrıca uygulamada sık rastlanan bazı olaylardan da ornekler verilmiştir:
Pek az kişi maddi değeri en yuksek varlığının imzası olduğunun farkındadır. Maddi durumunuz ne olursa olsun en değerli varlığınız imzanızdır. İmzanız ile telaffuz dahi edilemeyecek miktarlarda borc altına girebilir, tum malvarlığınızı birine bağışlayabilir, pek cok sucu farkında olmadan işleyebilir ve daha pek cok hukuki işlemi yapabilirsiniz.
Bu nedenle imzanızı herşeyden iyi korumanız ve cok dikkatli ve bilincli kullanmanız en onemli hukuki guvencenizdir.
Hukukda imza proseduru ile ilgili olarak dikkat edilmesi gereken noktalar şoyle sayılabilir:
- İmzanız kolay taklit edilemeyecek bir imza olmalıdır. Bu nedenle paraf, basit işaretler, karalamalar, kısa imzalar kullanmaktan kacınmanız gerekir. En iyi imza acık isim ve soyadınızının tamamını kısaltmadan iceren el yazınızdır.
- İmzanız en cimri şekilde harcamanız gereken maddi değerinizdir. Nereye ve ne icin harcadığınıza cok dikkat etmeniz gerekir.
- İmza attığınız her belge hayati derecede onemlidir. Bir belgeyi konusu ne olursa olsun okumadan imzalamak yapılabilecek en buyuk hukuki hatadır. İmza attığınız bir belgedeki dipnotlar dahil, tek tek her harfi, okuduğunuzdan emin olmanız gerekir.
- İmza attığınız bir belgede artık "karşıdaki kişiye guvenmek" diye bir şey soz konusu değildir. Karşınızdaki kişi size guvenmeyerek belge tanzim edip imza attırdığına gore siz de kendi talepleriniz acısından aynı davranış icinde olmalı ve onun yukumlulukleri icin de ondan imza almalısınız. [Uygulamadan Ornek: Vadeli olarak beyaz eşya satın alan kişilere beyaz eşya satıcıları uygulamada mutlaka her odeme tarihi icin ayrı ayrı bono imzalattırmaktadırlar. Bununla birlikte kendileri karşıdaki kişiye karşı hicbir belge vermemektedirler. Oysa teslim edilecek malın cinsi, renk, boyut gibi ozellikleri, teslim tarihi, garanti suresi, nakliye ucreti vb. konularında da onların alıcılara taahhut ettikleri konularda verdikleri sozlerle yetinmeyip onlardan da imzaları ile bu hususu guvence altına almaları istenmelidir. Aksi taktirde verdikleri sozler tutulmadığı zaman hukuki guvenceniz son derece azdır.]
- İmzanızla onaylanan yazılı bir belge hukuki mercilerde artık her turlu tartışma ve polemiğe kapalıdır. Bu belgenin iceriğinin aslında farklı bir şekilde olduğu, taraflarca daha sonra değiştirildiği, aslında değişik bazı hukum ve sonuclar icerdiği gibi savunmaların hukuki değeri yoktur. Bu nedenle imzanızı iceren bir belgenin tum iceriğini tartışmasız şekilde kabul ettiğinizi ve daha sonra bunun aksini tanıkla, vs. şekilde ispat etmenin mumkun olmayacağını aklınızda tutmanız gerekir. [Uygulamadan Ornek: konusu ne olursa olsun bir konu yazılı bir belge ile duzenlenmişse mahkemede buna karşı yazılı belge harici hicbir delil ileri surulemez, bu nedenle tanık vs. dinletmek mumkun değildir]
- İmzalanmış bir belge konusu ne olursa olsun taraflar arasındaki tum şartları, talepleri, konuşmaları icermelidir. Bunların bir kısmı belgeye yazılır, diğer kısmı yazılmazsa, yazılmayan kısmı hukuki değerini yitirecektir. O nedenle imzaladığınız belge hangi konuyla ilgili olursa olsun, sizin tum talep, istek ve beklentilerinizi karşılamalıdır. [Uyguladan Ornek: Her konuda yapılan anlaşmalarda genellikle cok onemli bir iki nokta senete yazılmakta geri kalan konularda taraflar birbirinin sozune guvenmeyi tercih etmektedirler. Oysa hukuki guvence icin tarafların birbirlerine verdikleri tum sozlerin belgede yer alması gerekir.]
- İmzalanmış bir belgeye karşı yapılacak tum iddialar (Bu belgenin değiştiği, hukuki sonucunu yitirdiği, fesh olunduğu vs.) yine ancak bir başka yazılı belge ile ispatlanabilir. O nedenle imzaladığınız bir sozleşmede ileride olabilecek tum değişiklikler ile bu sozleşmenin taraflarca sona erdirilmesi, yeni şartlar getirilmesi vs. durumlarda mutlaka yeni bir belge duzenlenmelidir. [Uygulamadan Ornek: Genellikle para borclarında borc alınırken bono verilmekte ancak borc odendiğinde bono geri alınamamaktadır. Oysa kotu niyetli bir alacaklı her zaman bu bonoyu kullanarak borcu ikinci gere tahsil edebilir.]
Aynı şekilde kendinizi bir başkasının imzası ile guvence altına almanız gerektiğinde de dikkat etmeniz gereken noktalar vardır. O nedenle bir hukuki belge duzenlerken, karşınızdakinden imza almanız gerektiğinde şu noktalara mutlaka dikkat ediniz:
- Karşınızdaki kişi imzasını mutlaka gozunuzun onunde atmalıdır. “Ben bu belgeyi bir inceleyeyim, daha sonra imzalar getiririm” ya da “Ben goturur imzalayacak kişiye imzalatıp getiririm” tarzındaki yaklaşımları asla kabul etmeyin. Gozunuzun onunde atılmayan bir imzanın gercekten imzalaması gereken kişi tarafından atılıp, atılmadığını asla bilemezsiniz ve o kişi tarafından atılmamışsa hukuki guvenceniz tamamen sona erecektir.
- Bazı kişiler -ozellikle kendilerini zora sokacak bir belge imzalamak zorunda kaldıklarında- ileride bu “imza benim değil” diyebilmek icin bazen gercek imzalarını kullanmamak, paraf atmak ya da değişik ufak karalamalar yapmak yollarına gidebilmektedirler. Bunun icin mağdur olmamak acısından imza atacak kişiden belgenin altına once kendi el yazısı ile ismini yazmasını istemek, daha sonra ise bunun altını imzalatmak oldukca guvenli bir yol olacaktır.
- İmzalar atılarak hukuki prosedur tamamlanmadan asla diğer işlemler yapılmamalıdır. Orneğin uygulamada cok rastlanan şekliyle kira kontrası kiracı ya da kefiller tarafından imzalanmadan once anahtar ceşitli sebeplerle (evi boyama, mal taşıma vb.) kiracıya verilebilmektedir. Bu ve benzeri ornekler son derece sakıncalı olup, imzalar tamamlanmadan hicbir diğer işlem yapılmamalıdır.
- İmza atacak kişi tanıdığınız bir kişi değilse nufus cuzdanını kontrol etmek gereklidir. Kendisinin A olduğu iddiası ile gelen ve A adına imza atan bir kişinin gercekten iddia ettiği kişi olup olmadığını anlamak acısından guvenilir bir kimliğini (nufus cuzdanı, ehliyet, pasaport) kontrol etmek zorunludur.
- İmza atan kişinin oturduğu, calıştığı yeri bilmediğiniz taktirde ikametgah istemek de ileride bir hukuki işlem yapılması gerektiği taktirde onemli olacaktır. Adresini bilmediğiniz bir kişiye karşı hukuki işlem yapmak ve bunlardan sonuc almak son derece guctur.