Yeni bir kaset cıkana kadar, eldekilerden bir TOP-10 listesi yapsak, herhalde en bomba kaset, pazartesi akşamı cıkan “Babacığım” temalı kaset olur. Başbakan Erdoğan ve mahdumu Bilal Erdoğan arasında gectiği iddia edilen bir telefon konuşmasını iceren kaset, yayınlandıktan birkac saat sonra yalanlandı. Kısaca ozetlemek gerekirse, kaset ‘kucuk’ bir miktar parayı sıfırlamak uzere oğluna talimatlar veren bir babayla, onun komutlarını anlamakta ‘hafif’ gucluk ceken oğlunu iceriyordu. Aynı saatlerde soz konusu kasetle ilgili Başbakanlık’tan da dostlar alışverişte gorsun tarzı bir yalanlama metni geldi. Bu kasetle ilgili haberler, yalanlanana kadar da anaakım medyada yer almadı. Haberi yapmadan yalanlamasını yayınlayan medya, boylece gazetecilikte yeni bir aşamaya gecti. Bu haftaki Koşe Vuruşu’nda, gazeteciliğin 6 temel kuralı olan 5N1K’yi gunumuze ve yoremize uyarlamayı denemek istiyorum. Eski Turk filmi replikleri, bu konuda epey kullanışlı bir saha sunuyor aslında:



N’EN VAR KUZUM


Memlekette gazeteciliğin asıl N’lerinden biri bu. Gezi Direnişi olurken penguen belgeseli ve yemek programı yayınlayan medyamızın konforlu kayıtsızlığını ancak bu “N” anlatır. Bu kuruluşlarda calışan gazetecilerin haber yazarken “ne” sorusu yerine, bu soruyu sormaları iyidir. Bu filmlerden hatırlanacağı uzere bu bir soru bile değildir, soruyormuş gibi yapmadır. Kimi zaman buna bile gerek duyulmaz ayrıca.




N’OLAMAZ


Son kaset orneğindeki gibi, iddiayı haberleştirmeden yalanlamayı haberleştirme kaypaklığını duşunursek, bugunku gazeteciliğin bir N’si de bu. N’olamaz; benim iktidarım oyle şey yapmaz demektir bir nevi. Haberi yazmaya sabit bir yargıyla başlamaktır. Birbirinin aynı manşetlerle cıkan gazeteler bu yargının en sadık taşıyıcısıdır.




N’İCUN NİCUN NİCUN


Medya patronlarının iktidarla olan ilişkileri nedeniyle, haber yaparken sorulması gerekli “neden” sorusunun yeni hali bu. Haberi bu soruyla yazamayacağınız icin en fazla boyle şımarıkca isyan edebilirsiniz işte... Nicun, nicun, nicun bu haberi yapamıyorum diye sorarsınız ve karşılığında bir kurk manto alırsınız. Yani nicunu acıktır, patronun ihalesi; yahut akceli işleri yuzunden oluşan vergi cezası endişesi vardır.



N’AYIR


Alo Fatih hattının da gosterdiği gibi medyanın halihazırda bir n’ayır listesi var. Orneğin; cocuğunu tedavi ettiremediği icin isyan eden babanın cığlığını duyurmaya n’ayır. Halkın yararına herhangi bir haber yapmaya n’ayır. Kısacası gazeteciliğin 6 temel kuralı 5N1K’den bir n’si: İlkeli gazeteciliğe n’ayır.



K’İMSİN SEN?


İşte normal gazetecilikte “Kim” şeklinde olan sorunun yoremizdeki gazetecilikte kullanılan hali. Temelini polis cevirmesinde diklenme icin kullanılan “sen benim kim olduğumu biliyor musun?” sorusundan alıyor. Kimsin sen?” sorusunu bir Cem Yılmaz filminden de hatırlarsınız belki. Eğer haberinizin oznesi muhalefetteyse başka, iktidardaysa başka yazmalılısınız. Birileri hakkında tape cıkınca bunlar genel diye atıp tutup, kendi hakkında cıkınca “ozel hayat” diye kıvıran siyasilere ozel uyarlanmış gazetecilik kuralıdır bu.





MODİFİYE 5N1K


İşte anaakım medya icin 5N1K tam olarak bu halde. Ne, neden, nasıl, nerede, ne zaman ve kim yerine n’en var kuzum, n’ayır, n’olamaz, nicun, ve kimsin sen… Kural arıyorsan işte kural. Bursa Oto Sanayii’nde Hacı Murat modifiye edip Ferrari’ye benzetmekten hallice.