Amerikan Dışişleri’nin CIA kokenli sivri sozcusu
Tolga TANIŞ / WASHINGTON
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın yeni yuzu Marie Harf (32), verdiği sivri demeclerle son donemde Turkiye’de sık haber oldu. Ancak sadece Ankara’dakilerin değil, CIA kokenli sozcu Washington’daki Cumhuriyetcilerin de tepkisini cekecek kadar acıksozlu.
Değişim Dışişleri Bakanı John Kerry’nin 2013 başında gorevi Hillary Clinton’dan devralmasıyla başladı. Eski NATO Buyukelcisi Victoria Nuland’ın sozculuk donemi sona erdi. Ve Kerry, yerine daha once Obama Kampanyası’nda calışmış iki genc kadın atadı. Buna gore Beyaz Saray basın burosundan Jen Psaki (36) sozcu, 2012 seciminden sonra gecici bir sure Beyaz Saray’da bulunan Marie Harf da yardımcısı olacaktı. İkisinin de hicbir Dışişleri tecrubesi olmadığından, dahası ulusal guvenlik konularında da yeterli uzmanlığa sahip olmadıklarından, isimler Şubat 2013’ten itibaren basına sızdığında herkes aynı şeyi soruyordu: Nuland’dan sonra nasıl olacak?
HAZIRLIK DORT AY SURDU
Nitekim geciş donemi normalinden cok daha uzun surdu. Ve Psaki’nin Şubat 2013’te goreve atandıktan sonra podyumda ilk basın toplantısına cıkması Haziran’ı buldu. Harf da katılınca ekip tamamlandı. Ve Amerikan Dışişleri sozculuğu kursusu Psaki’nin, Psaki’nin yurtdışı gezilerinde Kerry’ye eşlik ettiği gunlerde ise Harf’ın oldu. İşte Psaki’ye gore coğu zaman tavrı daha keskin olan ve bazen sozunu diplomasi suzgecinden gecirmeden cok daha direkt soyleyen Harf’ın uslup farkı da bu toplantılarda ortaya cıktı.
ABD’den Davutoğlu’na ‘nokta’lı yanıt
EROĞANLARIN OKUL ARKADAŞI
Henuz 32 yaşında. Ohiolu. Hem annesi hem de babası akademisyen. Tıpkı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın cocukları Bilal, Esra ve Sumeyye gibi o da Indiana Universitesi’nden. Hatta tıpkı Bilal Erdoğan gibi o da politika bolumu oğrencisi. Ve okuldan da, Bilal Erdoğan’dan bir yıl sonra, 2003’te sosyolojiyi bitiren Esra Erdoğan ile birlikte mezun oluyor.
CIA’DE ANALİST OLUYOR
Indiana’dan sonra Virginia Universitesi’ne giriyor. Politikanın ardından burada da uluslararası ilişkiler yuksek lisansı yapıyor. Okuldan sonra ise analist olarak CIA’de işe giriyor. Suudi Arabistan’a bakıyor.
CIA yıllarına dair fazla ayrıntı yok. Ancak bir sure sonra CIA’de basınla ilişkiler bolumune gectiği biliniyor. Hazırladıkları haberlerde CIA’ye soru soran gazetecilerin neredeyse hepsine “Bu konuda yorum yapmıyoruz” diyenlerin masasına.
HAGEL’LA CALIŞTI
CIA’in ardından 2012 başkanlık secimleri icin Obama’nın ekibine katılıyor. Ve CIA’deki tecrubesiyle kampanyanın ulusal guvenlik konularını ustleniyor.
Secim ardından ise politik bir atama icin Beyaz Saray’da gecici sureliğine gorevlendiriliyor. Bu sırada Savunma Bakanı Chuck Hagel’ın Senato’dan onay alması sorun olunca, Hagel’ın yanında gorevlendiriliyor. Geciş doneminde sozculuğunu ustleniyor. Hagel da hallolduktan sonra ise şimdiki pozisyona geciyor. Dışişleri Sozcu yardımcılığına.
UC SIRA DIŞI DEMEC
Harf’ın Turkiye’de fark edilmesi, sene başından beri verdiği uc sıra dışı beyanatla oldu. 31 Mart’taki basın toplantısında, ABD’nin Twitter yasağı, yolsuzluk iddiaları, İsrail ile ilişkiler gibi konularda Başbakan Erdoğan’dan ziyade Fethullah Gulen’in goruşlerine yakın olduğu izleniminin doğru olup olmadığı soruldu. “Bu sacma. Pensilvanya'da yaşayan beyefendiyi unutun. Turk hukumeti ile ikili bir ittifaka sahibiz. Anlaşmazlığa duştuğumuz zaman bunu dile getiririz” dedi.
30 Nisan’daki toplantıda Başbakan Erdoğan’ın Amerikalı televizyoncu Charlie Rose’a verdiği soyleşide Turkiye, Ukrayna ve Mısır’daki gosteriler icin “aynı senaryo” dediği hatırlatılıp ayaklanmaların Washington ya da diğer Batı merkezlerinden tetiklendiği iddiası soruldu. “Ben bunun sacma olduğunu ve yaşanan gerceklere dayanmadığını duşunuyorum” dedi.
Son olarak 5 Mayıs’taki gunluk basın toplantısında Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Turkiye’de basının ozgur olmadığını belirten Freedom House raporu icin “algı operasyonu” dediği hatırlatılıp, “ABD’de Turkiye’ye karşı bir operasyon var mı” diye soruldu. Ona da, “Kesinlikle yok. Katiyen, nokta” diye yanıt verdi.
CUMHURİYETCİLERİN HEDEFİ
Peki Harf, sadece Turkiye konusu ele alınınca mı bu kadar keskin ve net? Hayır. Orneğin Davutoğlu’nun acıklamasına “nokta”lı yanıt verdiği aynı gunku basın toplantısında, “nokta” ifadesini iki yerde daha kullandı. Konu Suriye’ydi. “Suriye’nin geleceğinde Esad’a bir yer gormuyoruz, nokta” dedi. 2012’deki Bingazi saldırısı tartışılırken 2007’de Cumhuriyetcilerin o donemki Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı’nı Irak Savaşı yuzunden Kongre’ye ifadeye cağırmaktan kacınırken, Libya Olayları icin donemin Demokrat Partili Dışişleri Bakanı’nın ifade vermeye davet edileceği haberleri icin de “Bu hicbir mantık testini gecmiyor, nokta” dedi.
Ve aynı gun muhafazakÂr sitelerde, “Hillary Clinton’dan beri Dışişleri’nin en cesur sacmalayanı” diye manşetlere cıktı.
“SACMA” LAFINI SIK KULLANIYOR
Sacma sozcuğunu ise yine sadece Turkiye konularında değil başka alanlarda da daha once gunluk basın toplantılarında beş defa kullandı. Ucu Suriye’yle ilgiliydi, biri Amerikan ic politikası, biri de Irak.
13 Ağustos 2013’de ABD’nin Suriye’de Esad’a karşı yabancı savaşcıları destekleyip desteklemediği sorulunca “Sacma” dedi.
26 Ağustos 2013’te konu yine Suriye’yken, ulkede beş gun once yaşanan kimyasal silah saldırısına dair videolara inanmayanların vicdanlarını kontrol etmelerini salık verip “Cunku bu sacma” dedi.
9 Eylul 2013’te yine Suriye tartışılırken, Dışişleri Bakanı Kerry’nin Rus mevkidaşıyla Suriye’deki kimyasal silah meselesini konuşup konuşmadığı sorulunca, “Konuşmadıklarını duşunmek sacma olurdu” dedi.
23 Ekim 2013’te AP’nin muhabiri Matt Lee’nin sorduğu, Yonetim’in iceride karşılaştığı dış politika eleştirilerinin hepsini haksız mı bulduğu sorusuna, “Bu sacma bir soru, Matt” dedi.
3 Ocak 2014’te ABD’nin Irak’tan cekilirken geride Irak’a destek olacak unsurlar bırakmadığı yonundeki bir soruya da “Bir ulkeyle olan ilişkiyi oradaki askerlerle tanımlamazsınız. Bu sacma” dedi.
ACIKSOZLU SOZCU
Sonucta belki CIA tecrubesi belki de akademisyen bir aile tarafından buyutulmuş olmanın etkisiyle, daha direkt bir sozcu Harf. Amerikan Dışişleri’ndeki diplomatların da bu yuzden zaman zaman koridorda kulaklarını cınlattığı, farklı bir sozcu. Daha keskin. Ama sadece Ankara konusunda değil. Sıkı bir Obama destekcisi olduğundan Cumhuriyetcilere karşı da, mantık hatası yapan gazetecilere karşı da.
[h=1]http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26372562.asp[/h]