Doğum olayı sona erip, sıra hastaneden eve donmeye geldi mi, anne-babaların coğu bebeklerinin evde nasıl uyuyacağını merak etmeye başlarlar.

Bebeklerin doğumundan sonra, belki de ailelerin en cok zorlandığı konulardan biri bebeklerin uyku duzenleridir. Yeni doğan bebekle birlikte, anne ve baba icin de uykusuz geceler başlar. Bunun nedeni ise ilk aylarda bebeklerin, gece ve gunduzu ayırt edememeleridir.

Bazen butun gunu uyuyarak, geceyi ise uyanıp ağlayarak gecirirler. Zaman icerisinde gece uykusu daha uzun sureli olmaya başlayacaktır. Ozellikle ilk aylardaki uykusuzluk, hem aileyi hem de bebeği rahatsız edebilir. Bu nedenle oncelikle, bebeğin normal koşullara gore uyuyup uyumadığını tespit etmek gerekir.

Uyku, bebek icin anne babadan, fakat ozellikle de anneden ayrılma anlamına gelir. Uykuya gidişin; yani uyumadan hemen once bebeğin neler yaşadığının, gununugunlerini nasıl gecirdiğinin uykusu uzerinde belirleyici onemi vardır. Biz yetişkinler icin gecerli olan kural, bebekler icin de gecerlidir. Şayet stresli bir gun gecirdiyseniz ya da yaşamınızda onemli değişiklikler oluyorsa uykularınız da bundan direkt olarak etkilenir, başka bir deyişle ‘mışıl mışıl’ uyuyamamaya başlarsınız. İşte bebekler icin de durum aynıdır.

Bazı bebekler en kucuk ses ve ışıktan rahatsız olurlar ve kolayca uyanabilirler. Boylesi bebekler, tıpkı erken doğmuş bebekler gibi dış uyaranların olabildiğince azaltıldığı sessiz ve loş bir odada uyutulmalıdırlar.

Bebekler zamanla cevreye uyarak gece uyunacağını, sabah ise uyanılması gerektiğini oğrenmektedirler. Uyku bir anlamda oğrenilen bir davranış halini almaktadır.

Ama her bebeğin birbirinden farklı davranışlar gostermesi ozellikle uyku konusunda akılları karıştırmaktadır. Her şeyden once şunu unutmamak gerekiyor ki “her cocuk farklıdır.” Kimi az, kimi cok uyur. Onemli olan bazı noktaları bilmek ve yanlışlar karşısında doğruyu bulabilmektir.

Uyku duzenini etkileyen konular arasında bebeklerin doğumdan itibaren bazı karakteristik ozelliklerini de beraberlerinde getirmeleridir. Bu da onları her konuda birbirlerinden farklı kılmaktadır.

Bebeğiniz doğduğunda gunde yaklaşık 16 saat civarında uyur ancak bu sure zamanla azalır ve kısa periyotlar halinde bolunur. İlk haftalarda gaz sancısı ve mide asidinin ağzına gelmesi nedeniyle bebek huzursuz olup uyumayabilir. Hastalıklar, gereksiz fazla besleme, fazla panik ve huzursuzluk da bebeğin uykusunu bozar. İlk aylarda bebeğinizin uykusu daha hafif olacağı icin daha sık uyanır ve daha sonra tekrar uykuya dalmakta gucluk ceker.

Bebeğiniz, iyi uyku alışkanlıklarını 6 hafta gibi erken bir donemde geliştirebilir. Duzgun ve duzenli bir uyku alışkanlığı oluşturabilmek icin bebeği her gun aynı saatte henuz uyanıkken yatağa koymak, aynı saatte altını değiştirmek ve bir gece uykusu rutini geliştirmek gerekir.

Bebeklerde Aylara Gore Uyku Duzeni
0-3 Ay: Bebeklerin gunluk uyuma suresi 17-18 saat civarındadır. Ancak bebekler hicbir zaman deliksiz bir uyku uyumazlar. Beslenme ihtiyacı ya da altlarını kirlettikleri icin uykuları mutlaka bolunecektir. Uyku duzenini sağlamak icin gece uyku vakti geldiğinde ışıkları karartılmalı, onun ilgisini cekecek tum aktiviteleri sınırlayıp, camaşır-bulaşık makinesi vs. aletleri calıştırmamalısınız. 6-8 haftalık donemde ise coğu bebek gunde 15 saat uyur. Bunun yaklaşık 10 saati gece, 5 saati ise gunduzdur. Bebeğinizin uyuma ile beslenme zamanı ve suresi, bu donemde giderek daha duzenli bir hal almaktadır.

3-6 Ay: 3-4 aylık olan coğu bebek gunde 15 saat uyur. Bunun yaklaşık 10 saati gece, 5 saati ise gunduzdur. Eskisi gibi her 2-3 saatte bir uyanmamaktadır. Bu donemde bebeğinizin uyku saatlerini planlamaya başlayabilirsiniz. Geceleri 20-20.30 sıralarında uyuması uygun olacaktır. Bu saatlerde bebeğiniz cok enerjik gorunse de yatmasını sağlayın. Gunduz uykularını da belli saatlere planlamaya calışın. Bebeğinize kendi kendine uyuma şansı tanımalısınız. Onu yatağına yatırın, uyutmak icin caba sarf etmeyin, kucağınıza almayın veya sallamayın. Boylece kendiliğinden uyumayı oğrenme şansı olacaktır. Yatma zamanı icin bir takım alıştırmalar geliştirmeye calışın. Onu yatırmadan once oynadığınız oyunları yavaşlatın. Pijamalarını giydirin. HikÂye anlatın, ninni soyleyin.Işıkları azaltın. Bunu her gun yaparak bebeğinizin yatma saati geldiğini oğrenmesini sağlayın.

6-9 Ay: Bebekler gunde 14 saat uyumak ister ve bir kerede 7 saat gibi uzun bir sureyle uyuma yeteneğini kazanmıştır. Bu aylarda da bebeğinizin uyku duzenini oturtmak icin oncelikle bir gece uykusu rutini oluşturmak gereklidir; Ilık bir banyo, sessiz sakin bir oyun, hikÂye okumak, ninni mırıldanmak gibi. Ancak butun bunları her gece aynı sırayla yapmaya ozen gosterin. Bebeğiniz aynı sırayı takip etmekten hoşlanacaktır. Gunduz biri sabah biri akşamustu olmak uzere 1,5-2 saatlik kısa uykuları olabilir. Bebeğiniz gunde uc kez kısa uykular uyuyorsa telaşlanmayın. Unutmayın; gunduz ve gece uykuları icin belli saatler uygulanması bebeğinizin uyku duzeninin oturtulmasına yardımcı olur. Bebeğinizin hic uyku problemi yokken birden geceleri uyanmaya veya uykuya dalmada gucluk cekmeye başlayabilir. Bu gelişme aslında bebeğinizin zihinsel ve motor gelişiminin bir parcası olan ebeveynlerden ayrı kalmaya karşı gelişen huzursuzluk nedeniyledir. Bu aylardaki bebeğiniz yuvarlanmaya, kendini cekerek ayağa kalkmaya ve yerde surunmeye başlamıştır ve yeni yeteneklerini surekli uygulamak, denemek isteyecektir. Hatta uyuduktan sonra bile uyanıp yeniden pratik yapmak isteyecektir. Cok yoğun olarak bu aktivitelerle uğraştığı zaman ve orneğin yatağında ayağa kalkıp uzun bir sure oturamadığı zaman, uykuya tekrar dalamayacak ve ağlayacaktır. Ayağa kalktıktan sonra yeniden oturamazsa ona nasıl oturabileceğini oğretmeniz gerekir. Bu her zaman yatağında ayağa kalktığında olmayabilir, hemen her yerde ve durumda ona nasıl yeniden oturabileceğini ve yatabileceğini oğretmeniz gereklidir ki gece uyanıp kalktığında yeniden kendi kendine yatmayı ve uyumayı oğrenebilsin. Ona oyun oynar gibi ayağa kalkmayı ve tekrar oturmayı pek cok kez tekrarlayarak oğretebilirsiniz. Eğer bebeğiniz normalde akşam saat 8.30’dan sonra yatıyor ve gece birden uyanıyorsa bebeğinizi her zamankinden yarım saat once uykuya yatırmanız onun gece boyu uyumasını sağlayabilir.

9-12 Ay: Bu aylarda bebeğiniz geceleri 10-12 saat ve gunduz iki kez 1,5-2 saat uyur. Size duşen ise yatma zamanı alışkanlıklarını bozmamasını sağlamak, kendi kendine uyuması icin gerekenleri yapmak olmalıdır. Bebeğinizin yeterince uyuyup uykusunu aldığından emin olmalısınız cunku uyku bebeğinizin gelişimi icin cok onemlidir. Sabit bir uyku duzenine ve bebeğinizi hemen hemen hep aynı saatlerde uyutmaya ozen gostermelisiniz. 9-12 ay donemindeki muhtemel problemler; bebeğinizin yeni oğrenmeye başladığı ve cok zevk aldığı oturmak, yuvarlanmak, yerde surunmek ve hatta birkac adım atmak gibi aktivitelerden uzak kalmak istememesi olacaktır. Bu başarılar onu cok heyecanlandıracak ve uyumak istememesine, uyusa bile uyanıp yeniden pratik yapmak istemesine neden olacaktır. Gelişiminin doğal bir parcası olan sizden ayrı kalma korkusu da, siz odasına gidip sakin bir şekilde onunla konuştuğunuzda gececek ve rahatlayıp uykuya dalacaktır.

12-18 Ay: Bebeğiniz artık bebeklikten cıkıp bir cocuk oldu ancak hala kucukluğundeki kadar uykuya ihtiyacı var. İki yaşına kadar 11 saati gece olmak uzere gunde 13-14 saat uyuması gereklidir. Bebeğinizin uykuya her gece kendisinin dalmasına ozen gosterin. Uyuyabilmesi icin ilgi ve ninni soylenmesi gibi aktivitelere ihtiyac duymaması gerekmektedir. Hayatının bu ilk yıllarında cocuğunuzun uykularının surekli bir duzene oturmasını beklemeyin. Bir kac gun hatta ay boyunca geceleri duzenli uyuyup, sonra tekrar ilk doğduğu gunlerdeki gibi geceleri sıklıkla uyanmaya başlayabilir. Gunluk aktivitelerde de hep aynı sırayı ve saatleri uygulamaya ozen gosterin, bu duzeni benimsediğinde uyku vaktini daha kolay kabullenecektir.

18-24 Ay: Bebeğiniz artık gece 10-12 saat, akşamustleri ise 1,5-3 saatlik uykuya ihtiyac duyar. Bu yaşlardaki cocuklarda en sık gorulen problemler uykuya dalma gucluğu ve sık gece uyanmalarıdır. Bu yaş grubunda bir sorun daha olabilir. 18-24 aylar arasında herhangi bir zamanda cocuklar yataklarının parmaklıklarına tırmanmaya calışabilir ve duşme riski ile karşı karşıya kalabilirler. Cocuğunuzun parmaklıklara tırmanmamasını sağlayamıyorsanız o zaman yatağın etrafını guvenli hale getirmeye calışın. Bebeğiniz bu donemde hala kucakta veya ninni ile uyuyorsa artık bunları değiştirmenin zamanı gelmiştir. Bebeğiniz bu aktiviteler olmadan uyuyamıyorsa size bağımlı demektir ve gece de uyanınca size ihtiyac duyacaktır.

24-36 Ay: İki-uc yaşlar arası cocuklar gece 11 saat uyku ve akşamustleri 1,5-2 saatlik uykuya ihtiyac duyarlar. Bu yaş grubu cocuklarının coğu, akşam 19.00-21.00 arası uyur ve sabah 06.30-08.00 arası uyanır. Yani artık sizin uyku duzeninize hemen hemen yakındır. Hala sizden daha hafif bir uyku donemine sahiptir ve bu 4 yaşına kadar boyle devam eder. Bir uyku doneminden diğerine sizden daha hızlı gececeği icin yine sizden daha once uyanır. Bu yuzden cocuğunuza uyandığı zaman nasıl tekrar uykuya dalacağını oğretmeniz gerekir. Cocuğunuza her zaman sıcak bir iyi geceler opucuğu vermeyi unutmayın. Cocuğunuz normal yatağa gectikten sonra daha sık kalkmaya başlarsa onu yavaş ve sakin bir şekilde yatağına goturup ciddi bir şekilde “iyi geceler” diyebilirsiniz. Bu yaşlarda yatmaya karşı direnc oldukca sık gorulen bir durumdur ve bu yaşlardaki cocukların hicbiri isteyerek yatmazlar. Karanlıktan korkma, yatağın altında canavarlar olması ve sizden uzak kalmak istememesi sık gorulen problemlerdir. Cok endişelenmeyin. Korku, cocuğunuzun normal gelişiminin bir parcasıdır. Eğer geceleri kÂbus gorup uyanıyorsa yanına gidin, ruyası hakkında konuşup onu rahatlatmaya calışın. Eğer ruyaları devam ederse gunluk hayatınızın icinde buna kaynak olabilecek problemleri bulmaya calışın.

Bebeğinizin Uyku Duzenini Sağlamak İcin Yapmanız Gerekenler
Bebeğinizi cok yumuşak olan yatak, yastık ve yorgan gibi yuzeylere yatırmayın. Bebeğinizin ağzında emzik veya biberonla uyumasına izin vermeyin. Bu durum bebeklerin boğulmalarına yol acmaktadır. Bebeğinizi mevsim şartlarına uygun olarak giydirin ve asla kundak yapmayın. Doğduktan sonra vucudu tamamen cevreleyen anne karnını ozleyen bebeğinizi, bir yere dokunabilecek şekilde yatırın. Bu, yanına konulan kucuk bir yastık olabilir veya sırtı, ona zarar vermeyecek bir yere yaslanabilir. Bebeğiniz icin ideal uyku ortamı hafif loş ışık (hemen hemen karanlık), sessiz ve rahat edebileceği ısıda bir odadır. Ayrıca gece uykusuna hazırlık yaparken, her hareketinizin huzurlu ve sakin olmasına onem verin. Sakin hareket ederken gece uykusu rutinini cok uzun surdurmeyin ve 5-10 dakika gibi bir surede tamamlamaya calışın. Bebeğiniz uykuya kendi kendine dalarsa, gece sizi cağırdığında onunla ilgilenmeniz ve altını değiştirmenizin sakıncası yoktur. Gece emzirilmesi veya altının değişmesi gerektiğinde, fazla ışık acmadan, usulca konuşup gurultu yapmadan, sadece gerekeni yapın. Gunduz uyandığında goz teması kurarak, konuşarak, aydınlıkta tutarak, ayaklarından gıdıklayarak ona uyarı verin. Gunduz uykularının cok uzun surmemesine gayret edin. Sakin ve huzurlu gece beslenmesi ve ılık bir banyo yaptırarak onu rahatlatmaya calışın. Bebeğiniz uykusu geldiğinde gozlerini ovuşturmak, kulaklarını cekiştirmek gibi birtakım hareketler yapar. Bu hareketleri oğrenin. İlk haftalardan sonra, bebeğinizin kendi odasında, kendi yatağında uyumasına ozen gosterin. Gece uyanıp ağladığında hemen yanına koşmayın, belki de birkac dakika icinde kendi başına tekrar uykuya dalmayı başaracaktır. Ancak cok ağladığı zaman da, yanına gittiğinizde oncelikle bebeğinizin gercekten huzursuz olup olmadığını anlamaya calışın. Bir huzursuzluğu olmadığından emin olunca, onu kucağınıza almadan ya da sırtına vurmadan, sakin ve yumuşak bir ses tonuyla onunla konuşarak rahatlamasını sağlayıp yeniden kendi kendine uykuya dalmasını sağlayın.
Kaynak:annelergrubu.com